فسادهای شهری نتیجه اعتماد به افرادی است که تجربه و تخصص کافی نداشتند

تدبیر24 »هنگامی که از توسعه پایدار صحبت می کنیم نمی توانیم نیمی از جامعه را نادیده بگریم و این درحالی است که حضور و مشارکت زنان در عرصه های مختلف طی سالهای اخیر بیانگر تمایل و البته توانمندی آنها برای حضور در عرصه است. این درحالی است که همچنان شاهد مغفول ماندن حضور زنان در عرصه های مختلف هستیم. از جمله آنکه در مدیریت شهری علی رغم آنکه زنان مشارکت کنندگان قابل توجهی هستند ولی در عرصه مدیریتی حضور کمرنگ تری دارند.
لذا برای بررسی ابعاد مختلف این موضوع به سراغ یکی از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی رفتیم. در ادامه گفتگوی خبرنگار تدبیر24 را با زهرا ساعی می‌خوانید.

 به نظر شما علت عدم اعتماد به زنان در عرصعه مدیریت شهری چیست؟

 در عرصه مدیریت شهری در سالهای اخیر حضور زنان اتفاقا پر رنگ تر شده است. مدیریت شهری در ساختار کنونی کشور دو وجه دارد یکی در حوزه قانونگذاری و برنامه‌ریزی و دیگری در حوزه اجرا. اتفاقا نظر من این است که زنان در هر دو حوزه فعال‌تر از گذشته وارد شده اند و در بعضی موارد بهتر از مردان امور را سامان داده‌اند. مثلا در حوزه شوراهای شهر و روستا حضور پر رنگ زنان قابل تقدیر است هرچند آن توقعی که به نسبت میزات تخصص و توانایی در میان زنان وجود دارد هنوز تامین نشده اما روند رو به رشد حضور زنان در برنامه‌ریزی و قانونگذاری مدیریت شهری نوید روزهای بهتری را می‌دهد و مطمئنا در انتخابات شورایهای شهر بعدی نتیجه بهتری را شاهد خواهیم بود.
در مورد حوزه های اجرایی شهری که اختصاص به ایفای نقش در فعالیتهای شهرداری‌ها مربوط می‌شود حضور زنان قابل مشاهده است اما متاسفانه جایگاههای مدیریتی هنوز بصورت قابل توجهی در اختیار زنان توانا نیست. علت اصلی آن هم ساختار سنتی و مبتنی بر نگاه مردانه در حوزه مدیریت شهری بوده است. البته اقداماتی شده اما آن حد لازم بدست نیامده است که باید رویکرد جدید شهرداران آینده به این سو باشد که در حوزه‌هایی که اتفاقا حضور زنان می‌تواند منشائ اثر باشد از توانایی انها بهره‌برداری شود. مثلا در حوزه زیباشازی شهری و یا امور رفاهی اتفاقا زنان برنامه ‌محورتر و موثر تر از آقایان امکان ورود دارند و باید از ظرفیتهای آنان بهره‌برد. به شکل کلی روند رو به رشد فعلی برای بهر‌گیری از توان و تخصص زنان در حوزه مدیریت شهری نباید توقف پیدا کند و شخصا معتقدم عنصر تعیین کننده در انتخابات پیش رو حضور زنان و جوانان در مدیریت شهری و شوراها است.

فکر نمی کنید که نگاه انسان محور مدیریت زنان نیاز امروز مدیریت شهری است که گرفتار توسعه کالبدی شده است؟

اشاره کردم در موارد مشخصا حضور زنان موثر تر از حضور مردان است. مثلا در بخش خدمات رفاهی برای قشر آسیب پذیر در حوزه مدیریت شهری حضور زنان راهگشاست. الان در شورای شهر تهران برای مثال تاثر حضور زنانی دلسوز را در ساماندهی بی خانمانها و یا معتادان بی سرپناه می‌توانید مشاهده کنید. مشخصا اعتقاد دارم دریچه ورود زنان به مدیریت اجرایی کشور می‌تواند مدیریت شهری باشد. سمن هایی که با مدیریت زنان در حال فعالیت هستند یاری رسان اصلی مدیریت شهری هستند. نگاه مبتنی بر عواطف و روحیات زنان می‌تواند تسهیل کننده امور در مدیریت شهری باشد. نظم و آراستگی که زنان در انجام امور دارند یک نیاز ضروری مدیریت شهری امروز کلانشهرهاست که اگر مدیریت شهری از آن بهره نبرد باعث ضرر به همه شهروندان شده است و باید این رویه که اعتقاد به عدم حضور زنان در مدیریت شهری بصورت موثر دارد اصلاح شود.

طبق آمارهای موجود تا کنون کمتر از 20 شهردار زن در ایران داشته ایم، آیا کلیشه های جنسیتی موجب شده تا جایگاه شهرداری به فضایی مردانه تعبیر شود؟
 کلیشه جنسیتی خیر اما ساختار سنتی و مردانه علت اصلی بوده است. همانطور که زنان در عرصه شوراها موثرند قطعا در عرصه مدیریت شهری نیز موثرند و می توانند منشائ اثر خیر باشند. تجربه حضور زنان در مدیریت شهری اگر چه پررنگ نیست اما درخشان است و باید از این ظرفیت بهره برد.
فکر می کنید چطور می توان به گفتمان سازی برای تغییر نگرش نسبت به اعتماد به نقش موفق زنان در جایگاههای مدیریتی برنامه ریزی کلان شهری پرداخت؟
سمنها در این راستا می توانند تاثیر گذار باشند. باید در اموری که مدیریت شهری دستش خالی است و توسط زنانی که مدیریت سمن ها را در اختیار دارند ساماندهی می شود دقت نظر بیشتری کرد. بر نخبگان جامعه فرض است که با تحلیل این اتفاقات و تبدیل آن به گفتمانهای مسلط در حوزه مدیریت شهری این موضوع را رواج دهند و درجه اعتماد به نفس اعضاضهای شورا برای اعتماد به زنان را بالاتر ببرند. اینکه زنان در حوزه های مدیریت شهری حضور کمتری دارند بخاطر ضعف انها نیست. زنان هم تخصص دارند و هم توانایی. حدود 50 درصد فارغ التحصیلان دانشگاهی کشور از زنان هستند. دلیل عدم حضور زنان در مدیریت شهری ضعف شوراها در اعتماد به زنان است که باید با گفتمان سازی از سوی نخبگان و هیاتهای علمی رفع شود. زیبنده نیست شوراها در اعتماد به زنان متخصص برای مدیریت شهری اعتماد به نفس کافی را نداشته باشند.
حضور زنان در شوراهای شهر چه ادبیاتی را بر برنامه ریزی های کلان مدیریت شهری حاکم می سازد؟
نظم، آراستگی و سماندهی امور شهری خصوصا در بخش رفاهی محصول حضور زنان و اعتماد به انهاست.
فکر می کنید با توجه به تحول اجتماعی موجود و روی کار آمدن نسلی مجرب از میان زنان تحصیلکرده فرصت آن نیست که فضای مدیریت شهری از ترکیب مردانه به سمت توازن و تعادل برورد؟
قطعا فرصت این تغییر رسیده و انتخابات بعدی شوراهای شهر و حتی در انتخاب شهرداران نتیجه ان را خواهید دید. گفتمان غالب در افکار عمومی جریانی است که اعتقاد مشخص به حضور زنان دارد و در حال تلاش برای ایفای مسئولیت اجتماعی خود برای حمایت از حضور زنان در عرصه مدیریتی است و قطعا انتخابات پیش رو این روند را تسریع خواهد کرد.
چه مساله‌ای سبب می‌شود که زنان در انتخابات شورای شهر حضور بالاتری نسبت به انتخابات مجلس شورای اسلامی داشته باشند؟
فیلترهای نظارتی کمتر و تخصصی تر بودن موضوع و اینکه شوراها می توانند عرصه بهتری برای ورود زنان به سپهر مدیریت اجرایی کشور باشد از عوامل موثر است. خصوصا در شوراهای شهر امکان رقابت مهیاتر از مجلس شورای اسلامی است و تعداد بیشتری منتخب مردم خواهند بود در نتیجه فرصت حضور زنان هم بیشتر است.
چرا نتوانستیم در عرصه مدیریت شهری به حضور زنان در کسوت معاونان شهرداران و یا حتی شهرداران نواحی اعتماد کنیم ؟ علت انتخاب چنین رویکرد حذفی چه بوده است؟
نگاه سنتی و از بالا به پایین مردان و عدم تخصص آنها در مدیریت شهری از مهمترین عوامل است. سوال اینجاست اگر در مقابل اعتماد به زنان به مردانی اعتماد شد که از تخصص کافی برخوردا نبودند و آیا نتیجه به نفع مردم شد. طبیعتا خیر. اخبار فسادها و ضعف مدیریتهای شهری نتیجه اعتماد به افرادی است که تجربه و تخصص کافی را نداشتند در حالی که زنان توانمد و موثر مورد اعتماد قرار نگرفتند.
چطور می توان به اصلاح این رویکرد مدیریتی پرداخت؟
بهترین راه درجریان قرار گرفتن افکار عمومی نسبت به رویه موجود و نگاه سنتی حاکم بر مدیریت شهری است. مطالبه عمومی برای حضور زنان در عرصه مدیریت اجتماعی و شهری راهگشاترین روش خواهد بود ضمن اینکه فعالیت نخبگان در قالب گفتمان سازی برای افکار عمومی را نباید از ذهن دور کرد. آینده روشنی برای حضور فعال زنان در عرصه مدیریتی می بینم و مطمئنم زنان سرزمینم بیش از گذشته برای کشورشان خدمت خواهند کرد و در انتخابات پیش روی شوراها این امر را به عینه خواهید دید.