تدبیر24 » در دولت قبل در اعلام آمار و ارقام گزارشهای عملکردی دولت همواره شک و شبهههایی وجود داشت که صدای اعتراض منتقدان بسیاری را هم بلند کرده بود. در دولت یازدهم به رغم ارائه آمارهای شفاف و به موقع از سوی دولت، همچنان برخی از منتقدان تصور میکنند که این آمارها مانند آمارهای دولتهای نهم و دهم غیردقیق و غیرشفاف است. عدهای از مخالفان دولت هم با ایجاد تشکیک در آمارهای اعلامشده قصد خراب کردن دولت را دارند و در برخی محافل از ایجاد تشکیک در آمارها به عنوان رمز تخریب دولت یاد میشود. به گفته سخنگوی دولت، منتقدان میتوانند در هر موضوعی چالش ایجاد کنند، اما وقتی آمار رسمی ارائه میشود، اینکه برخی منتقدان به صورت کلی بگویند این آمار درست نیست، مشکلی را حل نمیکند و نسبت به آمارهای رسمی دولت، کلی و کیلویی حرف زدن جواب علمی و کارشناسی نیست. در این باره فریال مستوفی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی در گفتوگو با «آرمان» میگوید: «اصولا انتقاد درست و بدون منظور بسیار سازنده است، اما انتقادات مغرضانه و با منظور، هر قدر هم درست به نظر برسد، سازنده و اثرگذار نیست. ممکن است افرادی بنا به دلایلی مانند در پیش بودن انتخابات قصد تخریب دولت را داشته باشند که این اقدام درستی نیست. به نظر من اگر قرار باشد از موضوعی انتقاد شود، باید انتقاد درست و سازنده، نه با اهداف خاص باشد. اکثریت مردم منافعی در تخریب دولت ندارند، اما عدهای شاید منافع خود را در تخریب دولت میبینند.»
به نظر میرسد ایجاد تشکیک در آمارهای اقتصادی، اسم رمز تخریب دولت است. چرا مخالفان دولت سعی در ایجاد تشکیک دارند؟ آیا دلیل این کار معنایی جز سنگاندازی در مسیر دولت دارد؟
من با این صحبت موافق نیستم. اصولا انتقاد درست و بدون منظور بسیار سازنده است، اما انتقادات مغرضانه و با منظور هر قدر هم درست به نظر برسد، سازنده و اثرگذار نیست. همیشه باید واقعیت را به مردم گفت و آنها واقعیت را باید بدانند. ممکن است افرادی بنا به دلایلی مانند در پیش بودن انتخابات قصد تخریب دولت را داشته باشند که این اقدام درستی نیست. به نظر من اگر قرار باشد از موضوعی انتقاد شود، باید انتقاد درست و سازنده، نه با اهداف خاص باشد. اکثریت مردم منافعی در تخریب دولت ندارند، اما عدهای شاید منافع خود را در تخریب دولت میبینند. مردم خواستار زندگی راحتتر و بهتری هستند که در این راستا یکی از دستاوردهای مثبت دولت کنترل کاهش نرخ تورم بوده است. تورم بالای ۴۰درصدی که نتیجه فعالیت دولت قبل بود، در حال حاضر به کمتر از ۱۰درصد رسیده است، اما متاسفانه رکود همچنان در اقتصاد کشور وجود دارد. امیدواریم در سال آینده میزان نرخ تورم در همین حدود دوام داشته باشد و افزایش نیابد، اما من پیشبینی میکنم نرخ تورم در سال آینده با توجه به شرایط موجود در کشور افزایش یابد.
اخیرا از سوی بانک مرکزی نرخ رشد اقتصادی ۶/۱۱درصد برای ۹ ماه ابتدایی سال ۹۵ اعلام شده که عدد این رشد اقتصادی واکنشهای بسیاری را به همراه داشته، تا جایی که بعضی از منتقدان گفتهاند که چنین میزانی از رشد اقتصادی واقعیت ندارد. نظر شما راجع به رشد اقتصادی ۶/۱۱درصدی و انتقادات نسبت به آن چیست؟
از آمار اعلام شده ۶/۱۱درصد نرخ رشد اقتصادی، حدود ۹ درصد آن مربوط به درآمدهای نفتی است و تنها حدود ۹/۱درصد آن مربوط به درآمدهای غیرنفتی است که رشد اقتصادی بدون احتساب درآمدهای نفتی رشد چشمگیری نیست. فروش منابع خدادادی مانند نفت را نباید به عنوان رشد اقتصادی در کشور به شمار آورد. رشد اقتصادی به این معناست که با تولید و فعالیتهای اقتصادی، رشد در کشور افزایش یابد، اما استخراج مواد، تولید و صادرات نفت را نمیتوانمصداق رشد اقتصادی پایدار دانست.
به هرحال رساندن رشد اقتصادی به ۶/۱۱درصد با در نظر گرفتن رشد منفی ۸/۶درصدی در دولت قبل را میتوان عملکرد مثبت دولت یازدهم دانست. اینطور نیست؟
حرکت دولت یازدهم که رشد منفی دولت قبل را به میزان قابل توجهی افزایش داده است، بسیار عملکرد مثبتی است، اما ایدهآل نیست. باید در نظر داشت که ایران پتانسیل بسیار بالایی برای حرکت به سمت رشد و توسعه دارد. وجود نیروی کار جوان و تحصیلکرده و منابع خدادادی بالا باعث میشود تا انتظار بیشتری از میزان بهرهوری این منابع و امکانات به وجود آید. دولت در حدود سه سال و نیم فعالیت خود تا کنون تلاشهای بسیاری را برای مثبت کردن نرخ رشد اقتصادی انجام داده است، اما این رشد اقتصادی هنوز برای کشور با این میزان از پتانسیل موجود در آن کافی و ایدهآل نیست. همچنین زمانی که دولت عملکرد خود در نرخ رشد اقتصادی را اعلام میکند، باید جزئیات آن را نیز شرح بدهد، به این معنی که بگوید چنددرصد آن سهم درآمدهای نفتی و چنددرصد آن مربوط به درآمدهای غیر نفتی است تا شک و شبههای هم برای مردم به وجود نیاید.
برای داشتن نرخ رشد اقتصادی پایدار در کشور چه اقداماتی باید انجام داد؟ چه بخشهای از اقتصاد کشور نیازمند اصلاح و بازنگری هستند؟
عملکرد دولت در حوزه نفتی مثبت و قابل قبول است. ظرف یک سال صادرات نفت از یکمیلیون بشکه در روز به حدود چهارمیلیون بشکه در روز رسیده است، اما نکته مهمی را نباید فراموش کرد که در سال آینده میزان صادرات نفت از چهارمیلیون بشکه در روز بیشتر نمیشود، بنابراین رشد اقتصادی سال ۹۶ نمیتواند از حجم بالای درآمدهای نفتی مانند امسال بهرهمند شود. در راستای حل این موضوع باید فعالیتهای تولیدی کشور افزایش یابد تا اقتصاد کشور متکی به درآمدهای نفتی نباشد. در مجموع به دلیل تحریمها و مدیریت نامناسب در سالهای گذشته وضعیت اقتصادی نامطلوبی در کشور وجود داشت که اکنون دولت در حال جبران آن شرایط است. کشور برای رسیدن به یک فضای اقتصادی مطلوب و مناسب نیازمند زمان است و این فرایند یکشبه اتفاق نمیافتد. مساله مهم دیگر موضوع فساد در کشور است که اگر از فساد در اقتصاد جلوگیری نشود، تبعات منفی بسیار زیادی به بار میآورد. همچنین وامهای اعطایی از سوی دولت به فعالان و بنگاههای اقتصادی باید متمرکز بر بخشهای تولیدی باشد که بیشترین سود و کارآیی را دارند. در حال حاضر تعداد بسیار بالایی بنگاههای ورشکسته وجود دارد که دلیل شکست برخی از آنها دریافت وام و عدم توانایی پرداخت آنها بوده است که در نهایت منجر به افزایش روزافزون بدهی و جریمه شده است.
آقای نوبخت در صحبتهای خود اشاره کردهاند که افزایش رشد اقتصادی لزوما نباید به افزایش نیروی کار منجر شود، از طرفی هم درست نیست که از مردم پرسیده شود که آیا رشد اقتصادی را در زندگی احساس میکنند یا خیر، با این اوصاف این رشد اقتصادی ۶/۱۱درصدی در چه بخشی تاثیر مثبت گذاشته است؟
رشد اقتصادی تاکنون در زندگی مردم تاثیر ملموسی نداشته است، زیرا هزینه برخی از کالاهای مصرفی حداقل دو برابر شده است. مهمترین مسالهای که خانوادهها شاهد آن هستند، معضل بیکاری است، زیرا در هر خانواده ممکن است چندین جوان بیکار وجود داشته باشد که این مسائل باید بهبود یابد تا مردم تاحدودی رشد اقتصادی را در زندگی خود احساس کنند. تاثیر گذاشتن افزایش نرخ رشد اقتصادی در زندگی مردم زمانبر است و در کوتاهمدت رخ نمیدهد، بنابراین ممکن است اگر از مردم درباره قابل لمس بودن نرخ رشد اقتصادی در زندگی خود سوال کنند، پاسخ آنها منفی باشد.