طعم گس برداشت هاي زودهنگام از ژنو

تدبیر24:  اكنون همه نگاه ها به ژنو خيره است تا مذاكرات ايران و گروه 1+5 چشم اندازي تازه از روابط ايران با جامعه جهاني را ايجاد كند.
نقطه قوت مذاكرات ژنو، توافق فراگير براي دستيابي به راه حل مسالمت آميز براي پرونده هسته يي ايران است: همه دلايلي كه تهران را براي مذاكرات نتيجه بخش ترغيب كرده به همان ميزان، طرف هاي غربي را نيز به صرافت انداخته است. مهم تر اينكه پرونده هسته يي اگر ويترين گفت وگو ها و چانه زني هاي جاري است ولي جنبه هاي ديگر اعم از مسائل منطقه يي و جهاني به عنوان متغيرهاي اصلي و تاثيرگذار در اين ميان عمل مي كنند.
 تهران با اراده يي روشن خواستار حل و فصل مشكلات خود با جامعه جهاني است و در ازاي پاسخ به برخي خواست ها نتايج ملموس و تا حدودي فوري را خواستار است. جناح غربي گروه 1+5 نيز به نتايج فوري مي انديشد در حالي كه لازم است مطالبات خود را همراه با پيشنهاد هايي كند كه نتيجه يي قابل قبول از سوي تهران به همراه داشته باشد.
برخي اخبار غيررسمي حكايت از خواست هايي دارد كه تهران بايد متعهد به انجام آن شود: توقف غني سازي 20 درصد، تبديل اورانيوم هاي غني شده به سوخت هسته يي، كاهش توليد سانتريفوژها و كاهش فعاليت غني سازي بين 5/3 تا 5 درصد، كند كردن فعاليت ها در اراك و عدم استفاده از سانتريفوژهاي IR-2. پيشنهادهاي تشويقي غرب و به ويژه امريكا در ازاي خواست هاي خود لغو محدود و برگشت پذير برخي محدوديت ها و تحريم ها عليه تهران خواهد بود كه محورآنها مربوط است به آزاد سازي برخي دارايي هاي مسدود شده ايران، لغو محدوديت هاي صادراتي محصولات پتروشيمي، ماشين آلات، موتورهاي سنگين و فلزات گرانبها.
هنوز اخبار روشني درباره لغو يا چگونگي كاهش محدوديت ها درباره فعاليت هاي بانكي ايران منتشر نشده است. در شمار محدود پيشنهاد هاي گروه غربي به تهران قيد زمان شش ماهه براي ارزيابي نتايج موافقت ها شمشير دولبه يي است كه از يكسو به راستي آزمايي و نتيجه گام به گام طرفين در انجام تعهدات شان مربوط است و از سوي ديگر به مثابه تهديد دايمي است كه هر لحظه و در پي هر اتفاق غيرمنتظره مي تواند توافقات ژنو را با بن بست روبه رو كرده و طرفين را به نقطه صفر بازگرداند.
تا لحظه نگارش اين سطور هنوز هيچ خبري دال بر قبول يا رد پيشنهادهاي احتمالي منتشر نشده و شايد دستيابي به توافق قابل قبول براي طرفين به زمان بيشتري از سوي پايتخت هاي مذاكره كنندگان احتياج باشد ولي آنچه در اين ميان قابل توجه است جنبه هاي مترتب با اين مهم است: اينكه آيا اخبار منتشر شده تنها شامل گمانه زني هاي محافل سياسي و رسانه يي است؟ آيا پيشنهادها ي طرفين با نگاه به الزام هاي آنان براي انجام گفت وگوهاي نتيجه بخش است؟ مذاكره كنندگان چه راهكاري را براي پرهيز از شايبه مطالبات يك سويه انتخاب مي كنند؟ تهران تا چه سطح از همكاري را با اندازه سنجي از پيشنهادهاي گروه غربي خواهد پذيرفت؟ و سرانجام اينكه طرف ها در پايان مذاكره چه اندازه خواهند توانست كه بگويند در خدمت به منافع ملي و عمومي عمل كرده اند؟ گروه 1+5 و ايران استعداد و اراده خود را براي انجام مذاكرات موفق به نمايش گذاشته اند. اين اراده ناشي از انگيزه هايي است كه سبب شده هريك از منظر منافع خود در آن حضور يافته و به نتيجه بخش بودن آن اميدوار شوند. ولي آنچه ديپلماسي را سخت و هنرمندانه مي كند آشتي دادن منافع متعارض در وضع بي نظم است. آشتي ميان منافع متعارض با قدمت طولاني زمان بيشتري مي طلبد. از اين رو نبايد انتظار نتايج فوري را از مذاكراتي داشت كه به نظر هنوز با اما و اگرهاي بسيار روبه رو است.
نويسنده: جلال خوش چهره
منبع:روزنامه اعتماد