نجات تالاب‎های در معرض مرگ قطعی، نتیجه اقدامات دولت یازدهم است

تدبیر24 »سال 95 یکی از پر چالش‎ترین سال‎ها برای سازمان محیط‎زیست بوده است، بحران خوزستان عاملی بود که سیل انتقادها را به‌سوی این دستگاه روانه کرد و دیگر مطالبات مردم نیز در حاشیه این انتقادها بار دیگر مطرح شد. با وجود تمام اين انتقادات كه عمده آن رنگ و بوي سياسي و انتخاباتي دارد شواهد و قرائن، استناد و مدارك همگي حكايت از آن دارد كه سازمان محيط زيست تحت مديريت بانوي سبز يا بانوی محیط زیست جهان، نه تنها در حفاظت از محيط زيست موفق بوده است بلكه در احياي برخي زيست بوم‎هاي كشور كه به سمت مرگ قطعي و نابودي كامل در حركت بودند نيز موفق بوده است؛ نقاطي كه با احيا آن منجر به كاهش روزهاي آلوده به ريزگردهاي مناطق جنوبي كشور بود؛ نمونه اش احيا هورالعظيم.

معصومه ابتكار، رييس سازمان حفاظت از محيط زيست در گفت‎وگو با رویداد۲۴ تاكيد مي‎كند كه اين تنها هور العظيم نبوده است كه در دولت يازدهم مورد توجه قرار گرفت. او با بيان اينكه «یکی از اهداف مهم دولت یازدهم احیاء تالاب‎های کشور بود.» مي‎گويد: «فقط هورالعظیم نیست، ما کارهای زیادی برای احیاء هامون، گاوخونی، ارومیه و دیگر تالاب‏‎ها کردیم، کارهای بزرگی صورت گرفته است که تالاب‎های ایران از مرگ قطعی نجات پيدا كنند به وضعیتی که هرکدامشان شرایط روبه احیاء دارند. بنابراين به نوعي نجات تالاب‎های در معرض مرگ قطعی نتیجه اقدامات دولت تدبير و اميد است.»

***

شما در مدت فعالیتتان به «بانو سبز» مشهور بودید اما در این چهار سال خصوصاً سال 95 چالش‎های محیط‎زیست آن‌قدر زیاد بوده است که این نگاه دارد به سمت منفی شدن می‎رود، علت چیست؟

مشکلات محیط‎زیست در سطح دنیا، مشکلات روبه افزایش است، ما هم در کشور خودمان در حال تجربه کاهش بارندگی و افزایش دما هستيم. در حال حاضر بارندگی‎ها در کشور سیلابی شده است یعنی هم خشک‌سالی داریم هم سیل که این‌ها نشانه‎های تغییر اقلیم است.

مسئله دیگر فشار روی طبیعت است، نزدیک به پنجاه سال است که دامداری در ایران روال درستی ندارد و 4 تا 5 برابر ظرفیت مرتع دام روی زمین‎ها است و این مسئله بیابان‎زایی را تشدید می‎کند.

تنوع زیستی ایرآن‌هم تحت‌فشار زیادی بوده است. شکار بی‎رویه هم به‌عنوان یک امر سنتی در میان بعضی اقوام و هم به‌عنوان تفریحی برای تازه به دوران رسیده‎ها باعث شده است که ما نه‌تنها در ایران بلکه در بسیاری از نقاط جهان با انقراض 50 درصدی گونه‎های چهارپایان طبق آخرین آمار روبرو شویم. آلودگی‎ها، توسعه بی‎رویه صنعت، آلودگی‎های ناشی از شهرنشینی، شیوه زندگی، طرح‎های ساخت‎وساز و فشارهای صنعتی که بدون ملاحظات زیست‎محیطی اجرا می‎شود. ما سال 92 با 176 طرح مواجه شدیم که ارزیابی محیط‎زیستی نداشته است.

خیلی از این آثار، آثار منطقه‎ای است، اتفاقاتی که دارد در عراق و عربستان می‎افتد یا سدسازی‎های عظیمی که ترکیه در سکوت کامل خبری انجام داده و زمانی که ایران باید واکنش نشان می‎داد به این مسائل واکنش نشان نداده است. همه این‌ها آثارش روی طبیعت قطعی است و یک نفر به‌تنهایی در مقابل چنین میراثی چه می‌تواند بکند.

بحران خوزستان چقدر در این نگاه منفی تأثیر داشته است؟

امسال که بارندگی در خوزستان تقریباً دارد نرمال می‌شود، خوزستان 50 درصد کمتر از سایر نقاط ایران بارندگی دارد و جنوب خوزستان 70 درصد و این سال‌هاست دارد تکرار می‌شود. بیشترین آثار توسعه بی‌رویه در خود خوزستان بوده است. توسعه‌های وسیع کشت و صنعت، الآن طرح‌های عظیم در حال اجراست و از قبل هم بوده است، خواست خود مردم است، اشتغال ایجاد می‌کند، درآمدش برای مردم خوزستان است ولی متأسفانه اثرش هم زیاد است.

برداشت از رودخانه کارون 66 درصدش در خود حوزه خوزستان خرج می‌شود. چرا؟ چون آنجا کار زیاد است. هم کار عمرانی هم کار نیروگاه‌ها و پتروشیمی‌ها، فعالیت‌های مختلف اقتصادی، برداشت‌هایی که می‌شود، صنعت و... استان خوزستان از نظر فعالیت پرتراکم است.

سدسازی‌هایی که شده و بعد هم آثاری که از خشک شدن تالاب‌های عراق و آثار گردوغبار روی خوزستان، بیشترین شدت را داشته است. این‌ها واقعیت‌هاست.

از سال 92 برای رفع این واقعیات چه کرده‌اید؟

رفع این مشکلات باید به دستور کار دولت برمی‌گشت و دولت یازدهم این کار را کرد. ما موضوع محیط‎زیست را با احیای شورای عالی محیط‎زیست شروع کردیم. احیای دریاچه ارومیه اولین دستور کار دولت یازدهم بود؛ امروز اجرای این دستور کار موردتوجه مجامع جهانی قرارگرفته است. دریاچه ارومیه قطعاً رو به احیا است. تراز منفی‎اش تبدیل به تراز مثبت شده است، قطعاً نتیجه بارندگی صرف نبوده است بلکه نتیجه کار و تلاش عظیمی بوده است که در این سه سال صورت گرفته است. عملکردها را اگر بسنجیم، عملکرد دولت یازدهم در حوزه محیط‎زیست عملکرد چشم‎گیری است اما مشکلات هم ادامه دارد.

ریز گردها قابل پیش‌بینی است؟

بله، اما باید بروز شود، به دلیل فشاری که ما بر مجامع محیط‌زیستی دنیا آوردیم، مسئله گردوغبار به یک مسئله جهانی تبدیل‌شده است، سازمان‌های بین‌المللی یکی بعد از دیگری دارند روی این موضوع توان‌افزایی می‌کنند، سازوکار ارائه می‌دهند. ما با 4 تا قطعنامه‌ای که در سطح بین‌المللی گرفتیم نتیجه‌اش این است که مثلاً در بحث پیش‌بینی پیشرفت می‌کنیم.

از سال 92 کارهایی که شد شناسایی کانون‌ها بود، طبقه‌بندی کانون‌ها بود. از آن سال تمام اقداماتی که بايد انجام شود بین دستگاه‌ها مشخص شد. برنامه استان خوزستان‌ هم مشخص است، این مصوبه به همه دستگاه‌ها تکلیف می‌کند که هر دستگاهی باید در رابطه به گردوغبار چه کند. یکی همین پیش‌بینی هواست، یکی سنجش کیفیت هواست که ما باید انجام دهیم، یکی بحث آماده‌سازی اورژانس‌هاست و بحث دیگر هم اینکه مردم بتوانند منازل‎شان را در مقابل این طوفان‌ها عایق‌بندی کنند. یک اقدام دیگر این است که سازمان جنگل‌ها و مراتع باید اقدام ایمنی انجام دهد.

آقای دکتر کردواني گفته بودند مالچ پاشی‎ها در راستاي مقابله با ريزگردها خیانت است و باید به جاي آن به سمت ریگ پاشی برویم نظر شما در اين رابطه چيست؟

ما در بحث مالچ، کاشت نهال و... جلسه‎های علمی زیادی داریم، این تصمیمات حاصل نظر یک فرد و یک دانشمند نبوده است ما دانشمندان زیادی داریم، نظر ایشان محترم است ولی لزوماً بقیه با ایشان‌ هم‌ نظر نیستند. ریگ پاشی هزینه‎ای سنگینی برای کشور دارد، کار ساده‎ای نیست و بعد باید تبعات آن را دید. خیلی از این مناطق مالکیت فردی دارند، همین هندیجان برای کشاورزهاست چه‌کارش می‎شود کرد؟ همین حالا که بخواهند در این مناطق نهال‎کاری کنند مردم می‌گویند که ما اینجا آبا و اجدادی زمین داشتیم و مشکل‎ساز می‎شود. در بحث گردوغبار تجربه جهانی هم وجود دارد مثلاً چین در این موضوع کار زیادی کرده است، چین 2 هزار کیلومتر دارد دیوار سبز می‎کشد تا جلوی صحراهایش و گردوغباری که از مغولستان می‎آید را بگیرد. تنها مشکلی كه مالچ‎ها تا الآن داشته‎اند ماندگاری است.

محیط‌زیست یک بودجه کلانی لازم دارد، بودجه شما دقیقاً چقدر است؟

150 میلیارد برای مقابله با گردوغبار پیش‌بینی‌شده، 300 میلیارد برای مقابله با آلودگی هوا پیش‌بینی‌شده و 150 میلیارد برای طرح‎های دیگر سازمان. این سهم سازمان محیط‎زیست است، سازمان جنگل‎ها و مراتع جدایی از این بودجه می‎گیرد، سازمان هواشناسی سهم دارد و دیگر سازمان‎های ذی‌ربط هم سهم جدا دارند. اعتبار ستادی هم داریم. ما استان‎هایمان‌هم جداگانه اعتباردارند. اما مشکل این است که به دلیل محدودیت‎های اعتباری که دولت دارد بودجه‎ها اکثراً تخصیص کامل پیدا نمی‎کند. اگر این بودجه تخصیص کامل پیدا کند با برنامه‎هایی که سازمان محیط‎زیست دارد ما می‎توانیم در سال 96 پیشرفت‎های خوبی داشته باشیم. طرح‎ها و برنامه‎های ما در حیطه‎های بسیار گسترده آماده است. ضمن اینکه بخش بزرگی از کارهای ما مثل نمایشگاه بین‎المللی محیط‎زیست با مشارکت مردم انجام می‎شود.

نقش هورالعظیم در كاهش ریز گردها چقدر بوده است؟

حتی بین کارشناس‎ها تفاوت دیدگاه وجود دارد که سهم داخلی گردوغبار چقدر است و سهم بین‎المللی آن چقدر است، عده‎ای می‎گویند بیش از 15 تا 20 درصد نیست، گروهی می‎گویند به 30 درصد هم می‎رسد (البته سهم داخلی آن). شهریور 92 تالار هورالعظیم به طور كامل خشک بود، 100 درصد خشک بود، چرا؟ چون برخلاف ارزیابی زیست‌محیطی، برخلاف دستورالعمل سازمان، شرکت‎های نفتی در سکوت سازمان، هورالعظیم را قطعه‎بندی کرده بودند، جلوی وارد شدن آب را به این تالاب بسته بودند و با بدترین وجه برنامه‎های اکتشاف نفتی خود را انجام می‎دادند، هرروز ما پیگیر این موضوع بودیم که چرا جلوی ورود آب به هورالعظیم را بستید. با مقاومت زیاد این شرکت‎‏ها هم روبه‎رو شدیم. وزارت نفت خیلی سریع در این موضوع با ما همراهی کرد.

در حال حاضر هورالعظیم چقدر آبگیری شده است؟

از آن زمان، 4 میلیارد مترمکعب آب شیرین از کرخه وارد هورالعظیم شده، 70 درصد این تالاب احیاشده است. بسیاری از صیادان به هورالعظیم برگشتند، معیشتشان دوباره تأمین‌شده است.

صحبت از نقش دستگاه‎های دیگر در حفظ محیط‎زیست شد، آن روز وقتی نماینده خوزستان داشت خیلی تند اعتراض می‎کرد رو کردید به آقای چیت چیان و با نگاه گفتید پاسخ به این سؤال را باید شما دهید، نقش وزارت نیرو در این ماجرا چیست؟

نقش وزارت نیرو این است که ما از ابتدای دولت بر بحث احیاء تالاب‎های کشور تأکید داشتیم، یعنی احیاء تالاب هورالعظیم همین‌طور اتفاقی نبوده است، در تمام شوراهای سیاست‌گذاری دولت وضع تالاب‎ها که ارزیابی شد یکی از اهداف مهم دولت یازدهم احیاء تالاب‎های کشور بود. فقط هورالعظیم نیست، ما کارهای زیادی برای احیاء هامون، گاوخونی، ارومیه و دیگر تالاب‏‎ها کردیم، کارهای بزرگی صورت گرفته است که تالاب‎های ایران از مرگ قطعی نجات پيدا كنند به وضعیتی که هرکدامشان شرایط روبه احیاء دارند. بنابراين به نوعي نجات تالاب‎های در معرض مرگ قطعی نتیجه اقدامات دولت است. این دوستانی که امروز صدایشان خیلی قوی و رسا و خیلی بلندتر از ماست در دوره عملکردی خودشان چه‌کار کرده‌اند. تعیین سطح آب و حق آبه‎ها بر عهده وزیر نیرو است، وزیر نیرو برای اولین بار در تاریخ، حق آبه زیست‎محیطی رودخانه‎ها، دشت‎ها و تالاب‎های ایران را با عدد مشخص کرد. در یک دوره‌ای همین مجموعه دستگاه‌های بهره‌بردار که یک‌بخشی هم خود وزارت نیرو بود اصلاً حق آبه مطرح نبود.

حق آبه به دریا نرود تالاب خشک می‎شود یکی از مصائب خوزستآن‌همین است. جلوی آب را گرفته‌اند تا در دریا نرود و تمام تالاب‎های جنوب خوزستان خشک‌شده است؛ زیرا رودخانه بزرگ خوزستان زهره و جراحی خشک است.

تفکر این بود که هر چه آب هست ببریم در کشاورزی یا صنعت یا شرب، اصلاً محیط‎زیست آب می‌خواهد برای چه؟ درحالی‌که این تفکر صد درصد با اصول خلقت و سنت‎های الهی مغایرت دارد. شیخ بهایی یک طومار دارد که حق آبه دارها می‌گویند ما حق آبه‎مان در اصفهان مال طومار شیخ بهایی است، حق آبه را توزیع کرده در مصارف کشاورزی، شیخ بهایی در آن دوره که نه بحث تالاب مطرح بود، نه محیط‎زیست می‎گوید سه ماه آب را دست نزنید.

چرا آب زاینده‎رود را در عید باز نکردید؟

زاینده‎رود مخصوصاً پارسال دچار کم‌بارشی خیلی شدیدی شد، اصفهان اگر می‎خواهد زاینده‎رود احیاء شود، 12، 13 شرط لاز‌م‎الاجراست که ما به وزیر نیرو و استاندار اعلام کردیم که باید برای احیاء رودخانه زاینده‎رود و تالاب گاوخونی این شروع شود که مهم‎ترینش اصلاح الگوی کشاورزی است. جلوگیری از برداشت‎های غیرمجاز است. در چهارمحال هم برداشت غیرمجاز هست.

چرا در دو هفته عید مدیریت نکردید؟

این را باید از وزیر نیرو سؤال کنید.

شما رفتار سیاسی دارید ولی عملکرد سیاسی ندارید چرا وقتی همه اشکالات از محیط‎زیست نیست و وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و حتی وزارت خارجه هم مقصر هستند عملکرد سیاسی نشان نمی‌دهید. این کوتاهی‎ها را به افکار عمومی نگفتید؟

یک عده خرده می‎گیرند که ابتکار در حیطه محیط‎زیست کار سیاسی می‎کند که این دروغ محض و تهمت است، من مواضع سیاسی خودم رادارم و نگاهم در مسائل سیاسی و اجتماعی اصلاح‎طلبانه است و معتقدم بخشی از این نگاه، نگرش زیست‎محیطی و نگرش جامعی است که ما باید نسبت به عالم طبیعت و عملکردمان در مقابل طبیعت داشته باشیم این‌ها قابل‌تفکیک از هم نیست ولی یقیناً عملکرد من در این حیطه عملکردی کاربردی و اجرایی بوده است.

اینکه در تعامل با دستگاه‎های دیگر رویکردمان چیست، ما حتماً تذکر می‎دهیم، حتماً مکاتبه داریم، ما در مورد تمام این موضوعات بدون کوچک‌ترین اغماضی شکایت داریم و برخورد کردیم.

چرا سهم وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دیگر را به مردم معرفی نمی‌کنید؟

ما در مورد تخلفات دستگاه‎ها هیچ اغماضی نمی‎کنیم، اما یک سری سیاست‎های حاکمیتی وجود دارد که شکایت در مورد آن‌ها معنی ندارد. اگر یک وزیر سیاست حاکمیتی انجام داد من نمی‎توانم از او شکایت کنم، می‎توانیم تذکر بدهیم ولی رسانه‎ای نمی‌توانیم بکنیم، در مورد عملکرد تصدی‎گری این دستگاه‎ها شکایت می‎کنیم چون قانون این اختیار را به ما داده؛ اما بالاخره دولت باید یک هماهنگی داشته باشد مردم این را هم انتظار دارند.وقتی شما عملکرد زیست‎محیطی دولت را نگاه می‎‏کنید، این را بدانید که مطالبه، فشار و پیگیری‎های سازمان حفاظت از محیط‎زیست است که خیلی از این‌ها را به نتیجه می‎رساند. برای همین هم ما پارسال کارنامه عملکرد دولت را در حوزه محیط‎زیست منتشر کردیم. برای چی؟ برای اینکه این را از من می‎خواهند نه جنگ‎های زرگری بین دستگاه‎های مختلف را. آیا واقعاً این مشکل مردم را حل می‎کند یا اینکه من گزارش دهم که به دلیل پیگیری‌هایی که شد و همکاری‎ای که همه این دستگاه‎ها کردند امسال ما در تهران 70 روز هوای سالم‌تر داشتیم، این مسئله خیلی شکننده است، اگر یکی از این 16 دستگاه برنامه‎اش را به‌درستی اجرا نکند، قطعاً سر جای اولمان برمی‌گردیم. در بعضی شهرها این روند بهتر از تهران بوده است. شیراز هیچ روز ناسالمی امسال نداشته است. تعداد روزهای سالم و پاک اصفهان 3 و نیم برابر شده است. اگر سیاست دولت تغییر کند و این برنامه‎ها دوباره کنار گذاشته شود قطعاً دوباره به شرایط قبل برمی‌گردیم. حرف ما این است که این دستاوردها، این کارهایی که دولت دارد انجام می‎دهد، مبتنی بر برنامه و سیاست روشن و علمی و همکاری بین دستگاه‎های مختلف بوده است.

چند سال پیش وزیر نیروی افغانستان اعلام کرد؛ ایرانی‎ها به‌صورت مکتوب گفته‎اند که حق آبه خود از هیرمند را دریافت کرده‎اند، درحالی‌که روستایی‎هایی زابل می‎گویند ما حدود 16 سال است حق آبه دریافت نکردیم، چرا این حق قانونی محقق نشده است؟

واقعیت این است که یک‌بخشی از حق آبه هیرمند دریافت می‎شود، حالا اینکه چقدر از کل سهم حق آبه است، این را وزارت نیرو باید تعیین کند ولی واقعیت این است که یک سهمی از حق آبه از افغانستان دریافت می‎شود، اینکه هیچی دریافت نکردیم حرف نادرستی است.

حق آبه باید در تاریخ مشخص دریافت شود که کشاورزها بتوانند روی آن برنامه‌ریزی کنند...

تا یک‌بخشی را دریافت کردیم اما اینکه چند درصد و آیا کامل است آیا نیست وزارت نیرو باید جواب دهد، اما بحث ما دوتا است چون احیاء هامون به دو منبع آب وابسته است، یکی آبی که از هیرمند می‎آید که سهمی از حق آبه دارد و یکی آبی که از فراه می‎آید، آبی که سیلابی و دشت مال است، آن‌هم متأسفانه سال 92 که ما آمدیم موانعی روی ورود آب سیلابی به هامون بسته‌شده بود و ما تعجب کردیم که چه کشوری ممکن است چنین کاری بکند که حق آبه طبیعی خودش را با ایجاد موانع از بین ببرد، در حال حاضر این موانع رفع شده است. در حال حاضر ما آب سیلابی راداریم و برای همین هم در سه سال گذشته وضعیت هامون باوجود خشک‌سالی‌ها، افزایش دما و مشکلاتی که بوده تدریجاً رو به بهبود بوده است. اتفاق مهم دیگری که افتاده است ما در مذاکره با افغانستان مسئله احیاء هامون را مسئله محوری قراردادیم و رئیس‌جمهور افغانستان به ما قول داده که یک کارگروه مشترک در این زمینه تشکیل می‎دهد. هامون در حال حاضر به مسئله بین‎المللی تبدیل‌شده است ما مجامع بین‌المللی را پای‌کار آوردیم تا هامون احیاء شود و منافعش هم برای کشور ما باشد و هم برای افغانستان باشد.

در این مذاکره‎ها با افغانستان در مورد سد کجکی که فاز دومش ساخته‌شده و استارت فاز سومش هم زده‌شده است صحبتي شده است؟

هر کشوری برای خودش یک سیاستی در رابطه با منابعش دارد، اما این منابع گاهی بر دیگر چیزها تأثیرگذار است، یکسری مناسبات سیاسی بین دو کشور داریم، یک اصل علمی هم داریم که می‎گوید هر فعالیت بزرگ عمرانی که بر طبیعت تأثیر می‎گذارد مثل سدسازی باید ارزیابی زیست‎محیطی داشته باشد و این ارزیابی باید به نحوی باشد که آثارش روی طبیعت مخرب نباشد، طبیعت هم که مرز ندارد ایران و افغانستان فرقی نمی‎کند. در تمام این فعالیت‏ها این باید یک اصل باشد. ما در ایران برای تمام فعالیت‎هایمان این را یک اصل قراردادیم که فعالیت‎های توسعه‎ای مثل سدسازی که اتفاق می‎افتد روی طبیعت پایین‌دست عارضه منفی نداشته باشد و به خشک شدن رودخانه و تالاب منتهی نشود. دولت افغانستان‌ هم باید همین نگاه را داشته باشد چون به ضرر خودش هم است و یک‌بخشی از گردوغبار و مشکلات هامون به داخل افغانستان بازمی‌گردد. هامون میراث طبیعی مشترک ایران و افغانستان است که باید مشترکا از آن نگهداری کنیم. نگاه نوین دنیا امروز این است که تالاب را قربانی کشاورزی نکنیم، تالاب را قربانی سد نکنیم. برای همین هم با دیگر کشورها رایزنی کردیم و می‎کنیم. یکی از سیاست‎های ما رایزنی بین دو استان مجاور استان سیستان و بلوچستان، رایزنی در سطح ملی و بین‌المللی بوده است.

سال 96 سال بهتری برای محیط‌بانان مي‎دانيد؟

بله سال بهتری خواهد بود. ما پیگیری مستمري براي بهبودي وضعیت محیط‎بانان داريم. در کل کشور محیط‎بانان ما علاوه بر اینکه سقف سختی کار را دریافت می‎کنند در خیلی از استان‎ها دارند 35 درصد مشاغل تخصصی را هم دریافت می‎کنند، علاوه بر این محیط‌بانان ما در حال حاضر آموزش‌دیده هستند نزدیک 1400 محیط‎بان آموزش‌دیده داریم با تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت دفاع و سازمان برنامه داریم بهترین تجهیزات را برای محیط‎بانان فراهم خواهیم کرد، 8 تا محیط‌بان روز اولی که من کارم را شروع کردم در معرض اعدام بودند و امروز همه به‌جز یکی آزاد شدند و مشکلاتشان حل شد. قانون حمایت از محیط‎بانان در دولت تصویب شد و به مجلس رفته است. جنگلبانان‌ هم به این اضافه شد آن‌ها هم آسیب زیاد دیدند و فداکاری زیاد کردند. سه محیط‎بانی که امسال شهید شدند خانواده‎هایشان تحت پوشش بنیاد شهید قرار گرفتند.

درصورتی‌که آقای روحانی دوباره رئیس‎جمهور شود با توجه به میزان هجمه‎ها تحریف‌هایی که در 4 سال گذشته علیه شما شد اگر به شما مجدد این پیشنهاد را بدهند حاضرید قبول مسئولیت کنید؟

مهم این است که ما تا لحظه آخر که دولت مستقر است باقوت کار خودمان را انجام دهیم. ما پاسخگوی هجمه‎ها هستیم ولی این لحظه‎ای ما را از کار اصلی‎مان منحرف نخواهد کرد. این هجمه‎ها ما را خسته نخواهد کرد چون به وعده الهی یقین داریم و نتایج را هم داریم می‎بینیم، من سال 92 هیچ‌وقت فکر نمی‎کردم که ما سه سال بعد بتوانیم 70 روز هوای سالم به تهران بیاوریم. بهترین تبلیغ دولت همین است که بتواند خوب کار کند. بیشترین هجمه‎هایی که به ما شد درجاهایی است که دستاورد داشتیم