استحاله صداقت در انتخابات

تدبیر24 »همه شعار صداقت و دلسوزی سر می‌دهند، غافل از اینکه این شعار دچار استحاله شده، دیگر بار خود را ندارد و اساسا همه کسانی که مرتکب تخلف مالی، اختلاس و رانتخواری شده‌اند از همین دروازه وارد شده‌اند. ژست‌های جالب کاندیداها و حرف‌های قشنگشان که فاقد پشتوانه آکادمیک و حقوقی است از عجایب دیگر این ایام است که به ‌لطف دنیای مجازی به شکلی وسیع و زودهنگام شروع شده است. واقعیت مساله این است که ضمن احترام به تمامی داوطلبان، بیشتر این مباحث نشان از یک بیماری اجتماعی است که جامعه ایران را دربرگرفته و حکایت از گسستی عمیق بین واقعیت موجود و آنچه قرار است رخ دهد است، از دیگر سو همواره ‌کشورهای خاورمیانه به شدت از نبود احزاب قوی و نهادهای مدنی مقتدر رنج می‌برند. در حال حاضر هیچ مکانیسمی برای نظارت بر رفتار نمایندگان شوراهای شهر و روستا که در انتخابات آتی برگزیده می‌شوند، وجود ندارد که تا چه اندازه پایبند به تعهداتشان بوده و چه میزان از وعده‌های خود را عملیاتی کرده‌اند. در کشورهای توسعه‌یافته احزاب این نقش را ایفا می‌کنند و حزب منتخب در مقابل ملت دارای مسئولیت بوده و احزاب مخالف نیز به عنوان نظاره‌گر‌، مو را از ماست بیرون می‌کشند. فقدان چنین مکانیسمی یک مصیبت تلقی می‌شود و موجب پدیداری کارزار شبه‌دموکراسی خاورمیانه‌ای انتخاباتی می‌شود. جالب این است که بیشتر کاندیداها در ادوار قبل هم نماینده بوده و شاید خدمت بیشتر! اجازه ترک این مسند را به آنها نمی‌دهد تا اجازه دهند دیگران فکر و طرحی ‌نو در اندازند. ای کاش داوطلبان برای قرار گرفتن در ترازوی داوری بعد از انتخابات، دست‌کم در این شرایط چنین مکانیسمی را در شکل محلی آن تعریف می‌کردند و به نهادهای مدنی موجود اجازه چنین کنشی می‌دادند. گرچه این امر بیشتر بار اخلاقی دارد و فاقد مکانیسم اجرایی است، اما می‌توانست تمرینی مناسب برای دموکراسی باشد. یادمان باشد که شکل اصل هفتم و فصل هفتم از اصل صدم تا صدوششم قانون اساسی مبتنی بر دموکراسی به شکل پارلمان‌های محلی است و تمرین تحقق دموکراسی نیز از این مجاری می‌تواند محقق شود. هرچه قدرت کنترل بیشتری پیدا کند مفیدتر به نظر خواهد آمد. رو راست باشیم.

حسین احمدی نیاز، حقوقدان