جزئیات جدید دیدار آیت‌الله هاشمی و روحانی

ارزیابی شما از آرایش سیاسی اصولگرایان و حضور آقای رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری چیست؟

اصولگرایان در سال ابتدایی تشکیل دولت آقای روحانی به دنبال تسلیم کردن آقای روحانی بودند و در سال آخر ریاست جمهوری ایشان به دنبال خداحافظی آقای روحانی از ریاست جمهوری هستند. از سوی دیگر در آستانه انتخابات ریاست جمهوری اغلب مخالفان آقای روحانی تلاش می‌کنند دستاوردهای دولت را کمرنگ نشان بدهند. به همین دلیل به نظر من آقای روحانی کار راحتی در انتخابات ریاست جمهوری ندارد و ممکن است با چالش‌های زیادی از سوی مخالفان مواجه شود.اصولگرایان گمان می‌کنند در سال۹۲ دولت را از دست داده‌اند و باید به هر شیوه ای که ممکن است آن را دوباره به دست بیاورند. به همین دلیل عزم خود را جزم کرده‌اند تا با تمام قدرت در مقابل آقای روحانی بایستند و به عمر دولت ایشان خاتمه بدهند. با این وجود به نظر من رقابت سیاسی امر مبارکی است و باید آن را به فال نیک گرفت. به هر حال در رقابت‌های سیاسی فرصت بیشتری برای مردم برای قضاوت کردن پیش می‌آید که این مساله می‌تواند به پویایی و نشاط بیشتر جامعه کمک کند. به نظر می‌رسد فضای سیاسی کشور در انتخابات ریاست‌جمهوری به سمت دوقطبی شدن در حال حرکت است و ما با یک انتخابات کاملا دوقطبی مواجه خواهیم بود. شواهد بیانگر این مساله است که اصولگرایان بر آقای رئیسی اجماع خواهند کرد و آقای رئیسی گزینه نهایی اصولگرایان خواهد بود. این در حالی است که حضور یک چهره قضائی در مدیریت اجرایی کشور جای بحث و سوال زیادی دارد. به هر حال آقای رئیسی بیش از آنکه یک چهره سیاسی باشد یک چهره قضائی و حقوقی است که همواره در ساختار قضائی کشور فعالیت داشته‌ است. اصولگرایان که آقای رئیسی را به حضور در انتخابات ترغیب کرده اند باید این مساله را در نظر داشته باشند که آیا یک چهره قضائی که بیشتر در سطح دوم قوه قضائیه فعالیت کرده است می‌تواند مشکلات مهم و کلیدی کشور و مردم را حل کند یا خیر. این در حالی است که مردم به دلیل سوء مدیریتی که در دولت احمدی‌نژاد در کشور به وجود آمد اقبال زیادی نسبت به اصولگرایان ندارند و این مساله را در انتخابات ریاست جمهوری سال۹۲ و همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال۹۴ نشان دادند. در شرایط کنونی نیز به نظر می‌رسد توبه کنندگان از احمدی‌نژاد و کسانی که ذهنیت مناسبی از مدیریت اصولگرایان و به‌ويژه احمدی‌نژاد در کشور ندارند در انتخابات از آقای روحانی حمایت خواهند کرد. در نتیجه با پیوستن آرای خاکستری به پایگاه رای آقای روحانی احتمال پیروزی مجدد ایشان در انتخابات بسیار بالا خواهد بود.

مهم‌ترین دغدغه‌های آیت‌ا...‌هاشمی نسبت به دولت آقای روحانی چه بود؟

آیت‌ا...‌هاشمی، دولت آقای روحانی را دولت مطلوبی ارزیابی می‌کردند و از سوی دیگر برای آقای روحانی به عنوان هم‌سنگر و دوست دیرین خود احترام زیادی قائل بودند.با این وجود ایشان بر این باور بودند که دولت آقای روحانی عملکرد بهتری نیز می‌تواند داشته باشد. از سوی دیگر آیت‌ا...‌هاشمی معتقدند بودند که رابطه دولت با عقبه خود ضعیف است. به همین دلیل در چندین مورد این تذکر را به آقای روحانی و اعضای دولت داده بودند و خواستار مرتفع شدن این مساله شده بودند.آقای روحانی نیز این تذکر را جدی گرفتند و فعالیت‌های خود را در این زمینه بیشتر کردند و سفرهای استانی را جدی‌تر گرفتند. مساله دیگری که آیت‌ا...‌هاشمی به آقای روحانی یادآوری کرده بودند مساله عدم تحرک لازم تیم رسانه ای دولت بود. البته آیت‌ا...‌هاشمی مجبور شدند این مساله را به دلیل اهمیت بالای آن در رسانه نیزمطرح کنند.

ملاقات‌های آیت‌ا...هاشمی و آقای روحانی به چه صورت برگزار می‌شد؟ مکان این ملاقات‌ها کجا بود؟

ملاقات‌های آیت‌ا...‌هاشمی با آقای روحانی به چند صورت اتفاق می‌افتاد. در بیشتر اوقات آقای روحانی به منزل آیت‌ا...‌هاشمی می‌رفتند. از سوی دیگر برخی ملاقات‌ها نیز در دفتر آیت‌ا...‌هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام صورت می‌گرفت. البته جز آقای روحانی بقیه اعضای دولت نیز با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کردند و تلاش می‌کردند از تجربیات ایشان در کشورداری استفاده کنند. البته در برخی موارد استثنائی نیز آیت‌ا...‌هاشمی به دفتر ریاست جمهوری می‌رفتند و با آقای روحانی دیدار می‌کردند.

آیت‌ا...‌هاشمی بیشتر در چه مواردی به دفتر ریاست جمهوری می‌رفتند؟

ایشان در مسائلی که احساس می‌کردند باید با آقای رئیس جمهور دیدار حضوری داشته باشند به دفتر ریاست جمهوری می‌رفتند. البته این نکته را باید یادآوری کنم که این اتفاق بسیار کم رخ داده است و بیشتر جلسات آقای روحانی و آیت‌ا...‌هاشمی در مجمع یا منزل آیت‌ا...‌هاشمی برگزار می‌شد. شرایط به شکلی نبود که آیت‌ا...‌هاشمی همکاران و مشاوران خود را از محتوای این جلسات آگاه کنند. با این وجود ما و همکاران ایشان از فحوای کلام ایشان در جلسات نیمه خصوصی متوجه می‌شدیم که در این جلسات چه گذشته است و چه مسائلی بین دو طرف ردوبدل شده است.

از اعضای دولت چه کسانی بیشتر با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کردند؟

اغلب وزرا تقاضای دیدار با آیت‌ا...‌هاشمی را داشتند که در برخی موارد بنده واسطه این دیدارها بودم. با این وجود آقای جهانگیری، نوبخت و ظریف، بیشتر از دیگر اعضای دولت با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کردند. شرایط به گونه‌ای بود که آقای ظریف معمولا پس از هر مسافرت خارجی با اهمیتی که داشتند با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کردند و در این زمینه با ایشان تبادل نظر می‌کردند. به صورت کلی دیدارهای آیت‌ا...‌هاشمی با مسئولان نظام به چند دسته تقسیم‌بندی می‌شد. برخی از این دیدار‌ها به دلیل محتوای جلسات نیاز به رسانه‌ای شدن نداشت.در برخی از این دیدار‌ها ما از آیت‌ا...‌هاشمی ‌درباره رسانه‌ای شدن جلسات سوال می‌کردیم و اگر ایشان اجازه می‌دادند جلسه را رسانه‌ای می‌کردیم. آیت‌ا...‌هاشمی هم از فرد و افرادی که با ایشان ملاقات کرده بودند سوال می‌کرد که آیا تمایل به رسانه‌ای کردن این جلسه دارند یا خیر. در نتیجه همه این مسائل در رسانه‌ای شدن جلسات آیت‌ا...‌هاشمی تاثیرگذار بود. از سوی دیگر برخی از جلسات رسمی به صورت طبیعی رسانه‌ای می‌شد و همه مردم از جزئیات آن مطلع می‌شدند.

دیدارهای اصلاح‌طلبان با آیت‌ا...‌هاشمی به چه صورت برگزارمی شد؟

در این زمینه هم دیدارهای خصوصی برگزار می‌شد و هم شرایط به شکلی بود که تعدادی از فعالان سیاسی با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کردند. از سوی دیگر تشکل‌های اصلاح‌طلب واحزاب و گروه‌های اصلاح‌طلب نیز به دیدار آیت‌ا...‌هاشمی می‌آمدند و این دیدار‌ها اغلب در مجمع تشخیص مصلحت نظام انجام می‌شد.

در سال‌های اخیر آیت‌ا...‌هاشمی با رئیس دولت اصلاحات نیز دیدار داشتند؟

بله، دیدارهایی در این زمینه صورت می‌گرفت که در مجمع تشخیص مصلحت نظام نبود. به نظر می‌رسید که این جلسات بیشتر در منزل آیت‌ا...‌هاشمی صورت می‌گرفت. البته آیت‌ا...‌هاشمی نیز به منزل رئیس دولت اصلاحات می‌رفتند. بنده برای اولین بار است که این مساله را رسانه ای می‌کنم. با این وجود این اتفاق رخ داده و آیت‌ا...‌هاشمی به منزل رئیس دولت اصلاحات رفته‌اند.آیت‌ا...‌هاشمی به رئیس دولت اصلاحات علاقه داشتند و وجود ایشان را برای کشور و مردم مفید می‌دانستند. به همین دلیل ممنوع‌التصویری را نمی‌پسندیدند و این اقدام را مثبت ارزیابی نمی‌کردند. آیت‌ا...‌هاشمی به شکلی که برخی عنوان می‌کنند رئیس دولت اصلاحات را مقصر نمی‌دانستند.

آیا آیت‌ا...‌هاشمی برای لغو ممنوع التصویری رئیس دولت اصلاحات اقدامی انجام دادند؟

در این زمینه اطلاع دقیقی ندارم. این در حالی است که آیت‌ا...‌هاشمی نیز در این اواخر به شکل محترمانه‌ای ممنوع‌التصویر بودند و رسانه ملی جز در راهپیمایی روز۲۲بهمن و روز قدس تصویر خاصی از آیت‌ا...‌هاشمی پخش نمی‌کرد. احمدی‌نژاد در دوران ریاست جمهوری خود آیت‌ا...‌هاشمی را ممنوع الملاقات کرده بود. به عنوان مثال در سال۱۳۹۱ تعداد ملاقات‌های مقام‌های خارجی با آیت‌ا...‌هاشمی در حدود سه ملاقات بود.این در حالی است که در دولت تدبیر و امید ملاقات‌های مقام‌های کشورهای خارجی با آیت‌ا...‌هاشمی به هفته‌ای سه ملاقات رسیده بود.احمدی‌نژاد به صورت موکد دستور داده بود که ملاقات‌های آیت‌ا...‌هاشمی تا آنجا که امکان دارد محدود شود. این محدودیت‌ها در برخی اوقات با مشکلاتی نیز مواجه می‌شد. به عنوان مثال در زمانی که دولت احمدی‌نژاد ملاقات‌های خارجی آیت‌ا...‌هاشمی را محدود کرده بود یکی از روسای جمهور کشورهای آسیای میانه در مقابل این محدودیت ایستادگی کرده بود و عنوان کرده بود که تا در ایران است حتما باید با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار داشته باشد و براین مساله پافشاری کرده بودند.

کدام رئیس‌جمهور چنین درخواستی را مطرح کرده بود؟

آقای نیازف رئیس‌جمهور سابق ترکمنستان. متاسفانه آیت‌ا...‌هاشمی در حصر رسانه ملی قرار داشت. شرایط به شکلی بود که اگر یک مقام خارجی در طول روز با رئیس‌جمهور، رئیس مجلس و آیت‌ا...‌هاشمی دیدار می‌کرد، صداوسیما تنها دیدارهای آن مقام خارجی را با رئیس‌جمهور و رئیس مجلس و حتی در برخی مواقع آقای ولایتی را در برنامه‌های خبری خود پخش می‌کرد، اما دیدار با آیت‌ا...‌هاشمی را پخش نمی‌کرد.

جلسات آیت‌ا...‌هاشمی با بقیه بزرگان و از جمله آقای ناطق نوری و آیت‌ا... سیدحسن خمینی به چه صورت برگزار می‌شد؟

در این زمینه مستمرا جلساتی برگزار می‌شد، اما بنده از جزئیات آن اطلاع دقیقی ندارم. با این وجود به نظر می‌رسید که این جلسات بیشتر در منزل آیت‌ا...‌هاشمی برگزار می‌شد. آیت‌ا...‌هاشمی همواره به یک هم‌افزایی و همگرایی بین جریان اعتدالگرایی و اصلاح‌طلبی اعتقاد داشت و در این زمینه اقدام می‌کرد.

دیدارهای آیت‌ا...‌هاشمی با رهبر معظم انقلاب به چه صورت برگزار می‌شد؟

مبنای این دیدارها دعوتی بود که از آیت‌ا...‌هاشمی صورت می‌گرفت و ایشان نیز این دعوت‌ها را اجابت می‌کردند و به دیدار رهبر معظم انقلاب می‌رفتند. در صورتی که دیدارهای حضوری وجود نداشت و آیت‌ا...‌هاشمی احساس می‌کردند باید مساله‌ای را با رهبر معظم انقلاب مطرح کنند به دفتر ایشان تلفن می‌زدند که این تلفن‌ها نیز به صورت فوری به دفتر مقام معظم رهبری وصل می‌شدند و گفت وگو صورت می‌گرفت. از سوی دیگر در برخی مسائل که نیاز به استناد وجود داشت آیت‌ا...‌هاشمی به رهبر معظم انقلاب نامه می‌نوشتند و در این نامه‌ها دغدغه‌های خود را مطرح می‌کردند.

آیا آیت‌ا...‌هاشمی با احمدی‌نژاد نیز در مجمع تشخیص مصلحت نظام دیداری داشتند؟

خیر، در این زمینه جلسه‌ای برگزار نمی‌شد. آقای احمدی‌نژاد معمولا یا در جلسات مجمع حضور پیدا نمی‌کردند یا دیر می‌آمدند و زود جلسه را ترک می‌کردند. در طول جلسات مجمع نیز ایشان مانند روبات می‌نشستند در اغلب مواقع ساکت بودند و کنش و واکنش خاصی از ایشان مشاهده نمی‌شد.

دلیل هجمه و مخالفت‌های احمدی‌نژاد با آیت‌ا...‌هاشمی چه بود؟

در این زمینه باید به جنبه‌های شخصیتی آیت‌ا...‌هاشمی و همچنین احمدی‌نژاد توجه کرد. آیت‌ا...‌هاشمی همواره تلاش می‌کرد تجربیات خود در کشورداری را در اختیار مسئولان نظام قرار بدهد. آقای احمدی‌نژاد نیز از این قضیه مستثنا نبود.یک زمانی یک عکس از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام منتشر شده بود که در این عکس آیت‌ا...‌هاشمی و آقای احمدی‌نژاد در حال خندیدن بودند. برخی هنگامی که این عکس را دیده بودند عنوان کرد بودند که ایشان پشت سر با هم اختلاف دارند اما در ظاهر در کنار هم می‌خندند. هنگامی که این سخنان به گوش آیت‌ا...‌هاشمی رسید ایشان در پاسخ عنوان کردند:«بنده با آقای احمدی‌نژاد مشکل شخصی ندارم وآنچه عنوان می‌کنم دغدغه‌های کشور و نظام است».آیت‌ا...‌هاشمی از آقای احمدی‌نژاد کینه‌ای نداشتند و همواره تلاش می‌کردند مانند پدری دلسوز با ایشان رفتار کنند. با این وجود آقای احمدی‌نژاد بودند که نسبت به آیت‌ا...‌هاشمی کینه داشتند و همواره تلاش می‌کردند علیه آیت‌ا...‌هاشمی موضعگیری کنند. احمدی‌نژاد در دوران ریاست جمهوری خود به وزرا و معاونان خود دستور داده بود که با آیت‌ا...‌هاشمی دیدار نکنند و دیدار با ایشان تنها در سطح مدیر کل صورت بگیرد.احمدی‌نژاد گمان می‌کرد با چنگ زدن به صورت بزرگان می‌تواند خود را مطرح کند. البته برخی نیز نردبان زیر پای وی گذاشته بودند و وی را در این زمینه همراهی می‌کردند.احمدی‌نژاد همواره در حالت توهم به سر می‌برد و گمان می‌کرد تنها کسی که می‌تواند مشکلات مردم را حل کند. به همین دلیل نیز خود را از مشورت با دیگران بی‌نیاز می‌دید و تلاش می‌کرد تنها دیدگاه‌های خود را در مدیریت کشور اجرا کند. آقای احمدی‌نژاد باید ظرفیت بیشتری از خود در مدیریت کشور نشان می‌داد و به جای اینکه به دنبال اختلاف افکنی و هجمه به دیگران باشد مشکلات مردم را حل می‌کرد و از بزرگان نظام در جهت بهبود اوضاع مدیریت کشور مشورت می‌گرفت. متاسفانه این اتفاق رخ نداد و ما مشاهده می‌کنیم که در شرایط کنونی رفتارهای احمدی‌نژاد ادامه نیز پیدا کرده است و ایشان در سخنان اخیر خود صحبت‌هایی را مطرح کرده‌اند که بیشتر جنبه امنیتی پیدا کرده و باعث تفرقه افکنی و هیاهو در فضای سیاسی کشور شده است. از سوی دیگر احمدی‌نژاد و بقایی همچنان به رفتارهای عوامفریبانه خود ادامه می‌دهند و به تازگی عنوان کرده اند که قصد دارند میزان یارانه‌ها را به چند برابر برسانند. این در حالی است که این شعارها با واقعیت‌های جامعه انطباق ندارد و تنها برای تبلیغ مطرح می‌شود.