آنچه گذشت و باید بگذرد

تدبیر24 : نفس ورود وزیران خارجه 1+5 به مذاکرات یک پیروزی و یک موفقیت بزرگ در ژنو است. چنین استقبالی نشان از تغییراتی در پرونده هسته‌ای ایران بعد از گذشت 10سال از مذاکرات دارد. به نظر می‌رسد مذاکرات ژنو روند خوب و مثبتی داشت. باید در نظر داشت اگر قرار باشد یک توافق عملی و پایدار باشد، باید نسبت به خواسته‌های اساسی طرفین، حساس بود. طبیعتا کشورهایی که حضور قدرتمند ایران را در منطقه برنمی‌تابند و دوست دارند ایران هر روز با یک بحران جدید روبه‌رو شود، مانع اصلی به نتیجه رسیدن مذاکرات در مقطع فعلی هستند.

خشم و عصبانیت کشورهای مرتجع عرب و رژیم صهیونیستی نشان داد تا چه‌اندازه و کدام تفکر با نتیجه گرفتن این مذاکرات مخالف بوده‌اند. هر بار که ایران در مسیر صحیح حل مناقشه هسته‌ای خود قرار گرفته است، با خشم این کشورها مواجه شده که سعی دارند از طریق لابی‌های خود، روند مذاکرات را متوقف کنند یا به بیراهه بکشانند. ایران از حقوق هسته‌ای خود کوتاه نخواهد آمد و فعالیت‌های قانونی ایران محور مذاکرات نخواهد بود اما به نظر می‌رسد غنی‌سازی 5 تا 20درصد در داخل کشور یکی از محورهای قابل مذاکره ایران باشد. به هر حال ایران نیاز و اصرار به تولید فوری اورانیوم با این حد غنی‌سازی در کوتاه مدت ندارد و بر حسب نیاز کشور، میزان کافی برای 10سال آینده در داخل کشور فراهم شده است.

در حال حاضر پیش‌بینی‌های کارشناسی بر این اساس استوار است که غنی سازی در این سطح قابل مذاکره باشد اما این توافق نباید به منزله توقف همیشگی فعالیت‌ها باشد. ضمن اینکه تحریم‌هایی که در مورد ممنوعیت غنی‌سازی از 5/3 تا 20درصد در ایران است باید از سوی کشورهای غربی لغو شود و حق ایران برای غنی‌سازی بالاتر از 5درصد نیز همچنان حفظ شود. تنش‌زدایی در این میان از اهمیت زیادی برخوردار است؛ اصولا برقراری رابطه میان ایران و کشورهایی که با ایران اختلاف عقیده دارند مثل آمریکا، در سه مرحله شکل می‌گیرد؛ مرحله اول جلوگیری از تصاعد بحران است، مرحله دوم تنش‌زدایی است و مرحله سوم، تجدید رابطه میان دو کشور. به نظر می‌رسد آنچه در نیویورک به وقوع پیوست، گامی موثر و با اهمیت برای جلوگیری از افزایش اختلاف و تنش‌ها میان ایران و آمریکا بود و به این ترتیب می‌توان اذعان داشت که رفتار آقای روحانی و ظریف در نیویورک و ژنو، ایران را از مرحله اول عبور داد. از سویی نباید فراموش کرد، شش ماه آینده برای بهبود رابطه میان ایران و آمریکا بسیار مهم است.

 اگر در شش ماه آینده توافقاتی در مساله هسته‌ای ایران صورت بگیرد و تنش زدایی به خوبی انجام شود، تعدیل چشمگیری در روابط ایران و آمریکا به وجود خواهد آمد و در آن زمان می‌توان گفت که آماده ورود به مرحله بعدی هستیم. در صورت توافق در مساله هسته‌ای اختلاف ایران و غرب بر سر مسائلی مانند «حقوق بشر» یا «مساله سوریه» وجود خواهد داشت اما به نظر می‌رسد آنچه در حال حاضر برای هر دو طرف اهمیت بالایی دارد، توافق بر سر مسائل هسته‌ای است و این توافق قدرت ایران را در حضور بین‌المللی خود افزایش خواهد داد.