ننه رقیه خانه 120 ساله خودش را وقف حسینیه روستا کرده و حالا تبدیل به موزه مردم شناسی شده است. در گوشهای از آن سوروک تعارف میکنند با چای هیزمی و در گوشهای وسایل قدیمی ننه همچون ابزار و ادوات نخ ریسبافی و فرش بافی، تشت آب قدیمی به نمایش گذاشته شده است. گردشگران نیز در اتاقهای تو در توی خانه و پشت بام و زیر زمین آن قدم میزنند و به نحوه زندگی در گذشته و مقایسه آن با حال فکر میکنند. در خانه تاریخی ننه مینشینند و با لبخندی که از ته دلشان برخاسته عکس یادگاری میگیرند و من از دیدن شادی آنان عاشق میشوم، عاشق بادی که در این کوچهها به پیچش درمیآید و عاشق صدایی که از حرکت در کوچههای تنگ روستا میپیچد.
در خانه ننه رقیه به روی همه باز است و سفره آن برای همه مردم ایران زمین پهن شده است. بوی سوروک داغ صاحبخانه در فضای کوچه پیچیده و مهمانها را به چند کوچه آن ورتر در خانهای قدیمی که جمعی از زنان روستا در حال پخت آن با روغن کنجد هستند، میکشاند. هرچند تا که دلت میخواهد میتوانی سوروک میل کنی و از تازگی و بوی عطر آن سیر نمیشوی. ( نان سوروک یک نان محلی است که با ترکیب آب، آرد، شکر، تخم گشنیز، گل رنگ، مایع خمیر و روغن کنجد تهیه میشود.)
خیلی جالب است که بدانید گردشگران از دور و نزدیک به این روستای دور افتاده در دل کویر و در 30 کیلومتری یزد میآیند تا در جشنواره پاتوق روستای شمسی حضور یابند و ساعتی را خوش بگذرانند و جالب تر اینکه این جشنواره خودجوش و بدون کمک میراث فرهنگی و با مشارکت جوانان روستا برگزار میشود و خبری از گلایه از کمبود اعتبار در انجام یک فعالیت میراث فرهنگی نیست و تخریب اثر تاریخی در این روستای قدیمی وجود ندارد، اما داستان چیست؟
جمعی از جوانان روستای شمسی گرد هم آمدند و با هم قرار گذاشتند که برای مردم روستا کاری کنند، کارستان. آنان را به جهانیان معرفی کنند با دستی خالی ولی فکری پر از ایده و خلاقیت و کار گروهی.
اسم جشنواره را هم گذاشتند پاتوق و دست به کار شدند. با مصالح قدیمی خانه ننه رقیه و دیوارهای کوچه تاریخی و میدان قدیمی چارسوق روستا را بازسازی کردند. جوانان برای کار در این جشنواره پول نمیگیرند و با دل و جان کار میکنند، نتیجه اش آن شده است که این جشنواره هر نوروز رونق بیشتری گرفته و خیران بیشتری پای کار آمدهاند و در روستا کارگاه برپا کرده و اشتغال ایجاد کردهاند و حالا روستاییان شمسی هر سال توانمندتر از گذشته شده، به گونهای که به عنوان روستای برگزیده دوستدار کتاب در کشور معرفی شده است.
محسن کمالیان، مسئول هماهنگی جشنواره نوروزی روستای هدف گردشگری شمسی به خبرنگار ایسنا گفت: در سال 92 گروهی از جوانان روستای شمسی دور هم گردآمدند و به این موضوع اندیشیدند که چگونه می توانند از پتانسیلهای فراوان این روستا استفاده کنند زیرا تا این زمان روستا از این موضوع بیبهره بود. به این نتیجه رسیدیم که برای رسیدن به این هدف باید کار به صورت پویا و زنده انجام شود، بنابراین پیشنهاد شد که با مشارکت مردم جشنوارهای با هدف توانمندسازی مردم روستا برگزار شود. مشخصات این طرح، مکتوب و نام جشنواره "پاتوق" گذاشته شد.
وی خاطرنشان کرد: تمام کارهای این جشنواره توسط جوانان روستا انجام میشود و آنان حقوقی بابت مشارکت در فعالیتها دریافت نمیکنند. بخشی از هزینههای جشنواره توسط شورای روستا و بخشی با مشارکت خیرین تامین میشود. اگر هم درآمدی از محل فروش این جشنواره حاصل شود میان جوانان مشارکت کننده تقسیم میشود تا موجب دلگرمی آنها در برگزاری این جشنواره و نیز سبب کارآفرینی و اشتغالزایی شود.
کمالیان عنوان کرد: این روستا سبقه فرهنگی و اجتماعی دارد، زیرا بسیاری از نخبگان جامعه در این روستا رفت و آمد داشتهاند.
وی، هدف از برپایی این جشنواره را آگاهی یافتن مردم از توانمندیهایشان و معرفی این روستا اعلام کرد و افزود: آگهی و مشارکت جوانان روستا در برگزاری این جشنواره برای ما بسیار مهم بوده است، نتیجه این امر برگزیده شدن روستای شمسی در ایران به عنوان روستای دوستدار کتاب بوده است. این روستا در نمایشگاه کتاب غرفه داشته و از آن به عنوان پدیده نمایشگاه کتاب یاد شده است.
کمالیان با اشاره به بخشهای مختلف این جشنواره خاطرنشان کرد: بخش کتاب برای ترویج کتابخوانی، ایستگاه سلامت، کارآفرینی، هنر و گالری عکس و موزه مردم شناسی و همایش سوروک پزی و بازدید از بافت تاریخی از بخشهای مختلف این جشنواره هستند.
وی اظهار کرد: شغل اکثر روستاییان این روستای هدف گردشگری، کشاورزی و دامپروری است و البته 70 درصد نیروهای شهرک صنعتی نزدیک این روستا از جوانان این روستا تامین میشود. معرفی شدن این روستا نیز سبب شده است که تعدادی از کارآفرینان با ایجاد کارگاه در این روستا اشتغالزایی کنند.