مشارکت ،کلید تحقق رؤیای توسعه

تدبیر24» این انتخابات در شرایط کنونی جهان، برای کشور ما از اهمیت فزاینده‌ای نسبت به دوره‌های پیش برخوردار است. هر چند در عرصه تئوری و نظر گروهی خود را ایرانگرا، اسلامگرا یا جهانی و بین‌المللی می‌دانند؛ اما در عرصه واقعیت، ایران و اسلام و جهان جدای از هم نیستند و هیچ کس نمی‌تواند میان این سه عرصه دیوار و مرز بکشد. بدون تردید فرهنگ ایرانی، اسلامی و جهانی چنان در عرصه مادی و معنوی جامعه ما تنیده شده که هرگز نمی‌توان آنها را از هم تفکیک و یکی را به نفع دیگری حذف کرد. از سوی دیگر تنها راه توسعه و پیشرفت بلند مدت ایران توجه همزمان به این سه عرصه و به بیان دیگر برقراری تعامل وموازنه میان آنهاست. این موضوع در جهان امروز که به شکل شبکه‌ای در ظروف مرتبط با هم قراردارد و بدون قرار گرفتن در آن و رعایت موازین و قوانین بین‌المللی نمی‌توان به توسعه رسید، بیش از پیش اهمیت دارد. تجربه تاریخ ایران در عصر اسلامی هم به ما نشان می‌دهد که دوره طلایی پیشرفت علمی و فرهنگی ایران در سده‌های سوم تا پنجم قمری رخ داد که میان ایران و اسلام و جهان آن روز موازنه برقرار شد و دانشمندان ایرانی درکسوت مسلمانی با تسامح و تساهل، فلسفه یونانی و دیگر شاخه‌های دانش را از زبان‌های مختلف ملل دیگر ترجمه می‌کردند.

متأسفانه تاریخ معاصر کشور ما آکنده از بدفهمی درنگاه همگرایانه به ایران و اسلام و جهان و نگاه گزینشی به آنهاست. دریک دوره کفه موازنه به نفع ایران سنگین‌تر می‌شود و اسلام و جهان نادیده گرفته می‌شوند. در دوره‌ای دیگر همه دروازه‌های کشور به روی جهان بازمی شوند و به این نکته که این کار ممکن است سبب تضعیف و حتی حذف ایرانیت و اسلامیت از زندگی مردم گردد، دقت نمی‌شود. زمانی هم تنها بر اسلام و فرهنگ اسلامی تأکید می‌شود و به ایران و جهان بهای چندانی داده نمی‌شود. به نظر می‌رسد یکی از علل اصلی به تأخیر افتادن روند مدرنیته در ایران و توسعه کشور ما نگاه گزینشی به این سه فرهنگ و نفی یکی یا دوتا از آنها و عمل بر پایه همین نگاه است. در شرایط کنونی که جهان به شکل شبکه‌ای به هم مرتبط شده، دوستداران ایران و اسلام و جهان باید به این نکته دقت کنند که تفکیک این سه از یکدیگر نه تنها به نفع آنها نخواهد بود، بلکه ضررهای جبران‌ناپذیری را متوجه‌شان خواهد کرد. ایران و اسلام در عرصه تئوری و تاریخ خدمت زیادی به رشد اندیشه و تمدن جهانی کرده‌اند و در شرایط امروز هم در صورت معرفی صحیح باز می‌توانند به جهان خدمت کنند. از سوی دیگر نیک روشن است که جهان امروز جهان ظروف مرتبط است و با نادیده گرفتن این ظروف هرگز نمی‌توان به ایران و اسلام خدمت کرد.

در یکصد سال اخیر اندیشمندانی بوده‌اند که با گفتمان تفکیک مخالف بوده و به موازنه مثبت میان ایران، اسلام و جهان باور داشته‌اند؛ اما هرگز فرصت دولتمداری و مجال تبدیل اندیشه خود به عمل را پیدا نکرده‌اند؛ یا اگر چنین مجالی را هم یافته‌اند، معمولاً کوتاه مدت و همراه با بحران بوده است.

به باور نگارنده، کشور و مردم ایران این بخت و اقبال را پیدا کردند که میان ایران و اسلام و جهان یک موازنه مثبت برقرارشود و این موازنه به توسعه و پیشرفت کشورکمک کرد. بی تردید توسعه ایران بدون وجود این موازنه تحقق نخواهد یافت. امیدوارم مردم ایران این فرصت را بدهند که در چهار سال آینده با اتکا به توان و تخصص موجود، کارناتمام در زمینه‌سازی برای تحقق رؤیای توسعه همه جانبه ایران تمام شود. یقین دارم که تنها رمز توسعه پایدار و بلند مدت ایران تداوم راه اصلاحات و اعتدال است.