چالش‌ها و فرصت‌های ادامه تعلیق تحریم

تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران بخشی از توافق میان ایران و شش قدرت جهانی در تیر سال ۱۳۹۴ است. دولت ترامپ در هفته‌های گذشته اعلام کرد که ایران تعهداتش در چارچوب برجام را انجام داده است، اما از سوی دیگر، ترامپ تهدیدهای بسیار تندی را علیه ایران مطرح می‌کند که این وضعیت دوگانه و متناقض است. دونالد ترامپ در پی ایجاد یک فضای کنترل‌کننده برای ایران است. در این شکی نیست که آمریکا خواهان گذر از پیچ تهران برای عبور به پکن است. از این رو آمریکا این کارزار را رها نمی‌کند. در بحث «ناتوی عربی» نیز در دستور کار است که در برابر تحرکات جبهه مقاومت، وارد عمل می‌شود. از طرف دیگر، چالش برجام، پیش‌روی دولت ترامپ است. چالشی که با تدبیر تهران، با حمایت‌های مقام معظم رهبری و حرکت شیخ دیپلمات، حسن روحانی و دیپلمات برجسته ادوار معاصر تاریخ دیپلماسی ایران، محمدجواد ظریف توانسته زمینه‌هایی را طراحی کند که آمریکا در یک چالش جدی در ارتباط با برجام و ایجاد یک اجماع بین‌المللی علیه ایران قرار بگیرد. وقتی برجام با آن قدرت و دقت با توجه به امضای پنج قدرت دیگر بین‌المللی امضا شده است و در شورای امنیت سازمان ملل متحد، تایید شده است، ترامپ اساسا نمی‌تواند تعلیق تحریم‌های مربوط به مسائل دیگر و آینده اجرای برجام را جدی نگیرد. یادمان نرفته که دلواپسان همچنان بر این نکته تاکید داشتند که رئیس‌جمهور بعدی آمریکا هرچه باشد، بندهای مربوط به تحریم‌های موشکی ایران را برنخواهد داشت و به تعلیق آنها روی نخواهد آورد، اما امروز همگی شاهد هستیم که آنچه اوباما انجام داده بود به‌رغم همه بداخلاقی‌ها و سروصداهایی که در کشور از سوی برخی افراد شد، توسط دونالد ترامپ اجرا می‌شود. این طبیعی است که ایالات متحده آمریکا ایران را رها نخواهد کرد. آنها به دنبال این هستند که ایران را در منطقه بار دیگر منزوی کنند و روابط بین‌المللی ایران را تحت فشار قرار دهند. نخستین سفر ترامپ به عربستان به عنوان نخستین سفر خارجی او به ‌قصد همگرایی آمریکا با برخی کشورهای عربی تنظیم شده است و از سوی دیگر، نشست‌ و برخاست‌های ریاض با تل‌آویو نیز نمایانگر همین معناست. باید منتظر باشیم که ایران در روزهای پس از انتخابات، زمینه‌های ایجاد یک همیت و قدرت ملی بیشتر را در پرتو انتخابات 29 اردیبهشت به‌وجود بیاورد و با ایجاد یک کشور معتدل، به مقابله با همگرایی آمریکا با ناتوی عربی و همچنین اتحاد با رژیم صهیونیستی برویم. امید می‌رود که به‌رغم همه این تلاش‌ها، عقلانیت و تدبیر در تهران راهکاری مناسب برای گذر از این توطئه‌ها و ترفندهایی باشد که ترامپ در آستین خود دارد. ایران باید به سوی ایجاد یک وحدت ملی برود و با وفاق در کشور به‌دنبال دیپلماسی تعامل سازنده و موثر باشد و در چارچوب این تعامل، زمینه‌ساز شکست طرح‌هایی باشد که ترامپ به عنوان بازیگر دیوانه‌ کیسینجر به عهده گرفته است.  

مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین‌المللی