رمضان؛ ماه استقبال از موسم بندگی و عبادت

تدبیر24»رمضان در حقیقت هنگامه انسان سازی و خودسازی محسوب می شود که پروردگار عالمیان نیز در قرآن کریم همیشه انسان را به این مساله رهنمون کرده است و می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده ‏اید به خودتان بپردازید. هر گاه شما هدایت یافتید، آن کس که گمراه شده است به شما زیانی نمی‏رساند.»

تلاوت قرآن، شب زنده داری، خواندن نمازهای نافله، مراقبت از گوش و چشم و زبان، استغفار کردن، دعا خواندن، ذکر گفتن، تدبر در آیه های قرآن، شب زنده داری های شب های قدر و... از جمله مهمترین آداب و رسوم ماه رمضان به شمار می رود که بسیار ثواب دارد و برای تزکیه نفس انسان بسیار موثر است.

روزه تنها امساک از خوردن نیست بلکه یک انقلاب درونی است که سازندگی فرد را به دنبال دارد در حقیقت روزه ای مقبول درگاه الهی محسوب می شود که فرد همراه با ترک غذا و آب از تمام گناهان، نافرمانی ها، آزارها و... دست بشوید و تمام اعضای او روزه دار باشد.

ماه رمضان در کشورهای اسلامی با آداب و رسوم خاص خود برگزار می شود و ایرانیان نیز همچون دیگر مسلمانان جهان به احترام فرا رسیدن این ماه به سنت پیشینیان خود با تطهیر و زدودن گرد و غبار از فضای خانه و مسجدها به پیشواز آن می روند و با آماده سازی روح و جسم خود از سفره بی انتهای رحمت معبودشان اطعام می کنند.

اینک در نخستین روز ماه رمضان، بندگان برای حضور در میهمانی پروردگار خویش حضور می یابند تا از رحمت، برکت و لطف بی پایانش بهره برند و به خلوص واقعی دست یابند و روح تشنه خویش را سیراب سازند.

حضرت محمد(ص) در ارتباط با ارزش و برتری ماه مبارک رمضان می فرمایند: اگر بنده ارزش ماه رمضان را بداند، آرزو می کند که سراسر سال، رمضان باشد.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در روز نخست ماه مبارک رمضان با حجت الاسلام «مسعود انصاری» مدیر کل هسته گزینش سازمان اوقاف و امور خیریه کشور و کارشناس امور دینی به گفت وگو پرداخت.

حجت الاسلام انصاری با اشاره به اینکه برای ورود به ماه رمضان باید آداب خاصی را رعایت کرد، گفت: ماه رمضان یکی از برترین فرصت ها برای تقرب و نزدیکی به معبود است که انسان نیاز دارد تا پیش از آن به آماده سازی خویش بپردازد. در این ماه بندگان، مهمانان خاص خدا به شمار می روند و بهترین و بیشترین بهره از این ضیافت نصیب افرادی می شود که با تمام وجود از آن استفاده کنند و تنها به نماز خواندن و روزه گرفتن اکتفا نکنند و عقل و بدن خویش را از آلوده شدن به گناه بازدارند. عقل انسان با معرفت و علم تغذیه می شود به همین دلیل اگر فردی در جهت کسب معرفت و شناخت حرکت کند چه بسا می تواند ثواب بیشتری را از سال ها عبادت به دست آورد.

بنابراین به فرصت ماه رمضان نمی بایست که یک بعدی پرداخت و مومنان باید با تقویت معنویت و کمک به بندگان خدا به تزکیه قلب خویش بپردازند که این اعمال با حضور قلب و تنها برای رضای پروردگار باشد. روزه داری سه روز آخر ماه شعبان و احیای این سه شب از آداب ظاهری ورود به رمضان محسوب می شود و بهتر است تا انسان با روزی حلال، توبه و استغفار وارد این ماه مبارک شود.

وی در ارتباط با اعمالی که انجام آنها در رمضان فضیلت دارد، اظهار داشت: خودداری و ترک گناه به عنوان یکی از ابعاد عبادت و برترین نیایش ها در این ماه به شمار می رود. این ماه به دلیل اینکه قرآن بر پیامبر(ص) نازل شده ماه انس با قرآن نیز نام دارد که برای مانوس شدن با این کتاب آسمانی باید مرحله هایی چون خواندن، تلاوت و ترتیل قرآن را به جای آورد؛ پیامد و نتیجه تلاوت قرآن فکر و عمل کردن است بنابراین با قرائت آن تفاوت دارد. ترتیل نیز به عنوان سومین گام در مسیر انس با این کتاب آسمانی مطرح است و زمینه تدبر هرچه بیشتر فرد را فراهم می کند. عمل به قرآن کریم از مهمترین شیوه های نزدیکی به خدای متعال محسوب می شود. آخرین گام برای نزدیکی به پروردگار و قرآن کریم ورود به ساحت قرآن خواهد بود که می توان گفت هرچه انسان با طهارت و خلوص بیشتری باشد توفیق انس به قرآن را خواهد داشت. طهارت نیز 2 نوع ظاهری و باطنی دارد و این طهارت با تمسک به اهل بیت(ع) امکان پذیر است؛ طهارت باطنی با پرهیز از گناه، تزکیه نفس، عبادات و ریاضت ها باعث می شود که نفس انسان به تدریج پاک شود.

مدیر کل هسته گزینش سازمان اوقاف و امور خیریه کشور با اشاره به خطبه شعبانیه پیامبر(ص) که درباره توجه به آمادگی روح برای ورود به رمضان است، تصریح کرد: پیامبر اکرم(ص) در خطبه شعبانیه مردم را به آمادگی برای ورود به این ماه دعوت و صفات و ویژگی های مهمی از ماه رمضان را بیان می کنند و می فرمایند: «ماه مبارک ماه ضیافت خداست و خدای متعال شما را دعوت کرده به ضیافت الله» این یک عبارت بسیار پرمغز و عجیبی است که خداوند مهمانی داده؛ البته ما همیشه سر سفره الهی هستیم و روزی از آن ناحیه مقدس به ما می رسد اما رمضان یک ضیافت مخصوص برای بهره مندی از نعمت های الهی به شمار می رود.

حجت الاسلام انصاری با بیان اینکه این خطبه در میان روایت ها و منابع اسلامی به عنوان یکی از استثناها مطرح است، اظهار داشت: پیامبر اسلام(ص) در این خطبه با ظرافت، مطالب زیبایی را در خصوص برکت های رمضان بیان فرمودند. اگر انسان در این فرصت توجه بیشتری پیدا کند هزاران برابر روزهای دیگر برایش امکان بهره مندی از لذت های معنوی به وجود می آید و اگر در ماه های دیگر توفیق توبه را پیدا نمی کند در این ماه موفق به توبه می شود و ارزش کار خیر در این ماه چندین برابر می شود.

این کارشناس امور دینی با اشاره به اینکه کمک به نیازمندان یکی از راه های نزدیکی به معبود در این ماه پرفضیلت است، تصریح کرد: هدف اسلام از انفاق تنها به نیازمندان نیست چه بسا افطاری دادن به بستگان، 2 هدف اسلام را مبنی بر طعام دادن و صله رحم را برآورده می کند، اما آنچه در این ارتباط اهمیت دارد، توجه به فقیران است، یعنی در سفره اطعام و افطاری بستگان، همسایگان نیازمندان نیز حضور داشته باشند زیرا اگر سفره ای تنها به تهیدستان محدود شود باعث تحقیر آنان خواهد شد.

حجت الاسلام انصاری با اشاره به اینکه آمادگی نفس و روح برای ماه مبارک بسیار لازم و مهم است، تصریح کرد: وقتی نعمت بزرگی می خواهد به انسان برسد اگر آمادگی پذیرش این نعمت را نداشته باشد ممکن است ناسپاسی کند و با کفران نعمت باعث شود این نعمت از دستش برود. بنابراین پیامبر(ص) انسان ها را از ناسپاسی بر حذر می دارند و توجه همگان را به این موضوع جلب می کنند که چه نعمت بزرگی به طرف ما می آید که باید قدردان آن نعمت باشند و بهره کافی از این نعمت با عظمت ببرند.

وی با بیان اینکه انسان باید نیت خود را برای انجام اعمالش در این ماه مبارک خالص کند، اظهار داشت: انسان در ماه های دیگر برای خالص کردن نیت خود، باید رفتارش را پاکیزه کند و دایم در هر حال ذکر باشد اما این ویژگی را ماه رمضان دارد که تمام افراد مومن و روزه دار، نفس هایشان ارزش تسبیح دارد، حتی خواب آنان نیز ثواب عبادت دارد. در این ماه مبارک باید برای گذشتگان نیز توشه ای بفرستیم و هر فردی به اندازه خودش گام هایی بردارد تا نامش جزو روزه داران و استغفارکنندگان قرار بگیرد. در این ماه بر توجه به پدر و مادر، اصلاح میان انسان ها و صله ارحام تاکید شده است که اگر بتوان به آنها عمل کرد اهل ماه رمضان شناخته می شوند.