آغوش ایران برای گفت‌وگو و همکاری با همسایگان باز است

مجری: روحانی هفته قبل با اکثریت قاطع مردم ایران انتخاب شد. ما چه تحولی را در حوزه روابط بین‌المللی در دوره دوم ریاست‌جمهوری روحانی می‌توانیم داشته باشیم که با دوره اول متفاوت باشد.

موسویان: دردوره اول ریاست‌جمهوری ایشان، مسئله بزرگ برای قدرتهای جهانی، شورای امنیت سازمان ملل، کشورهای منطقه و ایران، موضوع هسته‌ای بود که حل شد. در دوره دوم ایشان می‌تواند موضوع اصلی را حل و فصل مشکلات با کشورهای همسایه قرار داده و برای ایجاد همکاری و تعامل کار کند.

مجری: اما می‌دانید که شرایط منطقه و بین‌المللی نسبت به سال 92 بسیار تغییر کرده است. ترامپ در آمریکا روی کار آمده و اوباما رفته است. ترامپ به عربستان و اسراییل سفر کرده و هر دوی این کشورها دوست دارند که ایران به عنوان بزرگترین تهدید تلقی شود. ترامپ جامعه جهانی را به انزوای ایران فرخوانده است. آیا روحانی برنامه‌ای برای جلوگیری از انزوای بیشتر ایران دارد؟

موسویان: من فکر می‌کنم برنامه ایشان مشخص است. ایران یک طرف قضیه است که برای یک گفت‌وگوی مستقیم، دوستانه وصادقانه با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس آماده است تا از این طریق هر دو طرف نگرانی های خود را مطرح کنند و به یک توافق آبرومندانه مرضی الطرفین برسند. مسئله این است که آیا عربستان سعودی هم آمادگی متقابل دارد؟ در داخل شورای همکاری‌های خلیج فارس، کشورهایی همچون کویت و عمان و قطر آماده‌اند اما عربستان ترجیح داده که بااسراییل متحد شده و با ایران مقابله کند.

مجری: فقط عربستان نیست. کشورهای دیگری همچون اردن و ترکیه هم ایران را به عنوان یک کشور صلح خواه نمی بینند. آنها ایران را کشوری می بینند که از بشار اسد حمایت می‌کند، دیکتاتوری که دهها هزار شهروند خود را قتل عام کرده است. آیا این دلیل درستی نیست؟

موسویان: خیر. باید ببینیم واقعیت های بحران سوریه چیست. چند واقعیت مهم وجود دارد. اولین واقعیت این است که از نظر نرمها و مقررات بین الملل ، دولت اسد همچنان دولت قانونی سوریه است. دولت اسد درسازمان ملل سفیر و نماینده دارد و نه گروه تروریستی داعش.

مجری: من جایگاه قانونی دولت سوریه را مورد سئوال قرار نمی‌دهم.

موسویان: بسیارخوب. دومین واقعیت این است که چهل درصد خاک سوریه در اشغال گروه تروریستی داعش است و بیست درصد هم دراشغال گروه تروریستی القاعده می‌باشد. شصت درصد خاک سوریه دردست گروههای تروریستی است. ایران براساس درخواست دولت قانونی سوریه، به کشور سوریه برای مقابله با تروریست‌ها کمک می‌کند.

مجری: شما می‌دانید گروه‌های دیگر سوری هم هستند که تروریست هم نیستند.

موسویان: واقعیتی که جامعه جهانی شامل آمریکا پذیرفته این است که داعش و القاعده و جبهه النصره گروههای تروریستی هستند که شصت درصد خاک سوریه را به اشغال درآورده‌اند.

مجری: جامعه جهانی این واقعیت را هم پذیرفته که اسد مسئول کشتار مردم سوریه است.

موسویان: خیر! چنین چیزی در مصوبات شورای امنیت سازمان ملل وجود ندارد.

مجری: بان کی مون گفت که دولت اسد مرتکب جنایت جنگی شده است.

موسویان: قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل ملاک است. هیچ قطعنامه ای دولت اسد را به عنوان مسئول کشتار مردم سوریه معرفی نکرده است. این ادعای آمریکایی‌هاست.

مجری: بله! چون روسیه در شورای امنیت حضور دارد و اجازه نمی‌دهد که چنین قطعنامه‌ای تصویب شود.

موسویان: روسیه و چین هم عضو جامعه جهانی هستند.

مجری: گزارشگران سازمان ملل درگزارشهای خود تایید کرده‌اند که دهها هزار تن از مردم سوریه کشته شده اند و شما نمی‌خواهید بپذیرید.

موسویان: کشته شدن دهها هزار تن از مردم سوریه هنگامی رخ داد که کشورهایی مثل عربستان، ده‌ها هزار تروریست از سراسر عالم، از چچن گرفته تا از آمریکا و اروپا و عربستان و یمن، را استخدام کردند و به داخل سوریه فرستادند تا دولت سوریه  را ساقط کند.

مجری: شما زیرکانه موضوع را برای رفع اتهام از ایران، منحرف می‌کنید. آیا ایران از دولتی که موجب قتل عام ده‌ها هزارتن از شهروندان خود می‌باشد، حمایت می‌کند یاخیر؟ ایران اسلحه و پول و نیرو دراختیار اسد قرارداده است و میلیشا برای کشتن مردم سوریه اعزام می‌کند. این چیزی است که سازمان دیده بان حقوق بشر و سازمان عفو بین الملل اعلام کرده اند و شما نمی پذیرید!

موسویان: اگر ما بپذیریم که دولت اسد، دولت قانونی سوریه است، اگر ما بپذیریم.

مجری: دولت کره شمالی هم دولت قانونی است. خوب که چی؟

موسویان: شما می توانید به من بگویید ارتش عربستان در بحرین چه می کند و چرا حضور دارد؟ استدلال این است که دولت بحرین که یک دولت اقلیت علیه اکثریت شیعه هم هست، دولت قانونی این کشور است و از عربستان برای اعزام نیرو کمک خواسته است و بر همین اساس، ارتش و پلیس عربستان در بحرین حضور دارند.

مجری: چرا ایران از دولت بحرین حمایت نمی کند.

موسویان: به خاطر مداخله خارجی.

مجری: مداخله شما هم درسوریه یک مداخله خارجی است. چرا استاندارد دوگانه دارید؟

موسویان: ایران از مداخله عربستان دربحرین حمایت نمی کند و این رفتار ایران هم استاندارد دوگانه نیست. شما نمی خواهید گوش کنید. ایران از دولت سوریه برای مقابله با دهها هزار تروریست خارجی که خاک سوریه را اشغال کرده اند، حمایت می کند، اما در بحرین تروریست خارجی وجود ندارد. معترضین اکثریت مردم این کشور هستند. دهها هزار تروریست از خارج به بحرین هجوم نبرده‌اند. این یک تفاوت بزرگ در مورد بحران در سوریه و بحرین است. مخالفین در بحرین به طور خالص اتباع بحرینی هستند نه تروریست و نه خارجی.  این دلیل اساسی تفاوت سیاست ایران در مورد بحران سوریه و بحرین است.

مجری: ما دراین مورد نمی‌توانیم باهم توافق کنیم چون سازمانهای معتبر بین المللی می‌گویند اسد ده‌ها هزار مردم سوریه را کشته و شما نمی‌پذیرید!

موسویان: آیا شما قبول دارید که تروریستهای خارجی دهها هزار تن از مردم سوریه را کشته اند؟

مجری: من دهها هزار را نمی‌دانم اما قبول دارم که تروریستهای خارجی هزاران تن از مردم سوریه را کشته اند اما اکثر کشته ها به دست اسد بوده.

موسویان: بسیار خوب. پس حالا متوجه می‌شوید که چون دهها هزار تروریست خارجی با دولت سوریه درجنگ هستند، لذا شهروندان بیگناه سوری، قربانی این جنگ می‌باشند.

مجری: ایران در کشورهای عربی محبوبیت و مقبولیت ندارد چون از اسد حمایت می‌کند و اسد هم هزاران تن از مردم خود را کشته با این وجود ایران سالی شش میلیارد دلار به اسد کمک می‌کند. با این وضعیت، کار روحانی برای حل مشکل با همسایگان عرب مشکل است.

موسویان: سیاست ایران بر دو پایه است. اول: پاک شدن سوریه از لوث وجود تروریستها و دوم: حمایت از انتخاباتی آزاد در سوریه تا ملت سوریه درمورد رییس‌جمهور و آینده خود تصمیم بگیرند.

متقابلا سیاست دیگران این است که دهها هزار تروریست، دولت این کشور را ساقط کرده و بعد هم همین گروههای تروریستی را در مسند قدرت در سوریه قرار دهند. تقابل اساسی ایران و عربستان بر سر این دو مسیر است.

مجری: ایران هم حزب الله را به سوریه آورده و جنگجویان افغانی را هم به سوریه آورده که هیچ‌کدام سوری نیستند و همه خارجی هستند و تروریست.

موسویان: آیا نیروهای روسیه که خارجی هستند و درسوریه حضور دارند، تروریست هستند. دولت سوریه می‌تواند از هرکشوری و گروهی برای نجات کشورش از شر تروریستها کمک بخواهد.

مجری: حزب الله یک گروه خارجی تروریستی است و شما حمایت می‌کنید.

موسویان: اینطور نیست. دولت سوریه از حزب‌الله برای مقابله با تروریست ها دعوت کرده است. شما نمی‌خواهید بپذیرید که کشور سوریه یک دولت قانونی دارد و مجاز است از کشورها و گروه‌ها برای کمک به ریشه کن کردن تروریستها در خاک کشورش دعوت کند. شما نمیخواهید دولت قانونی سوریه را به رسمیت بشناسید بلکه شما می‌خواهید یک مشت تروریست خارجی را به رسمیت بشناسید و پول و اسلحه بدهید آن هم صرفا به قصد ساقط کردن یک دولت  قانونی در سوریه.

مجری: بسیارخوب. قبول دارم که عربستان تروریست خارجی به سوریه میاورد اما ایران هم همین کار را می‌کند.

موسویان: شما بخاطر دارید که جو بایدن معاون رییس جمهور آمریکا گفت که مشکل آمریکا، متحدین منطقه ای خود آمریکا هستند که تروریستها را به سوریه آورده اند. او از ترکیه و امارات و عربستان به عنوان مشکل اصلی نام برد.

مجری: شما گزینشی برخورد می‌کنید. آمریکا ایران را هم حامی تروریست می‌داند و مقصر دانسته است.

موسویان: اینکه آمریکا ایران را به حمایت از تروریسم متهم کند که چیز تازه ای نیست. مهم اعتراف آمریکا به این واقعیت است که مشکل اصلی سوریه، این است که متحدین خود آمریکا سیل اسلحله و پول را به سوریه سرازیر کرده اند تا توسط گروههای تروریست، به هدف تغییر رژیم در سوریه دست یابند......

مجری: اپوزیسیون صلح طلب سوریه می‌گوید تا زمانی که ایران از اسد حمایت می‌کند، ما نمیتوانیم با داعش و القاعده مبارزه کنیم. من با خانم بسما کودمانی، سخنگوی گروه معارضین سوریه صحبت کردم. او میگوید ایران بهانه تروریست هاست. اگر ایران از سوریه خارج شود ما خودمان تروریست‌ها را بیرون می‌کنیم و بحران سوریه را حل میکنیم.

موسویان: در واشنگتن کنفرانسی بود که او با من صحبت کرد و همین را گفت. من به او گفتم درمورد این ادعا لیبی مثال روشنی است. وضعیت در لیبی مثل سوریه است. یک به هم ریختگی کامل و بخشی از خاک هم در اختیار تروریست‌هاست. من از ایشان پرسیدم آیا ایران در بحران لیبی حضوری داشت؟ دخالتی کرد؟ نیرو فرستاد؟ او گفت: خیر! بعد به او گفتم چه کشوری به لیبی حمله کرد؟ آمریکا و کشورهای عضو ناتو وعربستان و متحدین عربش به لیبی حمله نظامی کردند و به اصطلاح دیکتاتور را هم برکنار کردند. ایران و روسیه هم هیچ دخالتی نکردند. ناتو و عربستان و آمریکا با حمله نظامی، این کشور را بی ثبات کردند و موجب ورود گروه‌های تروریستی به خاک لیبی شدند و الان هم نمی‌توانند بحران لیبی را حل کنند.

مجری: یک تفاوتی بین سوریه و لیبی وجود دارد. دلیل اینکه ایران در لیبی حضورندارد این است که سنی با سنی می‌جنگد اما در سوریه جنگ سنی‌ها و علوی‌ها را داریم که ایران از علوی‌ها حمایت می‌کند. لذا ایران جنگ قومی را دنبال می‌کند.

موسویان: موضوع این نیست که چرا ایران در لیبی هست یا نیست. بحث من این است که آمریکا و ناتو و عربستان و متحدین عربش به این کشور حمله کردند و کشور لیبی را به هم ریختند و در اختیار گروه‌های تروریستی گذاشتند. در لیبی هم نه ایران حضور دارد و نه روسیه که بهانه آنها باشد.  چرا نمی‌توانند بحران لیبی را حل کنند؟.

مجری: حالا روحانی که دور دوم انتخاب شده، برای حل این مشکل چه می‌تواند بکند و چه پیشنهادی می‌تواند ارائه کند؟

موسویان: ایران حاضر است با عربستان و مصر و ترکیه که چهار قدرت منطقه ای هستند، گفت‌وگو و همکاری چهارجانبه برای حل بحران سوریه داشته باشد. این چهار قدرت می‌توانند بر اساس اصول زیر بحران سوریه را حل کنند:

1-حفظ تمامیت ارضی سوریه،

2-پاک کردن سوریه از لوث وجود تروریست‌ها،

3-حمایت از سیستم حکومتی مشارکتی با حضور همه فرقه‌ها اعم از سنی و علوی و مسیحی و کرد.

4-انتخابات آزاد توسط مردم سوریه برای تعیین سرنوشت آینده خود.

مجری: آیا این سیستم مشارکتی با حضور بشار خواهد بود؟ آیا ایران می‌پذیرد که بشار اسد حذف شود؟

موسویان: مهم توافق بر سر اصول حل بحران است. دعوا بر سر شخص نباید باشد. اینکه اسد باشد یا نباشد، نه به ایران ربط دارد و نه به عربستان و نه دیگر کشورها. این مردم سوریه هستند که از طریق انتخابات آزاد در مورد آینده خود باید تصمیم بگیرند.

مجری: آیا روحانی سوریه بدون اسد را خواهد پذیرفت؟

موسویان: اگر قدرتهای منطقه ای بر سر این اصول به ویژه اینکه : اول نابودی تروریسم، دوم پذیرش سیستم حکومت مشارکت جمعی و سوم واگذاری حق انتخاب به ملت سوریه توافق کنند و بپذیرند که این مردم سوریه هستند که از طریق انتخابات آزاد در مورد رییس جمهور خود تصمیم باید بگیرند ، بعد این اصول به عنوان قطعنامه شورای امنیت به تصویب برسد، ایران از آن قطعنامه حمایت خواهد کرد و کاری به این ندارد که چه کسی مخالف است یا موافق.

مجری: مردم یمن در بحران به سر میبرند چون از یک طرف ارتش عربستان آنها را بمباران می‌کند و از طرف دیگر ایران از حوثی‌ها حمایت می‌کند. تا کجا ایران می‌خواهد از حوثی‌ها حمایت کند.

موسویان: مسئله یمن خیلی آسانتر می‌تواند حل شود. شما می‌دانید که حوثی‌ها و زیدی‌ها هزارسال بر یمن حکومت داشتند تا اینکه در 1963 مصر به یمن تجاوز کرد و آنها را از قدرت برکنار کرد. در آن مقطع عربستان متحد حوثی‌ها و زیدی‌ها شد و این اتحاد چهل پنجاه سال طول کشید. خاطرتان هست که علی عبدالله صالح متحد عربستان بود و ضد ایران. تا اینکه دو سال پیش عربستان به حوثی‌ها و زیدی‌ها حمله و آنها هم دست کمک به سمت ایران دراز کردند.

مجری: شما درمورد سوریه، استدلال داشتید که از نظر سازمان ملل، دولت سوریه قانونی است. سازمان ملل قطعنامه‌ای هم درمورد یمن دارد که دولت هادی را دولت قانونی می‌داند. آیا ایران حاضر است دولت هادی را به عنوان دولت قانونی یمن به رسمیت بشناسد؟

موسویان: ایران به قطعنامه‌های سازمان ملل در مورد یمن احترام می‌گذارد.

مجری: اما شما از حوثی‌ها حمایت می‌کنید.

موسویان: عربستان هم کشور یمن را شبانه روز بمباران می‌کند.

مجری: قطعنامه 2216 شورای امنیت، می‌گوید دولت هادی دولت قانونی است. اما شما از دولت حوثی‌ها حمایت می‌کنید.

موسویان: قطعنامه شورای امنیت بر دیپلماسی به عنوان راه حل بحران یمن تاکید داشته و می‌گوید که حوثی‌ها و زیدی‌ها و دولت هادی باید از طریق گفت‌وگوی مسالمت‌آمیز به یک راه حل مرضی الطرفین از طریق دیپلماسی برسند. ایران هم از این راه حل حمایت می‌کند.

مجری: اما ایران کمک به یمن ارسال می‌کند.

موسویان: این منصفانه نیست. عربستان دوسال است که یمن را شبانه روز بمباران می‌کند و یمن را نابود کرده است. اما ایران خواسته که کمک های انسانی برای یمنی‌ها ارسال کند و شما ایران را سرزنش می‌کنید.

مجری: اما حوثی ها جنایاتی را انجام دادند. آیا شما تایید می‌کنید.؟

موسویان: اگر حوثی‌ها جنایتی مرتکب شوند ، ایران حمایت نمی‌کند. این طور نیست که ایران از هرکاری که حوثی‌ها انجام بدهند، حمایت کند. ایران دنبال حل مسئله یمن از طریق دیپلماسی است و نه جنگ.

مجری: آیا بر اساس قطعنامه شورای امنیت، مشروعیت دولت هادی را می‌پذیرید یا نه؟

موسویان: شما یک قسمت از قطعنامه را می‌خوانید. سازمان ملل خواهان گفت‌وگوی دوطرف، تشکیل یک حکومت انتقالی و انجام انتخابات است که ایران از این ایده حمایت می‌کند.

مجری: میراث روحانی در دور دوم چه می‌تواند باشد؟

موسویان: روحانی از یک حمایت چشمگیر ملت ایران درانتخابات برخوردار شد. در دوران انتخابات گفته که به دنبال ارتقاء حقوق شهروندی و اوضاع اقتصادی خواهد بود. او در دور اول موفقیتهای خوبی داشت زیرا توانست رشد اقتصادی منفی یک درصد را به مثبت هفت درصد برساند و تورم چهل درصدی را به نه درصد کاهش داد. اما در مورد روابط خارجی، دولت ایران یک طرف ماجراست. آغوش ایران برای گفت‌وگو و همکاری و دیپلماسی با همسایگان باز است. اما ایران یک طرف سکه است. طرف دیگر سکه عربستان و سایر همسایگان عرب حوزه خلیج فارس هستند. ایران آماده است تا با آنها بنشیند و درمورد نگرانیهای دوطرف، شیوه رفع نگرانی‌ها، تعریف یک ساختار جدید همکاری در منطقه و تشکیل یک سیستم همکاری منطقه‌ای گفت‌وگو و تفاهم کند. باید دید که آیا عربستان و سایر همسایگان آمادگی متقابل دارند یاخیر.