سازگاری گونه‌های گیاهی نباید قربانی زیباسازی شهری شود

تدبیر24» احمدرضا محرابیان  با اشاره به اینکه موضوع زیبایی‌سازی فضای شهری تنها یک بعد از ایجاد فضای سبز است،اظهارکرد: ایجاد فضای سبز مناسب در مناطق شهری می تواند به کنترل ترافیک، کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی همچنین کاهش سرعت باد کند.

وی با تاکید براینکه برای حفظ کاربری فضای سبز در مناطق شهری لازم است که گونه‌های گیاهی از لحاظ اکولوژیک با شرایط اقلیمی، دمایی و خاک منطقه سازگاری داشته باشند،تصریح کرد: یکی از مهمترین ملاحظات برای کاشت گونه‌های گیاهی در مناطق شهری انتخاب گونه‌هایی است که سبب ابتلای انسان‌ها به آلرژی نشود. برخی از گونه‌هایی که در حال حاضر در شهر تهران کاشته شده‌اند، دانه‌های گرده‌ای دارند که باعث آلرژی‌زایی می‌شود. از جمله این گونه‌ها به «مخروطیانی» مانند سرو و کاج‌ می‌توان اشاره کرد.

 این استادیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: درحال حاضر اقدامات خوبی برای ایجاد فضای سبز شهری در تهران انجام شده و سرانه فضای سبز افزایش پیدا کرده است اما متاسفانه در موارد متعددی فقط بحث منظرسازی و زیبایی گونه‌ها رعایت شده است و به سازگاری گونه های گیاهی با شرایط اقلیمی توجه نشده است.

این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی افزود: در برخی از اتوبان‌های شهر تهران مانند شهرک غرب گونه‌هایی از نخل که یک گیاه گرمسیری است و در مناطق مرتفع رشد نمی‌کند، کاشته شده است همچنین گیاهی مانند خرزهره که یک گیاه گرمسیری و البته سمی است به هیچ وجه در مناطق شهری نباید کاشته شود علاوه بر آن در مناطق شهری بهتر است که درخت‌ میوه کشت نشود زیرا که در فصل میوه‌دهی باعث آلودگی شهر می‌شود و حشرات را به سمت خود جذب می‌کند.

وی در ادامه گفت: برای ایجاد فضای سبز از دو رویکرد می‌توانیم بهره ببریم. اول آنکه از گونه‌های وارداتی که با شرایط شهری سازگار هستند، استفاده کنیم که این خود ملاحظاتی دارد. دوم آنکه گونه‌های بومی کشور خود را در مناطق مختلف بکاریم اما متاسفانه در این بخش ضعیف عمل کرده‌ایم. زمانی که گیاهی را از محیط طبیعی خود خارج کرده و به مناطق شهری می آوریم باید ابتدا فرآیند اهلی سازی که فرآیند بلند مدتی است را طی کنیم که متاسفانه در این زمینه کوتاهی شده است.

محرابیان با اشاره به اینکه در مورد کاشت گونه‌های خارجی چند ملاحظه لازم است، اظهار کرد: درمورد کاشت گونه‌های خارجی اگر ملاحظات زیست محیطی رعایت نشود گیاه تبدیل به گیاه مهاجم می شود و می تواند به گونه‌های اقلیمی آسیب برساند علاوه بر آن درصورتی که مطالعات و تحقیقات لازم روی گیاهان خارجی انجام نشود،این گونه‌ها می‌توانند همراه خود آفاتی را داشته باشند که برای منطقه میزبان تبدیل به معضل شود. 

این استادیاراکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه متاسفانه به فضای سبز تک‌بعدی نگریسته می‌شود،گفت: برای ایجاد فضای سبز شهری حتما باید از تیم تحقیقاتی قوی شامل گیاه‌شناس، متخصص کشاورزی و باغبانی، متخصص روانشناسی رنگ‌ها، منظرساز و معمار استفاده کنیم تا فضای سبز کارآمدتری داشته باشیم.

محرابیان در پایان گفت: گونه‌های گیاهی شهر تهران درحال حاضرمتناسب با وضعیت اکولوژیک نیستند بنابراین به‌تدریج باید با گونه‌های دیگری جایگزین شوند. لازم است برای ایجاد فضاهای سبز جدید مطالعه و تحقیق بکنیم تا فضای سبز شهری علاوه بر ایجاد منظر زیبا کارکردهای دیگر خود را داشته باشد.