سازمان ملی جوانان از جمله سازمانهای دولتی ایران بود که بنابر قانون برنامه سوم توسعه، مهر ۱۳۷۹جایگزین «شورای عالی جوانان» شد. سازمانی که 11 سالگی را تجربه نکرده، در راستای اجرای قانون برنامه پنجم توسعه و کوچکسازی دولت در خردادماه ۱۳۹۰ با رای مجلس، تایید شورای نگهبان و حکم رییس جمهور وقت، "محمود احمدینژاد" منحل شد.
تدبیر24» در سال ۱۳۸۹ با ادغام سازمان تربیت بدنی و سازمان ملی جوانان، وزارتخانهای جدید تحت عنوان «وزارت ورزش و جوانان» تشکیل شد. حالا این روزها در حالی که حتی یک دهه هم از این ادغام نگذشته، مجددا ماجرای جدا سازی آنها مطرح است.
ادغام دو سازمان مذکور با استناد بر قانون برنامه پنجم توسعه و در راستای کوچکسازی بدنه دولت صورت گرفت زیرا بر اساس ماده (۵۳) قانون برنامه پنجم توسعه دولت وقت مکلف بود یک یا چند وزارتخانه را به نحوی در یکدیگر ادغام کند که تا پایان سال دوم برنامه، تعداد وزارتخانهها از ۲۱ به ۱۷ کاهش یابد. بنابراین در سال ۱۳۹۰ بود که ادغام چند وزارتخانه و سازمان کلید خورد که تشکیل «وزارت ورزش و جوانان» نیز محصول همین قانون و ادغام بود.
با این حال از همان ابتدا در اغلب اظهارنظرها در مجلس و دولت، وزنه «ورزش» بر «جوانان» غلبه میکرد؛ اگرچه قرار بود وظایف «سازمان ملی جوانان» بخش مهمی از شرح وظایف «وزارت ورزش و جوانان» باشد اما در مشاجرههای کلان سیاسی-ورزشی، موضوع جوانان کمترین هزینهای است که از آن صرفنظر شده است، یا دستکم به اندازه شایستگی این موضوع به آن توجه نمیشود.
در حالی که بحث رسیدگی به خواسته جمعیت بیش از 23 میلیونی جوانان در کشور نیازمند وجود سازمانی با تشکیلات و سیاستگذاری یکپارچه و قوی است، ماده (۱۵) سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بر کاهش اندازه دولت و حذف دستگاههای موازی تاکید دارد به طوریکه طبق این ماده، دولت باید در راستای صرفهجویی در هزینههای عمومی کشور به طور جدی بر تحول اساسی در ساختارها منطقیسازی اندازه دولت و حذف دستگاههای موازی و غیرضرور و هزینههای زائد حرکت کند؛ به این ترتیب در قوانین بالادستی کشور موضوع کاهش حجم دولت، ادغام، انحلال و صرفهجویی هزینهها مطرح است.
با تفکیک این وزارتخانه در مواردی همچون ایجاد ساختمان و امکانات جدید در کنار نیروی انسانی، هزینههای تازهای به دولت تحمیل خواهد شد، آنهم در شرایطی که توسعه هریک به ویژه نیروی انسانی خلاف ضوابط نظام اداری است چرا که عاملی برای بزرگ شدن هر چه بیشتر دولت محسوب میشود.
با این حال در راستای توجه به جوانان و آینده آنها سرانجام حسن روحانی، رییس جمهور، 17 اردیبهشت امسال طی دستوری به دکتر جمشید انصاری رییس سازمان اداری و استخدامی کشور، از وی خواست اقدامات لازم برای احیاء مجدد سازمان ملی جوانان کشور صورت پذیرد.
اما از آنجاییکه پیش از آن محمود گلزاری، معاون سابق ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نیز در 14 دی ماه 1393 با انتقاد از ادغام دو حوزه ورزش و جوانان با یکدیگر خبر از تفکیک آنها داده بود و گفته بود:« حدود 70 درصد کار در خصوص تفکیک حوزه جوانان از ورزش انجام شده و امیدوارم در سال 94 سازمان ملی جوانان به معاونت بازگردد» اما با گذشت 2 سال همچنان شاهد فعالیت معاونت امور جوانان در زیر مجموعه وزارت ورزش و جوانان هستیم و برخی گمانه زنی ها این تفکیک را دور از ذهن می دانند؛به سراغ محمد رضا رستمی، معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان رفتیم تا در گفت و گویی تفصیلی آخرین وضعیت «احیاء سازمان ملی جوانان» و پارادوکس میان نیاز جامعه جوان و سیاستهای کلان را جویا شویم که آنچه در پی میآید پاسخ وی به برخی از این سوالات است.
معاون وزارت ورزش و جوانان:
در حداقل زمان ممکن سازمان ملی جوانان احیاء می شود
پیگیری مطالبات جوانان نیازمند وجود نهادی فرادستی است
محمدرضا رستمی ضمن بیان آنکه با روندی که پیش رو داریم در حداقل زمان ممکن سازمان ملی جوانان احیاء میشود گفت: اصلیترین و مهمترین وظیفه سازمان ملی جوانان سیاستگذاری، هماهنگی و رصد وضعیت جوانان کشور است.
وی ادامه داد: نظارت بر پیشرفت برنامههای جوانان در مجموعه دستگاههای اجرایی کشور نیز یکی دیگر از وظایف مهم این سازمان است؛ به این ترتیب این سازمان یک نهاد فرابخشی و فرادستگاهی است زیرا باید فراتر از وزارت خانهها و دستگاههای اجرایی به عنوان ز یرمجموعه ریاست جمهوری قرار گرفته تا بتواند با اتخاذ سیاستهای راهبردی و تدوین برنامه های مختلف اهداف حوزه جوانان را به تصویب شورای عالی جوانان برساند تا این سیاستها ضمانت اجرایی لازم را در کشورداشته باشد.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در ادامه با بیان آنکه قرار دادن این سازمان در درون یک وزارت خانه که خود بخشی از دولت است اختیارات ذاتیاش را از آن سلب می کند تا بتواند در حوزه جوانان برای سایر دستگاههای کشور سیاستگذاری کلان داشته باشد گفت: حضور معاونت جوانان در مجموعه یک وزارتخانه این امکان را از آن سلب میکند که بتواند از دستگاههای مربوطه در حوزه جوانان طر ح سوال کرده و یا بر عملکرد آنها و پیشرفت برنامههایشان در حوزه جوانان نظارت داشته باشد. این در حالیست که این معاونت فاقد قدرت لازم جهت هماهنگی منابع دستگاههای مختلف در راستای پرداختن به موضوعات جوانان نیز است.
رستمی در ادامه تاکید کرد: اصلا مهم نیست معاونت جوانان در چه وزارت خانهای ادغام شده باشد بلکه ادغام این معاونت در هر وزارتخانهای مسئولیتهای ذاتی آن را سلب کرده و موانع و مشکلاتی را برای دستیابی به اهداف نظام در حوزه جوانان ایجاد میکند تا جایی که اصلیترین کارکرد حوزه جوانان را نیز از دسترس خارج می کند.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در ادامه با تاکید برآنکه باید توجه داشته باشیم مسئله جوانان در کشور ایران و تقریبا در تمامی کشورهای جهان یک موضوع فرابخشی بوده که در تمامی بخشهای کشور توزیع شده است گفت: برای مثال پیگیری مطالبات مسکن جوانان در وزارت مسکن، مسائل فرهنگی جوانان در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و... توزیع شده به همین دلیل یک نهاد فرادستی نیاز است تا بتواند سیاستها، راهبردها و استراتژیهای حوزه جوانان را منطبق بر وضعیت موجود یکپارچه کند.
«لایحه احیای سازمان ملی جوانان» در دست مجلس است
احیای این سازمان خواسته دولت و مجلس است
رستمی در ادامه افزود: این سازمان فرادستی باید تغییر ات و تحولات حوزه جوانان را در ایران و سایر کشورهای دنیا به طور مرتب مطالعه، بررسی و رصد کند تا بر اساس این تغییر وضعیتها به هنگام و به سرعت بتواند تصمیمات جدیدی را اتخاذ و سپس به نظام اجرایی مدیریتی کشور اعلام کند؛ در واقع معاونت جوانان باید به عنوان یک حسگر در حوزه جوانان عمل کند و حساسیتهای موجود را بشناسد.
وی همچنین تاکید کرد: موضوع و مسائل جوانان را نمی توانیم در یک وزارت خانه بگنجانیم و به همین دلیل لزوم «احیای سازمان ملی جوانان» کاملا منطقی است و در حال حاضر نیز «لایحه احیای سازمان ملی جوانان» آماده، در دولت تصویب و در اختیار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان افزود: با توجه به جلساتی که در خصوص احیای سازمان ملی جوانان در چند کمیسیون مجلس شورای اسلامی برگزار شده، کمیسیونها موافقت بسیار بالایی نسبت به احیای این سازمان داشته و این مسئله نشان می دهد که بررسی های کارشناسی دقیق است؛ به این ترتیب از طرف دولت و مجلس در این زمینه تقاضا وجود دارد و یک مطالبه عمومی نیز در جامعه جوانان نسبت به احیای این سازمان ایجاد شده است.
رستمی در ادامه گفت: تصور میکنم با اقبالی که مجلس شورای اسلامی نسبت به احیای این سازمان نشان داده است این لایحه به سرعت مورد بررسی قرار گیرد و توسط مجلس شورای اسلامی نیز به تصویب برسد.
وی همچنین در خصوص بودجه مورد نیاز جهت احیای سازمان ملی جوانان به عنوان یک معاونت در مجموعه ریاست جمهوری نیز، گفت: بودجه حوزه جوانان دروزارت ورزش و جوانان در سال 96 به 450 میلیارد ریال رسیده است.
سازمان ملی جوانان بیشتر از بودجه نیازمند اختیارات قانونی است
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان افزود: پس از احیای سازمان ملی جوانان ممکن است هزینههای جدیدی به جهت استقلال این نهاد به بدنه دولت وارد شود که این هزینهها در بودجه سالهای آتی در نظر گرفته خواهد شد؛ این در حالیست که به علت آنکه عمدهترین و مهمترین کار سازمان ملی جوانان در حوزه های سیاست گذاری، رصد، هماهنگی، ساماندهی و نظارت است، در این بخشها بیش از آنکه به بودجه نیاز داشته باشیم به اختیارات قانونی نیاز داریم تا با اختیارات قانونی بالا و قدرت اجرایی کافی بتوانیم هماهنگی و همراهی همه بخشهای کشور در زمینه جوانان را ایجاد و موضوعات جوانان را پیگیری کنیم.
رستمی در ادامه تصریح کرد: در معاونت جوانان آن بخشی که به مسائل اجرایی میپردازد مثل حمایت از سازمانهای مردم نهاد جوانان، حمایت از مراکز مشاوره ازدواج و خانواده ، حمایت از طرحها و برنامه های جوانان به اعتبار نیاز دارند که تصور میکنم بودجه امسال برای این موضوعات حتی در قامت یک سازمان مستقل نیز کفایت کند.
وی در ادامه با تاکید برآنکه دولت اقدامات لازم برای احیای سازمان ملی جوانان را به انجام رسانده است گفت: دولت یازدهم برای آنکه اهمیت این موضوع را نشان دهد در کمتر از دو هفته لایحه احیای سازمان ملی جوانان را تصویب و به مجلس ارسال کرد.
احیای سازمان ملی جوانان ربطی به انتخابات نداشته و ندارد
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان ادامه داد: این مسئله نشان میدهد که دولت کاملا به این موضوع به عنوان یک ضرورت و نیاز اهمیت داده و به آن توجه دارد. این درحالیست که از این مرحله به بعد موضوع در اختیار مجلس شورای اسلامی است و در صورتی که مجلس این لایحه را تصویب کند که قطعا با توجه به اقبالی که در مجلس نسبت به این موضوع وجود دارد،تصویب خواهد شد؛ این سازمان به طور عملی احیاء خواهد شد و به این ترتیب خواهیم دید که احیای این سازمان ارتباطی با موضوع انتخابات نداشته و ندارد.
رستمی در ادامه با بیان آنکه با ادغام معاونت جوانان در مجموعه وزارت ورزش آنچه در حوزه جوانان بر روی زمین ماند طرح ها نبودند بلکه سیاست گذاریها، نظارت و هماهنگی دستگاه ها بود گفت: برای مثال در حوزه ازدواج نیاز به سیاست گذاری داریم تا بتوانیم هم رشد ازدواج در کشور را پیگیری کنیم وهم پایداری خانواده های جوان را تحکیم وطلاق را کنترل و کاهش دهیم که نیاز است در این حوزه سیاستگذاری یکپارچه صورت گیرد تا تمام دستگاه های مرتبط با ازدواج و خانواده در چارچوب این سیاست ها عمل کرده و هر کس خواسته و روش خود را طی نکند.
معاون امور جوانان وزارت ورزش و جوانان در پایان گفت: سیاست گذاری در حوزه جوانان باید به صورت یکپارچه با ضمانت اجرایی بالا صورت بگیرد تا در موضوعات مختلف مرتبط با جوانان از جمله مسکن، اشتغال، حمایتهای مالی، آموزش، آسیب های اجتماعی و ... سازمانها، وزارتخانه ها و دستگاه های مربوطه موظف به رعایت این چارچوبها باشند که درحال حاضر با ادغام معاونت جوانان در مجموعه وزارت ورزش این موضوع امکان پذیر نیست و می بینیم که در حوزه جوانان هر دستگاهی راه و مسیر خود را طی می کند وسیاست یکپارچه، واحد و هماهنگی در این حوزه در کشور وجود ندارد. این در حالیست که با احیای سازمان ملی جوانان این سیاست یکپارچه تعریف و مانع موازیکاریها و چند دستگی در حوزه جوانان خواهد شد.