قرآن نهایت ناپذیر است / لزوم افزوده شدن «فقه القرآن» به دروس حوزوی

تدبیر24»آیت الله العظمی سبحانی در ضیافت افطار که شامگاه گذشته با حضور بزرگان حوزه در دارالقرآن علامه طباطبایی برگزار شد، عنوان کرد: مرحوم علامه مجلسی در کتاب مواعظ حدیثی نقل کرده است که بر اساس آن امام حسن بن علی(ع) فرزندان خود و برادرانش را جمع می کند و در اولین جمله قبل از آغاز بحث می فرمایند «انکم صغار قوم و یوشک ان تکونو کبار قوم اخرین .../ شما خردسالان نسلی هستید که به زودی بزرگان نسلی دیگر می شوید».

وی ادامه داد: هدف امام حسن(ع) در این حدیث دعوت به علم و دانش است اما مقدم بر کلام اصلی این جمله را خطاب به فرزندان می فرمایند؛ شاید نظر این بوده که اگر بخواهیم موعظه‌ اثرگذار باشد لازم است به طرف صحبت شخصیت بدهیم. 

این استاد برجسته حوزه علمیه افزود: اگر بخواهیم در سخنرانی اثرگذار باشیم باید مخاطب را بزرگ و انسان کامل در نظر بگیریم. 

معظم له با اشاره به صلح امام حسن(ع) گفت: از همان زمان صلح این مسئله مورد بحث و گفتگوبوده است، اصحاب هم گاهی اعتراض کردند، کسانی که بخواهند درباره علل صلح بحث کنند مهمترین موضوع مطالعه سیاست داخل و سیاست خارج اسلام است؛ اینکه شرایط آنروز اسلام جنگ یا صلح را می طلبید.

آیت الله سبحانی در ادامه به مسئله تفسیر قرآن اشاره داشت و افزود: اخیرا سه جلد تفسیر جداگانه از علامه طباطبایی منتشر شده است که این تفاسیر نوشته های ایشان طی سال های 1320 الی 1324 در تبریز می باشد، در آن سال ها شخصی در تبریز با عقاید خاص که به عقاید دگراندیشان نزدیک بود مطالبی در رد روایات معصومین(ع) داشت که علامه در پاسخ به او این تفاسیر را در جهت تایید روایات حضرات معصومین(ع) با استناد به آیات قران نوشت.

وی افزود: از زمان درگذشت رسول مکرم اسلام(ص)، علمای اسلام انواع تفسیرها را نوشته اند، گروهی شان نزول، گروهی معارف قرآن، گروهی فقه قرآن و ... که از همان رحیل پیامبر آغاز شده الی یوم هذا؛ لکن این کتاب نهایت ناپذیر است، 6600 آیه بعد از این همه پرداختن به آنها هنوز هم جای کار دارند.

معظم له با در پاسخ به چرایی نهایت ناپذیری قران کریم اظهار داشت: قرآن فعل خداست، کلام الله فعل خداست، کلام حق تعالی فعل اوست و از انجا که حق تعالی بی نهایت است فعل او نیز شبیه ذاتش بی نهایت است.

آیت الله سبحانی ادامه داد: بشر از ابتدا بر طبیعت به معنای عالم خلقت که فعل خداست، کار و مطالعه کرده اما تا امروز به آنجا رسیده است که جهان طبیعت اقیانوس ناپیدا کرانه ای است که بشر توانسته تنها چند کیلومتر از آن را روشن کند لذا جایی که طبیعت در عالم خلقت دارای خصیصه نهایت ناپذیری است، قرآن هم باید نهایت ناپذیر باشد.

این استاد برجسته حوزه با بیان اینکه قرآن از جهات مختلف مورد بحث قرار گرفته و این خود حاکی از نهایت ناپذیری قرآن است، افزود: علامه طباطبایی تعلیم قرآن را توسعه داد و امروز بحمدلله در کشور جماعت های کثیری مفسر، محقق وصاحب فکر در حوزه قران داریم.

وی در ادامه به مواردی از نشانه های نهایت ناپذیری قرآن اشاره کرد و گفت: خداوند متعال در سوره مائده قرآن را به عنوان مهیمن یعنی حاکم معرفی کرده است؛ یعنی مفسر بهتر برای تورات و انجیل قران است لذا کتابی که بر تمام کتب آسمانی مهیمن است حتما باید نهایت ناپذیر باشد. از سوی دیگر خداوند متعال پیامبر مکرم اسلام را رحمه للعالمین عنوان می کند یعنی شریعتش رحمه للعالمین است پس شریعتی که می خواهد بشر را تا قیامت ادره کند کتابش باید نهایت ناپذیر باشد.

آیت الله سبحانی در بخش پایانی سخنان خود پیشنهاد داد شورای مدیریت حوزه درسی با عنوان فقه القرآن به دروس حوزه اضافه کند و عنوان کرد: لازم است در کنار تفسیر شاخه ای با عنوان فقه القرآن به دروس حوزه اضافه شود که خصوصا در ان به ایات محل بحث مثل آیه وضو، آیه صوم و... پرداخته شود.

این استاد برجسته حوزه باتاکید بر لزوم اضافه شدن فقه القرآن به دروس حوزوی افزود: امیدواریم تاسال آینده فرعی بر درس ها با عنوان فقه القرآن اضافه شود و آیات مهم در عرض یک تا دو سال تدریس شوند.