عبور قطر از بحران؟

تدبیر24»تصمیم‌گیران جوان سعودی به درستی درک می‌کردند که باید قبل از هرگونه اعلام تصمیمی علیه دوحه با مقامات مصری رایزنی نهایی کنند، چرا که ریاض هرگونه اتخاذ راهبرد در این میان را با مصری‌ها، باید به لحاظ آثار و پیامد آن استمزاج می‌کرد. دلایل این گونه تصمیم‌گیری و به عبارت بهتر معامله بین ریاض و قاهره نیز در‌خصوص قطر، این است که آنها چه به لحاظ طراحی، به علت گره‌خوردگی موضوعات مورد مناقشه در قضیه قطر شامل برخورد با رئوس و رهبران اخوانی‌ها و حماسی‌ها و چه به لحاظ بهره‌گیری از ظرفیت سیاسی و روانی و قدرت شانتاژ و جوسازی‌های مصری‌ها و چه به لحاظ تنفیذ و اجرای برنامه مواجهه با قطری‌ها به پتانسیل مصری‌ها نیاز شدید داشته و دارند و بدون اخذ نظر مصری‌ها، عملا ریاض نمی‌توانست دست به مخاطره و ریسک جدیدی در منطقه در این سطح و وزن و اندازه بزند که عملا بتواند کار موثری در چنگ‌اندازی به صورت و اعتبار دوحه بزند و اقدام موثری را به‌طور عملی به دست آورد، چرا که سعودی‌ها به درستی درک کرده و می‌کنند که بدون ایجاد اتحاد نظر بین قاهره و ریاض هرگونه رویکرد سعودی با قطر حداکثر در شرایط فعلی، آثاری خنثی و رسوا‌کننده را به همراه خواهد داشت. سوال اصلی که کارشناسان و ناظران منطقه در ذهنشان مطرح بوده، این است که آیا ریاض بعد از اعلام ائتلاف جدید مصر و سعودی و امارات و بحرین علیه قطر، احتمال اقدام نظامی برای براندازی و اقدام نظامی علیه قطر را در دستور کار خود دارد یا نه؟ پرواضح است که هدف اصلی رایزنی عادل‌الجبیر در قاهره، صرف نظر از قرار قطع روابط همه جانبه چهار کشور با برخورداری از وتوی قاهره و در پرتو رایزنی نهایی با مصری‌ها در نظر گرفته شد و اصولا این تصمیم در قالب شراکت با مصر به‌طور همزمان، امکان انعقاد داشته است. بنابراین خیلی روشن است که اولا عربستان بدون مصر، امکان هیچ‌گونه تصمیم راهبردی را در این راستا نمی‌توانست در این برهه زمانی در نظر بگیرد. ثانیا دخالت نظامی ریاض در دوحه موجب فروپاشی به مراتب بدتر دیگری برای ریاض خواهد شد که بعید است جوانک‌هایی همچون محمد سلمان را به آزمایش و ریسک دیگری متوسل سازد. ثالثا بار تصمیم اصلی ریاض نسبت به قطر در پرتو اقناع مشترک قاهره و ریاض به علت نیاز به برخورد مصری‌ها در مواجهه با اخوانی‌ها و حذف آنها از صحنه قطراست، هرچند هدف ریاض حفظ ابهت سیاست‌های خود در راستای استمرار جایگاه به‌دست‌آمده آن از خلال نتایج سفر ترامپ در مواجهه با نفوذ‌جمهوری اسلامی است و نیز مولفه دیگری که ریاض را واداشته تا به اصطلاح شاخک‌های دوحه را در این یکه تازی وگستاخی‌ها بشکند، اما روشن است که آثار مانورها و اقدامات ائتلاف چهار کشور علیه قطر نمی‌تواند بیشتر از بهره‌برداری سیاسی و روانی و اعمال شانتاژ‌های مربوطه در رویارویی با قطر اثربخشی برای تسلیم کردن دوحه به همراه داشته باشد، چرا که در سوابق سیاسی، قطری‌ها، نشان داده‌اند دوحه در پرتو روابط و توازنات بین‌المللی و منطقه‌ای خود به ویژه در سایه مناسبات خود با روسیه، ترکیه و‌جمهوری اسلامی، به خوبی درک می‌کند که این گونه امواج را به راحتی می‌تواند هضم و جذب کند.