عملکرد رسانه‌ها را در حادثه ترور تهران چگونه دیدید؟

تدبیر24»اما در کنار صحت و سرعت که فاکتورهای اساسی برای انتشار هر خبری محسوب می‌شوند، حادثه‌ای چون ترورهای تهران، یک فاکتور مهم دیگر چون امنیت ملی را هم به همراه دارد؛ عاملی که بعضا باعث خواهد شد رسانه از پرداخت شفاف و بی‌پرده به موضوع اجتناب کند.

با این حال محمد سلطانی‌فر، استاد ارتباطات معتقد است که «در دنیای امروز عمر محرمانگی و سانسور به سر آمده است و دیگر سانسور معنایی نمی‌دهد. اگر رسانه‌های رسمی به بهانه‌ی امنیت ملی و نگرانی مردم، تعللی در انتشار انجام دهند و کم و کاستی در پخش خبر داشته باشند، اعتبارشان را از دست می‌دهند و قطعا بدانید منابع شایعه‌ای، که خود آن‌ هم بخشی از فضای تروریستی است و می‌خواهند به آن دامن بزنند، فعال می‌شوند و تاثیر خودشان را خواهند داشت.»

او در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که رسانه‌ها رسمی در بحران‌ها تا چه مرزی مجاز هستند اخبار را منتشر و هدایت آن را به دست بگیرند؟ چنین توضیح می‌دهد: «درس مبارزه با بحران در رسانه‌ این است که شما از بحران نترسید و با آن وفق شوید. مواجه شدن با بحران این است که بتوانید بهترین اخبار و بهترین اطلاعات را به مردم بدهید؛ چرا که اگر رسانه‌های رسمی این کار را نکنند بازار شایعه آنقدر وخیم است که غیرقابل کنترل می‌شود.»

با گذشت چند روز از حادثه ترور تهران و در شرایطی که فضای رسانه‌های کشور تا حدودی به حالت عادی بازگشته است، خبرنگار ایسنا به قصد ارزیابی عملکرد رسانه‌ها در این اتفاق به میان مردم رفته تا نظرات آنان را هم درباره‌ی عملکرد رادیو و تلویزیون، خبرگزاری‌ها، روزنامه‌ها و فضای مجازی در این حادثه جویا شود.

اخبار حادثه را از خبرگزاری‌های معتبر مطلع شدم

آقایی ۲۵ ساله - کارشناس مهندسی عمران - با اشاره به عملکرد رسانه‌ها در انتشار اخبار حادثه تروریستی روز چهارشنبه می‌گوید: به نظرم  صداوسیما مانند همیشه کمتر از حد انتظار ظاهر شد و آنچنان که انتظار می‌رفت سرعت قابل قبولی در اطلاع‌رسانی نداشت. در عین حال به نظرم خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها عملکرد قابل قبولی داشتند. من مهمترین اخبار حادثه را از خبرگزاری‌های معتبر مطلع شدم و به عنوان یک مخاطب رضایت کامل داشتم. اما اطلاع‌رسانی‌های انجام‌شده توسط فضای مجازی متاسفانه مثل همیشه با آفت‌هایی همراه بود که از جمله آن می‌توان به شایعات بی‌اساسی اشاره کرد که خیلی زود هم تکذیب شدند. 

فضای مجازی نسبت به صداوسیما اطلاعات بیشتری به مردم داد

خانمی ۵۳ ساله - دیپلم - با مقایسه عملکرد فضای مجازی نسبت به صداوسیما در حادثه ترور چنین بیان می‌کند: دنیای مجازی نسبت به صداوسیما در حادثه اخیر به مردم اطلاعات بیشتری داد. من فکر می‌کنم اخبار مربوط به این حادثه در فضای مجازی و بخصوص کانال‌های خبری تلگرام دقیق بودند.

خانمی ۲۱ ساله - دانشجوی طراحی لباس - عملکرد صداوسیما در انتشار اخبار حادثه تروریستی را بهتر می‌داند و اظهار می‌کند: صداوسیما نسبت به زمان‌های گذشته که اخبار را سانسور می‌کرد، بهتر و درست‌تر عمل کرد. فضای مجازی هم به خوبی عمل کرد و اخبار را بهتر از صداوسیما به مردم انتقال داد.

تاخیر صداوسیما در انتشار اخبار باعث پخش شایعه شد

آقایی ۲۳ ساله - کارشناس معماری - با انتقاد از عملکرد صداوسیما در پوشش اخبار حادثه تروریستی اظهار می‌کند: صداوسیما عملکرد خوبی نداشت زیرا می‌توانست اخبار را بهتر پوشش دهد و منطقی‌تر برخورد کند. زمانی که رسانه ملی تا این حد در انتشار اخبار تاخیر دارد، اخبار از راه‌های دیگر منتشر می‌شود که این امر باعث پخش شایعات و وحشت مردم می‌شود.

او ادامه می‌دهد: فضای مجازی هم تا حدی خوب عمل کرد. عملکرد خبرگزاری‌ها در انتشار اخبار بستگی به جناحشان دارد. در میان خبرهای منتشرشده خبرگزاری‌ها، برخی اخبار نادرست هم مشاهده شد.

خبرگزاری‌ها نسبت به صداوسیما بهتر عمل کردند

آقایی ۳۰ ساله - کارشناس صنایع‌ غذایی - با اشاره به عملکرد بهتر خبرگزاری‌ها بیان کرد: خبرگزاری‌ها در پوشش اخبار نسبت به صداوسیما بسیار بهتر عمل کردند. صداوسیما در پوشش اخبار حادثه تروریستی، عملکرد بسیار بدی داشت. من از زمان حادثه تا ساعت ۱۱، شبکه خبر را می‌دیدم که کارشناس درباره مشکل ثبت‌نام در مهدکودک‌ها صحبت می‌کرد و در این میان اخبار مربوط به حادثه هم به طور مختصر، زیرنویس می‌شد؛ این در حالی است که بقیه سایت‌ها عکس مهاجمان را هم پخش کرده بودند.

او می‌افزاید: فضای مجازی در انتشار اخبار حادثه، دچار نوعی شایعه یا بزرگنمایی شد و منبع خبر مشخص نبود.

به صحت اخبار فضای مجازی نمی‌توان اطمینان کرد

آقایی ۵۴ ساله - کارشناس برق - با بیان اینکه نمی‌توان به اخبار فضای مجازی اطمینان کرد، ادامه می‌دهد: مردم از طریق فضای مجازی اخبار مربوط به حادثه تروریستی را سریع‌تر دریافت کردند اما نمی‌توان به صحت اخبار فضای مجازی اطمینان کرد زیرا منبع خبر مشخص نیست.

او ادامه می‌دهد: مردم از صداوسیما که یک رسانه رسمی است، انتظار دارند که اخبار را سریع و به شکل صحیح در اختیار عموم قرار دهند اما صداوسیما در این حادثه با تاخیر عمل کرد.

صداوسیما فرصت را به خبرگزاری‌های خارجی داد

آقایی ۳۴ ساله - کارشناس آسیب‌شناسی اجتماعی - با مقایسه عملکرد رسانه ملی و خبرگزاری‌های خارجی بیان می‌کند: صداوسیما در انتشار اخبار دیر عمل کرد و به صورت شفاف زوایای این حادثه را بازگو نکرد. صداوسیما از ابتدا باید اتفاقات را پوشش می‌داد اما این کار را نکرد؛ بنابراین با تاخیر خود، فرصت را به خبرگزاری‌های خارجی داد که هر خبری را می‌خواهند به مردم انتقال دهند.

او ادامه می‌دهد: خبرگزاری‌ها و قسمتی از فضای مجازی که شامل کانال خبرگزاری‌هاست، بسیار خوب عمل کردند اما فضای مجازی در کل در پوشش این حادثه نیز منجر به شایعه و نگرانی مردم شد.

کانال‌های خبری در فضای مجازی عملکرد مناسبی داشتند

آقایی ۳۸ ساله - فوق دیپلم - در همین راستا اظهار می‌کند: صداوسیما در انعکاس اخبار مربوط به این حادثه ضعیف عمل کرد که باعث وحشت میان مردم شد؛ این در حالی است که خبرگزاری‌های خارجی اخبار مربوط به حادثه را درست یا نادرست منعکس کردند.

او با اشاره به عملکرد روزنامه‌ها می‌افزاید: روزنامه‌ها به دلیل اینکه روز بعد از حادثه منتشر شدند، باید تمام واقعیت را چاپ کنند، مگر اینکه روزنامه شخصی باشد.

او ادامه می‌دهد: بخشی از فضای مجازی که کانال‌های خبری معتبر هستند، عملکرد خوبی داشتند اما کانال‌های دیگر، حادثه را بیش از حد خطرناک جلوه دادند.

خانمی ۳۴ ساله - دیپلم - در همین راستا بیان می‌کند: من اخبار حادثه تروریستی را از طریق کانال‌های خبری فضای مجازی دنبال کردم و به نظرم در سرعت عمل و درستی بسیار بهتر از صداوسیما عمل کردند.

تراژدی که به کمدی تبدیل شده است

آقایی ۴۰ ساله - پزشک - با اشاره به پوشش حادثه تروریستی تهران در رسانه کشورهای دیگر، ادامه می‌دهد: پوشش نامناسب این حادثه توسط صداوسیما یک تراژدی است که به کمدی تبدیل شده است. کشورهای دیگر این حادثه را زنده پوشش دادند و سانسور نکردند. همچنین با وجود کانال‌های فضای مجازی که مردم را سریع از اخبار مطلع کردند، صداوسیما باز هم خود را به بی‌خبری زد.

او درباره فضای مجازی اظهار می‌کند: باید راهی برای انتقال اخبار به مردم باشد که فضای مجازی جدا از بحث درستی و نادرستی اخبار، این انتقال را انجام می‌دهد. برخی از اخبار صداوسیما هم به عنوان یک رسانه ملی درست نیست. ما در دریافت خبر، یک مرحله عقب هستیم زیرا اخبار ما سانسور می‌شود بعد از آن باید ببینیم خبر درست بوده است یا خیر.

روزنامه‌ها باید مطالب تحلیلی ارائه می‌کردند

خانمی ۱۹ ساله - دانشجوی مترجمی - می‌گوید: انتظارم از عملکرد صداوسیما در پوشش اخبار حادثه تروریستی مانند حادثه پلاسکو بود. انتظار داشتم شبکه خبر یک خبرنگار را نزدیک مجلس بفرستد تا گزارش لحظه به لحظه بدهد و پخش کنند.

او ادامه می دهد: روزنامه‌ها نیز روز بعد از حادثه باید مطالب تحلیلی درباره حادثه تروریستی ارائه می‌دادند.