آیا معلمان از دوره‌های ضمن‌خدمت الکترونیک راضی هستند ؟

تدبیر24»دوره‌های ضمن خدمت و توانمندسازی معلمان تاکنون به صورت سنتی برگزار می‌شد، یعنی معلمان برای گذراندن یک دوره ضمن خدمت باید چندین روز با طی مسافتی که لزوما کوتاه نیز نبوده و با وجود دغدغه‌های متعدد ذهنی خانوادگی و شغلی چندین ساعت را حضوری سر کلاس حاضر می‌شدند، اما دو سالی است که روند تا حدودی تغییر کرده؛ معلمان سر فرصت و در کمال آرامش در منزل یا محل کار می‌نشینند و با آرامش بیشتری دوره‌های ضمن خدمت خود را می‌گذرانند. فایل‌های ویدیویی و نوشتاری آموزشی که هر موقع از شبانه ‌روز در اختیار آنان قرار می‌گیرد و با ذخیره آن روی سیستم و یا گوشی همراه خود می‌توانند تا سال‌ها از محتوای آموزشی آن بهره ببرند.

این روش آموزشی مورد اقبال وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته، چراکه با وجود مشکلات همیشگی بودجه‌ای و مالی، حالا راهی پیدا شده که می‌توان آموزش‌های ضمن خدمت را با یک دهم هزینه دوره‌های حضوری به صورت الکترونیکی و آنلاین به جامعه فرهنگیان ارائه دهند و کارنامه قابل قبول‌تری را در این زمینه ارائه دهند، لذا در این راستا از دو سال قبل وزارت آموزش و پرورش طی قراردادی بحث آموزش‌های توانمندسازی فرهنگیان را در قالب دوره‌های الکترونیکی به بخش خصوصی واگذار کرد.

از طرف دیگر استفاده از روش الکترونیک مورد استقبال معلمان قرار گرفته، به طوری که بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت آموزش و پرورش میزان رضایتمندی فرهنگیان از برگزاری دوره‌های ضمن‌خدمت الکترونیک نیز 80 درصد بوده است و لبخند رضایت را بر لبان آن‌ها نشانده است.

در همین راستا، محمدرضا نیک‌نژاد کارشناس مسائل آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به تجربیات موفق سایر کشورها در زمینه آموزش‌های ضمن خدمت الکترونیکی و مجازی عنوان ‌می‌کند: به طور قطع استفاده از این روش در بسیاری از کشورها بخصوص کشورهای پیشرفته در زمینه آموزش همچون فنلاند اعمال می‌شود.

وی با اشاره به مزایا و معایب این نوع روش آموزش می‌گوید: هر چند که روش آموزش مجازی و الکترونیکی در بسیاری از کشورها فراگیر شده،‌ اما حاضر شدن در کلاس و برخورد رو در روی مدرس با دانشجو می‌تواند موجب عمیق‌تر و تاثیرگذارتر شدن آموزش شود،‌ لذا همان‌طور که نمی‌توان مدرسه را از کل سیستم آموزش دنیا حذف کرد، با توجه به نوآوری‌های آموزشی نوین، آموزش‌های ضمن خدمت الکترونیکی را نیز دیگر نمی‌توان نادیده گرفت و حذف کرد.

نیک‌نژاد با بیان اینکه با توجه به شرایط موجود روش ارائه آموزش های ضمن‌خدمت معلمان باید تلفیقی از سیستم حضوری و مجازی باشد، می‌گوید: با توجه به کمبود امکانات و وجود بعد مسافت در کشور و این که به طور مثال نمی توان در شهری مانند تهران با بیش از یک صد هزار معلم برای حضور در کلاس‌های حضوری ضمن‌خدمت را ساماندهی کرد، استفاده از روش الکترونیک و مجازی گریزناپذیر است.

این کارشناس مسائل آموزشی ادامه می‌دهد:‌ بهره‌گیری از روش آموزش‌های الکترونیک ضمن‌خدمت، قطعا تعداد معلمان و فرهنگیان بیشتری را درگیر آموزش می‌کند. همچنین می‌توان تعداد مباحث آموزشی بیشتری را نیز به این قشر ارائه کرد.

وی عنوان می کند: همچنین برگزاری کلاس‌های حضوری علاوه بر مشکلاتی که عنوان شد،‌ بسیارهزینه‌بر نیز هست و با توجه به مشکلات مالی و بودجه‌ای که وزارت آموزش و پرورش با آن دست به گریبان است از سویی، و از دیگر سو نیاز تمام نشدنی به یادگیری و بروزشدن دانسته‌های فرهنگیان، در حال حاضر بهترین روش برای ارائه آموزش‌های ضمن‌خدمت،‌ بکارگیری روش‌های الکترونیک و مجازی است، چرا که اگر از این روش‌ها استفاده نکنیم، کل سیستم آموزش ضمن‌خدمت معلمان تعطیل می‌شود و وزارت آموزش و پرورش قادر به برگزاری کلاس‌های حضوری برای همه معلمان و فرهنگیان نیست.

این کارشناس مسائل آموزشی با تاکید بر لزوم گسترش آموزش‌های ضمن‌خدمت الکترونیکی می‌گوید: نظریه‌ای تحت عنوان «درس‌پژوهی» مطرح است که بر اساس آن، معلمان در هر مدرسه و چند ساعت در هفته دور هم جمع شده و تجربیات آموزشی خویش را به یکدیگر به اشتراک می گذارند. در این جلسه‌های مدرسه ای که به نوعی می‌تواند شکلی از آموزش ضمن خدمت هم باشد، دیگر مدرس متکلم وحده نیست و با مطرح شدن یک موضوع ، تمام معلمان حاضر در یک مدرسه یا یک رشته درسی در بحث شرکت می‌کنند و تجربیات و نظریات رد و بدل می‌شود. این روش در تعدادی از کشورها از جمله ژاپن باعث افزایش کیفیت آموزش‌ شده است و خوشبختانه کسانی در کشور پیگیر اجرای آن هستند.

وی ادامه می‌دهد: اگر بتوانیم این سیستم آموزشی را وارد آموزش‌های مجازی کنیم، به طوری که فرهنگیان طی دوره‌های ضمن خدمت خود به صورت آنلاین و آفلاین بتوانند با حضور مدرس درباره موضوع مورد آموزش بحث و تبادل نظر و گفت و شنود کنند،‌ تاثیرگذاری این روش تدریس و آموزش به شدت افزایش می‌یابد و کارایی آن بیش از پیش خواهد شد.

نیک‌نژاد عنوان می‌کند: همچنین موارد آموزشی که به صورت الکترونیک و مجازی به معلمان ارائه می‌شود، باید به سطح مدارس نیز وارد شود تا معلمان با بحث و انتقال تجارب، ریزه‌کاری‌های لازم را از همدیگر بیاموزند.

وی با اشاره به وجود شکاف میان نسلی معلمان دارای سابقه کار بالا با دانش‌آموزان به لحاظ تسلط به فضای مجازی و استفاده از نرم‌افزارها و برنامه‌های کامپیوتری  می‌گوید: هرچند که در حال حاضر اغلب اقشار جامعه به استفاده از فضای مجازی و تلفن‌های هوشمند آشنایی دارند، اما شرکت فرهنگیان بخصوص معلمان در دوره‌های آموزش الکترونیک می‌تواند محرک خوبی برای تشویق و ترغیب آن‌ها برای آشنایی بیشتر با فضای مجازی و تکنولوژی‌های جدید باشد، تا در مواجهه با دانش‌آموزان دست خالی نباشند.

به گزارش ایسنا، بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مجری آموزش‌های ضمن‌خدمت الکترونیک، از سال 94 تاکنون 17 دوره ضمن خدمت الکترونیکی آموزشی شامل بعضی کتب تازه تالیف و دوره‌های توانمندسازی برای بیش از 650 هزار فرهنگی برگزار شده که میزان رضایتمندی فراگیران براساس نظرسنجی‌های انجام شده در پایان هر دوره بین 70 تا 89 درصد بوده است.

همچنین در این مدت 91 گیگابایت حجم ویدیو برای آموزش بخش های آموزشی تولید و در اختیار فراگیران قرار گرفته است. نکته قابل توجه اینکه در طول برگزاری 17 دوره، 65 آزمون برگزار شده که نشان از فعالیت و درگیر شدن فراگیران با مباحث آموزشی در طول زمان برگزاری دوره‌های ضمن خدمت دارد.