دوباره خودسرها و پاسخ قانونی

از بعد سیاسی و اجتماعی نیز چنین موضوعی مورد تایید است و امری نهادینه‌شده و طبیعی تلقی می‌شود. بر همین اساس توهین به مقامات به‌ویژه رئیس‌جمهور جرم و قابل مجازات است. بر اساس اصول 19 و 20 قانون اساسی تمام مردم از هر ‌نژاد، جنس، رنگ و دین مورد حمایت قانون قرار دارند، اما در این میان توهین به مقامات باتوجه به اینکه به‌عنوان تجلی اراده اکثریت پس از فرآیند انتخابات به این مناصب منصوب شده‌اند و درواقع، ملت را نمایندگی می‌کنند، جرم مشدد تلقی می‌گردد. بنابراین توهین به رئیس‌جمهور به قول، عمل، نوشتار، گفتار، فردی، اجتماعی و به هرشکلی باشد، طبق ماده 609 به‌عنوان یک جرم مشدد موجب تعقیب و مجازات اهانت‌کنندگان خواهد بود. طبق آنچه اشاره شد، در قانون مربوط به جرم سیاسی مصوب اردبیهشت سال 1395 در ماده 1 بند الف، توهین به رئیس‌جمهور را اگر به‌قصد اصلاح امور و با انگیزه سیاسی ارتکاب شده باشد، جرم سیاسی تلقی می‌کنند. مسلما در این میان سازمان‌یافته‌بودن جرم به‌عنوان تشدید مجازات منظور خواهد شد. از نظر جرم‌شناسی، دست یازیدن به برخی اعمال و رفتار که تجلی خارجی آنها اهانت به اشخاص باشد، نشان‌دهنده تضعیف گفتمان سیاسی و اجتماعی در جامعه است که مستلزم ریشه‌یابی سیاسی و اجتماعی است. شیوه‌ها اثر وضعی دارد و آن حساس کردن طرف مقابل و واداری به واکنش است که یک بازتاب انتقالی در پی دارد و آن نیز توسعه و نهادینه‌سازی بدترین نوع واکنش یعنی توهین و اهانت به رقیب است که به‌صورت شخصی و نیابتی شکل می‌گیرد. این رفتار نتیجه‌ای جز گسترش فرهنگ اهانت و تضعیف گفتمان سیاسی و اجتماعی به دنبال ندارد. هرچند توهین در بادی امر متضمن انتساب نسبتی ناروا به اشخاص است، اما وقتی به مقامات بالای کشور و افرادی که مورد احترام جناحی هستند، اهانت می‌کنیم، درواقع عزت سیاسی و حرمت مقامات سیاسی را از بین می‌بریم و درصورتی که با این نوع رفتارها مقابله نشود، قطعا پس از مدتی هجمه غیرمتعارف و اهانت‌آمیز به‌صورت واکنش در روزنامه‌ها و رسانه‌ها گسترش خواهد یافت و تعمیم این شیوه مسلما جامعه را با پدیده بسیار ناپسند هتک حرمت و بی‌احترامی به دیگران درمی‌آمیزد و تداوم آن موجب می‌شود که این شیوه آرام‌آرام در میان تمام مردم و به‌ویژه جوانان نهادینه شود. امیدواریم که این نوع اقدامات صرفا به‌دلیل احساسات خاص بدون سازماندهی انجام شده باشد و اگر چنین رفتاری سازماندهی‌شده باشد باید آرام‌آرام در مقابل بسیاری از کشورهای خارجی و جوامع متمدن با عرق شرم و خجلت فراوان سر فرود آوریم.

علی نجفی توانا، حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری