راه فرار ایران از خشکسالی چیست؟

تدبیر24»شرایط منابع آبی در ایران هر روز بردتر می شود چراکه بخش‌هایی از ایران در معرض تهدید خشکسالی قرار گرفته که پیش‌تر دارای میزان بارندگی بالایی بوده علاوه‌بر این بخش‌های شرقی کشور نیز خود ذاتاً دچار کم‌آبی بوده است،از سوی دیگر بر اساس آمارهای بین‌المللی تنها ۲.۵ درصد از کل آب موجود جهان شیرین است و بشر تنها به ۰.۳ درصد آن دسترسی دارد. این در حالی است که در طول ۴۰ سال جمعیت جهان دو برابر شده و در این مدت استفاده از آب شیرین چهار برابر شده است.

سازمان فائو وابسته به سازمان ملل متحد بیان می‌کند که تا سال ۲۰۲۵، در حدود ۱.۹ میلیارد نفر در کشورها و یا مناطق با کمبود آب مطلق زندگی می‌کنند و دو سوم از جمعیت جهان تحت شرایط تنش آبی خواهند بود،همچنین طبق بررسی‌های بانک جهانی تغییرات آب و هوایی می‌تواند تغییر الگوهای آینده دستیابی به آب و استفاده از آن را موجب شود، در نتیجه افزایش میزان تنش آب و ناامنی، هر دو در مقیاس جهانی به مقوله آب بستگی دارند.

در این بین ایران جزو مناطق خشک و نیمه خشک دنیا با کمتر از یک سوم متوسط بارندگی در دنیا است.از سوی دیگر در نقشه عمومی شدت خشکسالی که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده، ایران دارای شدت خشکسالی متوسط به بالا ارزیابی شده است و تنها کشورهای شمال آفریقا و برخی از کشورهای خاور میانه دارای وضعیت بدتر از ایران هستند.

وضعیت منابع آبی در ایران موجب شده که هر سال به تعداد شهر های دارای بحران در کشور اضافه شود به طوری که طبق اعلام رحیم میدانی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در حال حاضر شش کلانشهر و ۲۸۹ شهر کشور در معرض تنش آبی قرار دارند.

همین مساله موجب شده که مسوولان آبی هر روز هشدار هایی را برای وضعیت بی آبی کشور بدهند که در این شرایط به نظر می رسد تنها راه مقابله با این شرایط مدیریت مصرف و صرفه جویی است.

برای موضوع مدیریت مصرف مسوولان آبی نیز برنامه های تبلیغی و حمایتی ویژه ای را در نظر گرفته اند و سعی شده که با ایجاد برنامه ریزی هایی تامین آب کشور مدیریت شود به طوری که طبق گفته جانباز مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور با ارائه راهکارهای صورت گرفته دغدغه ای برای بی آبی تابستان سال جاری وجود ندارد اما لازم است که مردم مدیریت مصرف را جدی بگیرند.

در شرایط فعلی کشور لزوم تغییر نگرش از مدیریت تأمین آب به مدیریت تقاضا بیش از گذشته احساس می‌شود. برای مدیریت تقاضا در صنعت آب تعاریف مختلفی ارائه شده در یک تعریف کلی به تمامی اقداماتی که باعث به تعویق افتادن سرمایه‌گذاری در زمینه احداث منابع جدید آبی خواهد شد مدیریت تقاضا می گویند.در تعریفی دیگر مدیریت تقاضا در صنعت آب یعنی انطباق و پیاده سازی یک استراتژی (شامل سیاست‌ها و طرح‌های مشخص) توسط یک نهاد (موسسه) آب به منظور تاثیرگذاری بر میزان تقاضا و مصرف و دستیابی به بهره وری اقتصادی، توسعه اجتماعی، امنیت ملی، عدالت اجتماعی، حفاظت از محیط زیست، توسعه پایدار منابع آب و خدمات آبرسانی است.

 یکی از مصادیق مهم و تأثیر گذار مدیریت تقاضا کنترل و کاهش هدررفت آب در شبکه‌های توزیع آب و مدیریت بهینه مصرف در همه بخش‌های مصرف کننده است. منابع آبی حاصل از کاهش هدررفت آب و مدیریت مصرف به عنوان یک منبع مجازی ارزشمند آب نه تنها به حفظ ذخایر آبی کمک می‌کند بلکه به دلیل عدم نیاز به سرمایه گذاری در زمینه احداث منابع آبی جدید در بهبود چرخه اقتصادی صنعت آب و فاضلاب و ارائه خدمات مطلوب به مشترکان نیز بسیار تأثیر گذار خواهد بود.

در شبکه‌های توزیع آب اصلاح و بازسازی شبکه‌های فرسوده- مدیریت فشار- استانداردسازی انشعابات آب- نشت یابی و رفع نشت در شبکه توزیع و مخازن و در داخل منازل و اماکن استفاده از انواع تجهیزات کاهنده مصرف از قبیل سردوش های کاهنده- سرشیرهای کاهنده- شیرآلات کم مصرف- فلاش تانک‌های دو مرحله ای کم مصرف از مهم‌ترین ابزارهای مدیریت تقاضای آب هستند به طور کلی با توجه به شرایط موجود در ایران تنها راه راه مقابله با بحران و تنش آبی مدیریت تقاضا و مصرف است و لازم است که به این مهم توجه ویژه ای شود تا امسال نیز همچون سال های گذشته شاهد دچار قطعی آب نشویم.