دیپلماسی «کاسبکاری» و منتقدان فرانسوی

تدبیر24: روز گذشته (‌26 آبان 92) ساعت سه بعدازظهر به وقت تهران، در کانال پنج تلویزیون فرانسه شاهد میزگردی با حضور «دومینیک دوویلپن» با کارگردانی روزنامه معتبر لوموند بودم. «دوویلپن» که صدارت و وزارت خارجه فرانسه را در دولت «گلیست» آن کشور در کارنامه دارد، سیاست مسدودکننده‌ای را که لوران فابیو وزیرخارجه کنونی آن کشور در مذاکرات اخیر ژنو در برابر ایران در پیش گرفت به‌شدت مورد حمله قرار داد و آن را اشتباهی قطعی و به زیان فرانسه دانست! وی چندی پیش که موضوع حمله نظامی به سوریه بسیار داغ شده بود نیز چنان اقدامی را بسیار خطرناک و غلط دانسته بود. وزیر خارجه سابق فرانسه در این میزگرد با اشاره به موضع خودش به‌عنوان یک گلیست گفت: دیپلماسی گلیست‌ها همواره برپایه مذاکره و مصالحه و پراگماتیسم یعنی واقع گرایی قرار داشته است (لابد پایان‌دادن به جنگ الجزایر را نباید فراموش کرد) و از رفتار غلط لوران فابیو ابراز حیرت کرد و او را که مدعی سوسیالیسم است از هر دست‌راستی، دست‌راستی‌تر نامید. در پاسخ به اینکه شاید این کار او در حمایت از اسراییل بوده است گفت: صلح حتی برای اسراییل نیز مفیدتر از بن‌بستی است که می‌تواند منجر به جنگی شود که برای همه ازجمله اسراییل آثار وخیمی به بار آورد. دوویلپن درباره سوریه نیز با اشاره به «کنفرانس طائف» که منجر به مصالحه‌ای در لبنان شد که به جنگ خانگی آن کشور پایان داد، گفت: در سوریه نیز باید کنفرانسی به منظور پیداکردن راه‌حل و مصالحه برگزار شود.  این در حالی است که «لوران فابیو» چندی پیش هرگونه مذاکره‌ای را با دولت سوریه مشروط به برکناری بشار اسد کرده بود. وزیر خارجه دولت شیراک همچنین در پاسخ به عملکردهای حاد دولت سوریه گفت: اینگونه مانع‌تراشی‌ها و بهانه‌جویی‌ها موجب تداوم کشتار و آوارگی مردم می‌شود ‌و چه مانعی دارد اگر در آن کشور نیز مانند لبنان نوعی تقسیم‌بندی قومی در چهار بخش صورت گیرد و مردم از این وضع ناهنجار نجات یابند. دوویلپن گفت: برای فرانسه دو راه وجود دارد: یکی سازش و مصالحه و دیگری شدت عمل که در واقع هر دو عملکرد در فرانسه سابقه دارد. سخنان دوویلپن روی‌هم‌رفته بسیار عقل‌گرایانه و اعتدالی و منطقی بود و با توجه به انتقاداتی که از هر سو نسبت به عملکرد لوران فابیو، حتی از سوی آمریکایی‌ها شده است، به احتمال قوی در موضع‌گیری فرانسه در دور بعدی مذاکرات موثر خواهد بود.  در خاطره ایرانیان، فرانسه همواره یادآور دو جنبه دوستی و بی‌وفایی بوده است. نفوذ عمیق فرهنگی فرانسه در ایران، در مقابل رنجیدگی‌های ملی از روس و انگلیس، ارزشی دارد که ازدست‌دادن آن برای فرانسه حتی از زیان ازدست‌رفتن بازار «پژو - سیتروئن» و شرکت فرانسوی نفت و گاز «توتال» هم بیشتر است. کارگران شرکت ورشکسته پژو باید از گاف نسنجیده و رفتار دن‌کیشوتی لوران فابیو بیش از هر چیز نگران آینده خودشان باشند که در صورت سازگاری با ایران می‌توانست طور دیگری رقم بخورد. مدیران توتال نیز که با پیشدستی همین چند روز پیش بی‌تابی خودشان را برای بازگشت نشان داده بودند، اکنون باید منتظر واکنش ایرانیانی باشند که از فرانسه انتظار دارند در سیاست پیرو اندیشمندانی مانند «مونتسکیو» و «دوتوکویل» باشند نه رفتار عناد‌آمیز لوران فابیو که «نان به نرخ روز» بودن را تداعی کرده و کاسبکارانه، فروش اسلحه به عربستان و سرمایه‌گذاری‌اش در پژو را مدنظر قرار داده و اتهام دیپلماسی بدنامی را به فرانسه وارد می‌کند. این مساله بیش از آنکه یادآور محله وزارت خارجه فرانسه در «که دورسه» باشد، یاد آور عملکردی به اصطلاح «پیگالی» است ‌که زمانی آغوش به روی صدام حسین می‌گشاید و زمانی همدمی قذافی را پاس می‌دارد!  بگذارید در پایان، خاطره‌ای شخصی را هم بازگو کنم. در زمان جنگ عراق و ایران، دولت سوسیالیست «میتران» که جانب صدام حسین - از دید پیگالی لابد سوسیالیست‌ها – را گرفته بود هواپیماهای «اگزوسه» و موشک‌های «سوپراتاندای» خود را «با خلبان فرانسوی» به صدام کرایه داده بود.
 و برای هنرنمایی که لابد یادآور موشکی بود که در جنگ آرژانتین و بریتانیا آن کشتی بریتانیایی را غرق کرد، موشکی حرارت‌یاب به نیروگاه نکا شلیک کرد که وارد دودکش عظیم آن کارخانه شد. خوشبختانه آن موشک در میانه راه از شدت حرارت درون دودکش منفجر شد و من شاهد زنده آن دودکش مخروبه‌ام! ‌اگر آن بمب در مقصدش در کف نیروگاه منفجر می‌شد، گذشته از فاجعه‌ای صنعتی و مالی، صدها نیروی انسانی را تلف می‌کرد! که البته سیاست پیگالی به این چیزها نمی‌اندیشد.  آقای فابیو! ما آن حادثه را به یاد داریم و شما هم به یاد داشته باشید که ‌ما در ایران مثالی داریم که می‌گوید: «شتر، مرده‌اش هم از خر، بزرگ‌تر است».
فریدون مجلسی . تحلیلگر روابط بین‌الملل
منبع:روزنامه شرق