میزان شیوع مصرف مواد مخدر در ایلام بالاتر از میانگین کشوری است

وی رویکرد نهادهای رسمی در مبارزه با مواد مخدر را امنیتی کردن جامعه دانست و تأکید کرد: ورود نهادهای مدنی در مبارزه با مواد مخدر سبب تغییر اجتماع امنیتی به امنیت اجتماعی  شده و زمینه ساز طرح اجتماعی نمودن مبارزه با مواد مخدر می‌شود.

بالاترین نرخ اعتیاد در گروه‌های سنی29-20 ساله مشاهده می‌شود

دکتر «علی فیض‌اللهی» عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام ، عضو اصلی دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی و از پژوهشگران برتر حوزه ی آسیب های اجتماعی استان،  بحث تخصصی خود را با عنوان «فراتحلیل مطالعات اعتیاد در استان ایلام» ارائه کرد.

وی اظهار کرد: هدف فراتحلیل یکپارچه کردن نتایج حاصل از تحقیقات در ارتباط با یک موضوع واحد است. این روش تحلیل تحلیل‌هاست، یعنی تحلیل آماری مجموعه‌ای از نتایج مطالعات جداگانه به منظور ادغام یافته‌هاست .

عضو هیئت علمی دانشگاه ایلام با بیان اینکه بالاترین نرخ اعتیاد در گروههای سنی29-20 ساله و میانگین سنی افراد معتاد 5 /24 سال بوده است، تصریح کرد: بالاترین نرخ اعتیاد به جوانان، مجردین، بیکاران، کم سوادان و شهرنشینان اختصاص دارد و مهمترین ماده مصرفی تریاک بوده است. نرخ اعتیاد در بین افراد جوان شیوع بیشتری داشته است که بیانگرکاهش سن اعتیاد در استان است. مهمترین ماده‌ی مخدرمصرفی معتادان در استان همچنان تریاک بوده ولیکن روی‌آوری به مواد مخدر صنعتی نیز در حال افزایش است. متولدین دهه 60 بالاترین درصد را بخود اختصاص داده‌اند. سابقه مصرف 63 درصد معتادان استان کمتر از ده سال است. نوعی جابجایی از بیکاران به شاغلین و نیز نوعی جابجایی از مواد سنتی (نظیر تریاک) به سمت مواد صنعتی(نظیر شیشه و کراک) در حال رخ دادن است. میزان شیوع در جمعیت 15-64 ساله استان، 3/9 درصد است که از میانگین شیوع مصرف مواد مخدر در سطح کشور بالاتر است .

فیض‌اللهی در خصوص مهمترین عوامل اعتیاد را از منظر پژوهش‌های مطالعه شده، گفت: متغیرهای نابسامانی خانواده، احساس پیوستگی با خانواده، تعلق به خرده فرهنگ بزهکاری، ویژگیهای منفی دوستان، میزان فرصتهای اجتماعی کنترل نشده، شیوه سرپرستی خانواده و میزان دسترسی به مواد بالاترین شدت اثر و احساس تبعیض در خانواده، زمینه خانوادگی اعتیاد، شکست تحصیلی، نوع سکونت و پایگاه اقتصادی اجتماعی خانواده شدت تأثیری در حد متوسط و میزان تقید مذهبی، وضعیت فرهنگی خانواده شدت تأثیری در حد کم داشته‌اند.

وی با تاکید بر اینکه در نیمی ازتحقیقات درتبیین تئوریک پدیده‌ی اعتیاد، بیشتر از دیدگاه ساختی کارکردی استفاده شده است، گفت: از آنجا که این دیدگاه، علت مسائل‌اجتماعی را تغییر اجتماعی سریع، بی‌سازمانی اجتماعی که هارمونی و تعادل را از هم می‌گسلد، جامعه‌پذیری ناکافی و نهادهای ضعیف می‌داند و راه‌حلهای آن بازسازی نهادهای ضعیف؛ جامعه‌پذیری مناسب و مطمئن؛ پرورش حس جمعی قوی عمدة پیشنهادات مطرح شده در این راستا بوده است .

عضو اصلی دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی در دانشگاه ایلام اظهار کرد: بیشتر تحقیقات مربوط به ادارات متولی آسیب های اجتماعی بوده است و نشان دهنده این است که سازمان های مربوطه بر مسئله بودن آن صحه گذاشته و ضرورت مطالعه در باره این پدیده را هرچند اندک، احساس کرده‌اند.  نتیجه مهم این مطالعات مؤید نقش بسیار زیاد عوامل خانوادگی است و پس از آن ویژگیهای بزهکارانه‌ی دوستان و دسترسی به مواد مخدر بیشترین میزان واریانس مشاهده شده در ارتباط بین متغیرهای مستقل و وابسته را تبیین می‌نمایند. برخلاف تصور عمومی، فرد از طریق مصرف‌کنندگان مواد و در محیطهای اجتماعی غیررسمی امکان آشنایی و دسترسی به مواد را می‌یابد .

اعتیاد و مواجهه مخاطره آمیز نوجوانی با چالش‌های هویتی

دکتر «صدیقه‌ پیری» استاد مدعو دانشگاه ایلام ، عضو اصلی دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی در دانشگاه ایلام و از پژوهشگران برتر استان ایلام بحث تخصصی خود را با عنوان «اعتیاد و مواجهه مخاطره آمیز نوجوانی با چالش‌های هویتی»؛ ارائه کرد.

وی گفت: این مطالعه با استفاده از رویکرد نظری برساخت‌گرایی به انجام رسیده، و در آن تلاش شده است  تفسیر مشارکت کنندگان در تحقیق را از اعتیاد و دلایل آن فهم کرده و در پایان نسبت  آن با مسئولیت پذیری اجتماعی مشخص شود. روش انجام مطالعه پدیدارشناسی و تکنیک های تحلیل داده ها تحلیل مضمون و کدگذاری است.  نمونه های تحقیق 20 نفر از افراد مراجعه کننده به مراکز بازپروری ترک اعتیاد در ایلام بودند .

عضو اصلی دفتر دانشگاهی انجمن جامعه شناسی در دانشگاه ایلام با بیان اینکه حاصل تجزیه و تحلیل داده ها چندین مقوله به هم مرتبط بوده که حلقه وار در هم تنیده شده‌اند، گفت: یافته های تحقیق از برجستگی مسائل هویتی نوجوانی در مساله اعتیاد حکایت دارد.

پیری گفت: شور نوجوانی، معناسازی جذاب برای مواد، تجربه آغازین مصرف و بازاندیشی در انگاره های پیشین، اعتیاد به مثابه مقاومت و شورش در برابر خانواده و مدرسه، مصرف حرکتی برای استقلال طلبی، دسترسی‌پذیری راحت و ارزان  مواد و دسترسی ناپذیری به آلترنیتوهای فراغتی دیگر از مهمترین مقوله‌های تحقیق بود و در پایان مسئولیت پذیری اجتماعی در حلقه های در هم تنیده خانواده؛ محله؛ مدرسه و اجتماع بررسی شده است.

سمن‌ها با شکستن سکوت حاکم بر جوامع گفتمان‌سازی می‌کنند

دکتر «حیران پورنجف» مدرس دانشگاه و مراکز آموزش عالی استان و پژوهشگر با تجربه و از موسسین نخستین سازمان های مردم نهاد ارائه کننده ی خدمات مددکاری در استان ایلام ا بحث تخصصی خود را با عنوان «مشارکت اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد و مبارزه با مواد مخدر» ارائه کرد.

وی  ضمن مقایسه ی رویکردهای روان شناختی و جامعه شناختی مبارزه با مواد مخدر در استان ایلام بر نقش اساسی سازمان های مردم نهاد تأکید و تصریح کرد: این سازمان‌ها اهداف جمعی را بر منافع شخصی ترجیح داده و با شکستن سکوت حاکم بر جوامع به گفتمان‌سازی نوینی در مبارزه با مواد مخدر پرداخته‌اند .

پورنجف مسئولیت پذیری و مشارکت جویی سازمان‌های مردم نهاد  را دو آرمان اساسی دانستند که در راستای اجتماعی نمودن مبارزه با مواد مخدر می توانند بسیار اثر بخش باشند .

سوء مصرف مواد مخدر؛ ریشه‌ی بسیاری از جرائم

«محمد سلیمان‌نژاد» مدرس مراکز آموزش عالی شهرستان دهلران بحثی را با عنوان « مساله اعتیاد و پیشگیری از آن در استان ایلام  با تاکید بر مشارکت شهروندان» ارائه کرد.

وی گفت: مشکلات اجتماعی در جامعه مانند یک زنجیر به هم متصل هستند و یکی از مهمترین بندهای این زنجیره معضل اعتیاد و مواد مخدر است، در این که قاچاق مواد مخدر و سوءمصرف آن در ایران مسئله ای اجتماعی و در حال تبدیل شدن به یک بحران است، اتفاق نظر وجود دارد. یکی از مشخصاتی که برای تعیین موضوعی به عنوان مصداق مسئله اجتماعی ذکر می شود، وجود اتفاق نظر نسبی مردم در خصوص قلمداد کردن آن موضوع به عنوان یک مسئله اجتماعی است، که مواد مخدر واجد این ویژگی است .

وی با بیان اینکه سوء مصرف مواد مخدر، نه تنها زندگی شخصی را از هم می پاشد، بلکه ارزش ها و هنجارهای جامعه را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد، اظهار کرد: نتایج تحقیقات نشان می‌دهند که 65 درصد طلاق‌ها، 40 درصد سرقت‌ها، 30 درصد کودک آزاری‌ها، 23 درصد نزاع‌ها، 20 درصد جرایم منکراتی و 10 درصد جرایم عمدی در کشورمان مربوط به سوءمصرف مواد مخدر و آسیب‌های مربوط به آن است.

این مدرس دانشگاه گفت: اگر آثار و عوارض اجتماعی و بهداشتی ناشی از سوء مصرف مواد مخدر در تشدید انواع جرایم و گسترش بیماری هایی چون هپاتیت، سل، ایدز... و نیز مسایل امنیتی و اتلاف نیروی کار را نیز در نظر بگیریم، روشن می‌شود که ابعاد این موضوع برای ایران، از یک مسئله اجتماعی فراتر رفته و می توان آن را به معنای دقیق، بحران مواد مخدر در ایران معرفی کرد.

سلیمان‌نژاد گفت: مطابق گزارشات آماری، مصـرف مـواد مـخدر در کشور ما و استان ایلام علاوه بر اینکه روندی روبه‌رشد دارد، شاهد تغییر در الگوی مصرف از نوع سنتی (تریاک، هروئین) به صنعتی (شیشه، کراک، آمفیتامین) هستیم و در میان انواع ناهنجاری‌ها، از آسیب‌زا ترین و گسترده‌ترین معضلات اجتماعی است .

دال مرکزی اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدرسمن‌ها هستند

در ادامه، دکتر «فهد کمالوندی»، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان ایلام ضمن تاکید بر نقش نشست های تخصصی در ارائه ی راهکاری عملیاتی به منظور اجتماعی نمودن مبارزه با مواد مخدر در استان ایلام، به بررسی پدیده ی اعتیاد در استان از منظر داده ها و مقایسه ی آن با کشور پرداخت.

 وی گفت: دال مرکزی طرح اجتماعی نمودن مبارزه با مواد مخدر، سازمان‌های مردم نهاد و مشارکت جمعی مردم هستند.