کشته شدن ابوبکر بغدادی و آینده داعش

تدبیر24»هنوز چند روزی از اعلام رسمی آزادسازی موصل، دارالخلافه خودخوانده داعش نگذشته بود که شبکه عراقی «السومریه» به نقل از منابع محلی در استان نینوا اعلام کرد: گروه تروریستی داعش خبر کشته شدن ابوبکر بغدادی را تایید کرده است.

به گفته این منبع خبری، شبه نظامیان داعش در بیانیه کوتاهی که در شهر تلعفر در غرب موصل منتشر کردند، ضمن اعلام خبر کشته شدن ابوبکر البغدادی، از اعضای داعش خواستند در سنگرها بمانند و پایداری کنند. همچنین اعلام شد به زودی جانشین ابوبکر بغدادی معرفی خواهد شد.

پیش از این، داعش هر گونه اعلام خبر و اظهار نظر در باره سرنوشت بغدادی را ممنوع اعلام کرده بود، اما دو روز پیش از صدور بیانیه جدید، این ممنوعیت برداشته شد.

دیده بان حقوق بشر سوریه مستقر در انگلیس هم اعلام کرد مدارکی در دست دارد که نشان می دهد ابوبکر بغدادی (که نام اصلی او إبراهیم عواد البدری است) کشته شده است. برخی سایت ها نیز تصویری منتشر کردند که اعلام شد مربوط به جسد بغدادی است.

پیش از این نیز اخباری از کشته شدن بغدادی منتشر شده بود. وزارت دفاع روسیه هفته گذشته اعلام کرده بود جنگنده های سوخوی ۳۵ در ماه می میلادی گذشته، تجمعی از داعش را در جنوب شهر رقه در سوریه بمباران کرد که در اثر آن تعدادی از رهبران داعش از جمله ابوبکر بغدادی کشته شدند. از دیگر کشته شدگان، ابوالحجی المصری فرمانده داعش در رقه و سلیمان الشواح رئیس دستگاه امنیتی داعش بودند.

البته ائتلاف ضد داعش به رهبری آمریکا در ادعای روس ها تردید کرده و اعلام کردند: نمی توانند صحت چنین اخباری را تایید کنند. یکی از مسئولان وزارت دفاع آمریکا هم اعلام کرده بود بغدادی پیش از محاصره موصل از این شهر گریخته و به صحرای الانبار و یا سوریه رفته و احتمالا در مناطقی میان شهر المیادین سوریه و گذرگاه مرزی بوکمال در تردد است. به گفته این مقام پنتاگون، بغدادی اوامر لازم را به پیروانش داده و کار میدانی را به آنان واگذار کرده بود.

هنوز منابع و سایت های رسمی داعش مانند خبرگزاری اعماق خبر مرگ بغدادی را تایید نکرده اند. آمریکایی ها هم در این بیانیه تردید دارند و البته اعلام کرده اند امیدوارند خبر کشته شدن رهبر داعش درست باشد. 

برخی نیز از بدل های بغدادی سخن گفته اند که کاملا شبیه او بوده و احتمال دارد فرد کشته شده و یا تصاویر منتشر شده مربوط به یکی از بدل های او باشد. برخی نیز تصاویر را ساختگی خوانده اند.

کسانی که در کشته شدن بغدادی تردید دارند به این موضوع اشاره می کنند که سرکرده داعش در  مجموع در سایه و خفا زندگی می کرد. وی تنها یک بار در ژولای ۲۰۱۴ در مسجد النوری در موصل ظهور کرد و پس از آن هرگز در محافل عمومی دیده نشد. آخرین بار نیز در پاییز سال گذشته یک پیام صوتی از او منتشر شد که پیروانش را به جهاد و مقاومت فراخوانده بود. بغدادی خصوصا طی هشت ماه گذشته کاملا در خفا بوده و حتی عناصر داعش او را نمی دیدند و به همین دلیل به او لقب «شبح» داده بودند.بغدادی در سال ۱۹۷۱ میلادی در یک خانواده فقیر در سامرا متولد شد. وی دارای دو هسمر و چهار فرزند بود. در بغداد به تحصیل علوم شریعت پرداخت و با توجه به استعدادی که در امور نظامی و سازماندهی داشت مورد شناسایی آمریکایی ها قرار گرفت.

مدتی در زندان بوکا در نزدیکی مرزهای عراق و کویت بسر برد و همان جا با بعثی ها و نیز افکار القاعده آشنا شده و پس از خروج از زندان به این سازمان پیوست و با ابومصعب الزرقاوی بیعت کرد. وی به تدریج پله های صعود را طی کرد و سرانجام در سال ۲۰۱۰ پس از کشته شدن ابوعمر بغدادی، رهبر شاخه القاعده در عراق، (که بعدا به داعش تغییر نام داد)، رهبری این سازمان را برعهده گرفت.  

آینده داعش

در بیانیه کوتاه داعش توصیه شده از فتنه و اختلاف پرهیز شود که این تاکید حاکی از تزلزل سازمانی در صفوف داعش است. اخباری نیز از اختلافات و سرخوردگی عناصر داعش در تلعفر به گوش می رسد و گفته می شود برخی از عناصر داعش توسط دستگاه امن این گروه بازداشت شده اند. ظاهرا در تلعفر که تنها شهر عراقی باقی مانده در دست داعش است، دست برتر با عناصر خارجی داعش است که با بغدادی میانه خوبی نداشتند و اینک در صدد سیطره بر سازمان هستند. اختلافات تا حدی شدید است که برخی ناظران پیش بینی می کنند میان داعشی ها کودتا و جنگ خونین داخلی درگیرد.

در مقابل، برخی تحلیلگران معتقدند سازمان اصلی داعش مستحکم است و حتی اگر خبر کشته شدن بغدادی صحیح باشد، تزلزلی در این سازمان تروریستی به وجود نمی آید، زیرا رهبری داعش بر عهده یک شورای ۱۲ نفره است که اکثر آن ها هنوز زنده هستند. 

همچنین پیش بینی می شود در شرایط بحرانی فعلی، رهبری داعش به یک کمیته سه نفره سپرده شود که شامل ایاد العبیدی، ایاد الجمیلی و طراد الجربه می باشد. دو نفر اول عراقی و نفر سوم سعودی است. برخی هم از یک شورای ۶ یا ۹ نفره سخن گفته اند که قرار است خلیفه داعش از میان آنان برگزیده شود. 

پیش بینی دیگر آن است که پس از مرگ بغدادی، داعش دچار انشعاب شود. حداقل سه شاخه انشعابی قابل تصور است: شاخه سوریه که احتمالا به جبهه النصره بپیوندند. شاخه عراق که به القاعده بازخواهد گشت و شاخه داعش جهانی که در صدد حفظ ساختار فعلی و توسعه آن به فراسوی مرزهای عراق و سوریه خواهد بود.

خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس به نقل از منبعی که نامش را فاش نکرد، نوشته است داعش در تلاش است با کمک گروه های جهانی، زیرساخت های سازمانی جدیدی برای ادامه بقا ایجاد کند. بر پایه این گزارش، به زودی گروهی متشکل از پسمانده های تروریست های شکست خورده داعش و شماری از گروه ها و سازمان های افراطی بومی در عراق و سوریه و دیگر کشورهای جهان، اعلام موجودیت خواهد کرد.

گفته می شود این گروه ها در حال حاضر در شبکه های اجتماعی با یکدیگر در تماس هستند تا بتوانند تشکیلات جدید را ساماندهی کرده و سازمان جدید را در آینده راه اندازی و اعلام موجودیت کنند.

با توجه به سرمایه گذاری هنگفتی که حامیان داعش روی این سامازن و رهبرانش کرده اند، بعید است به این سادگی ظرفیت های بجا مانده از آن را از دست بدهند، لذا ظهور سازمانی جدید با رهبری تازه و احتمالا نام جدید، برای ادامه ماموریت های مقابله با جبهه مقاومت، ایجاد فتنه و برافروختن جنگ های نیابتی در منطقه، دور از انتظار نیست.