بر اساس آمارهای موجود به ازای هر صدهزار نفر جمعیت، 290 نفر در زندانها به سر میبرند. مقایسه تعداد زندانیان به تفکیک نوع جرم طی سالهای 93 و رشد آن در سال 94، حاکی از رشد 28/1درصدی جرایم مواد مخدر و روانگردان است.
تدبیر24» این در حالی است که طرح کاهش مجازات اعدام از مجلس نهم در دستور کار نمایندگان مجلس قرار گرفته است. این طرح با هدف کاهش مجازات اعدام، تاثیرگذاری و بازدارندگی مورد توجه کارشناسان و حقوقدانان مجلس قرار گرفته است، اما بهرغم برگزاری جلسات متعدد با متولیان مبارزه با مواد مخدر، کارشناسان و متخصصان مجمع تشخیص مصلحت نظام به دلیل اختلاف نظر بسیار به نتیجه نرسید. هم اکنون نمایندگان مجلس در کمیسیون اجتماعی در حال بررسیهای نهایی این طرح هستند.
مجلس و طرح تخفیف مجازاتاعدام
بر اساس بررسیهای انجام شده عوامل متعدد در شکلگیری قاچاق مواد مخدر نقش دارد. اغلب قاچاقچیان اصلی به ندرت شناسایی و دستگیر میشوند و افراد درجه دو و درجه سه این باندها از سوی نیروی انتظامی و دستگاه قضا شناسایی میشوند. از سوی دیگر به دلیل بروز مشکلات متعدد برای خانوادههای مجرمان مواد مخدر، قرار است با تشخیص مجلس مجازات اعدام برای قاچاقچیان لغو شود. البته تصمیم مجلس فقط در حد لغو حکم اعدام است، اما هم اکنون طرح «تخفیف مجازات اعدام برای محکومین قاچاق مواد مخدر»، چگونگی تعیین کم و کیف مجازات جایگزین و اینکه مجازاتهای تنبیهی برای این افراد تا چه حد متناسب است، در کمیسیون اجتماعی مجلس تحت بررسی است. این در حالی است که برخی از افراد بر این باور هستند که لغو حکم اعدام و قرار دادن مجازات 25 سال حبس منجر به جری شدن قاچاقچی شده و این تصمیمگیری باعث افزایش افراد درگیر با این جرم میشود، هرچند نمایندگان مجلس در کمیسیون اجتماعی با بررسی این قضیه در پی برخورد عادلانه با این جرم هستند تا بتوان افراد فریبخورده را به زندگی عادی و بدون جرم برگرداند.
فعالان حوزه اجتماعی به ارائه طرح بپردازند
اغلب قاچاقچیان مواد مخدر سابقهدار هستند. این در حالی است که میتوان با اقدامات مناسب و ایجاد تغییر در تفکر و رفتار، آنها را نسبت به تکرار جرم مصون تربیت کرد. هم اکنون در کمیسیون اجتماعی مجلس افراد با همفکری در پی ارائه برنامه مناسب برای مجرمان و قاچاقچیان مواد مخدر هستند. بنده نیز از فعالان حوزه اجتماعی و افراد مسئول در این زمینه خواستار ارائه طرحهای خود به کمیسیون مربوطه هستم. امید است افراد مجرم به شکل مناسب و بازدارنده به ادامه زندگی خود پرداخته و بتوان از آنها به عنوان نیروهای پویا در زمینه اشتغال بهره برد. افراد مختلف بر اساس تجربیاتشان میتوانند طرحها و برنامهها را به کمیسیون اجتماعی مجلس ارائه دهند. برای مثال میتوان با انتقال این افراد به جزیره برای آنها اشتغال ایجاده کرد و به اصلاح گذشتهشان پرداخت. قرار است طرح «تخفیف مجازات اعدام برای محکومین قاچاق مواد مخدر» در دو هفته آینده در دستور کار کمیسیون اجتماعی قرار گرفته و تا سه ماه آینده در صحن مجلس مطرح شود.
هدف ایجاد تغییر در قاچاقچیان است
با بررسی وضعیت افراد اعدامی باید تاکید کرد که تاکنون هیچگونه تغییر و نتیجه مناسبی از اعدام این افراد حاصل نشده است، بلکه میزان قاچاق مواد مخدر همچنان به شکل گسترده و فراوان انجام میشود. قرار است با تکمیل و اجرای طرح «تخفیف مجازات اعدام برای محکومین قاچاق مواد مخدر» جزئیات آن مورد بررسی قرار گرفته و به این شکل تغییر در تفکر، رفتار و اقدامات قاچاقچیان مورد بررسی قرار گیرد.
آگاهی، تنها حربه برای مقابله با موادمخدر
کشور ما به دلیل شرایط جغرافیایی در مسیر ترانزیت مواد مخدر به جهان قرار دارد. در اغلب دورهها مساله مبارزه با مواد مخدر یکی از اولویتهای کشور بوده است. در سالهای اخیر با بررسی وضعیت کشور افغانستان باید گفت که این کشور به دلیل جنگ و نبود زیرساختهای مناسب توان مدیریت مواد مخدر را نداشته و میزان قابل توجهی از اقتصاد آن نیز از طریق مواد مخدر تامین میشود. این در حالی است که در سالهای اخیر با افزایش تولیدات مواد مخدر به شکل سنتی و صنعتی به میزان زنانه شدن آسیبها در کشور افزده شده است. در این شرایط باید شهروندان با آگاهی نسبت به این قضیه خود و خانوادهشان را در مقابل صدمات ناشی از مواد مخدر مصون تربیت کنند. در کشور با افزایش یافتن انواع و اقسام مواد مخدرها باید گفت که تبلیغات سوء در این زمینه برخی افراد را به سمت اعتیاد سوق میدهد. برای مثال هنوز در برخی آرایشگاهها و باشگاههای وزرشی مصرف مکملهای غذایی غیرمجاز حاوی شیشه و دیگر مواد مخدر صنعتی با هدف لاغری و زیبایی مضاعف در بین مصرفکنندگان ناآگاه توزیع میشود. در شرایط کنونی قاچاقچیان از طریق روشهای آسان و ارزان قیمت مواد مخدر را در اختیار مصرفکنندگان قرار میدهند. همچنین در کشور درباره تاثیرات منفی قلیان بر سلامت افراد صحبت میشود و از سوی دیگر شاهد افزایش استعمال سیگار، قلیان و مواد مخدر در بین زنان جامعه هستیم. همچنین 5/3 تا چهاردرصد زنان در کشور سیگار میکشند. همچنین هر چه سطح سواد در قشر جوان افزایش مییابد، مصرف سیگار به ویژه در زنان تحصیلکرده افزایش مییابد. در سالهای 85 تا 90 روند مصرف سیگار در گروه سنی 25 تا 35 سال ثابت بود، اما درباره قلیان بنابر آمار سال 90 مصرف روزانه دو برابر افزایش یافته که بیشترین میزان مربوط به افزایش مصرف قلیان در زنان است. این در حالی است که مصرف برخی از مواد مخدرها در کشور بدون هیچوسیله، بو و علامتی انجام میشود.
اقدامات فرهنگی در زندانهای کشور رونق گیرد
در هر دورهای تعداد قاچاقچیان در زندانهای کشور از فراوانی قابل ملاحظهای برخوردار است، طبیعتا با اجرای طرح «تخفیف مجازات اعدام برای محکومین قاچاق مواد مخدر» تغییری در تعداد زندانیان ایجاد نمیشود. این در حالی است که در سالهای اخیر قوه قضائیه حکم اعدامهای فراوان برای قاچاقچیان صادر کرده است. باید دانست که اغلب قاچاقچیان از افراد ضعیف جامعه از لحاظ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی هستند که به دلیل نبود کار و نبود حمایتهای مناسب از آنها برای قاچاق مواد مخدر استفاده شده است. باید از سوی زندانهای کشور اقدامات فرهنگی و مناسب برای افراد انجام شود.
سهیلا جلودار زاده، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس