شورای نگهبان و نشانگرهای نقد و انتقاد

تدبیر24»هر سال در این تاریخ علاوه بر تمجید این شورا، در نقد عملکرد این نهاد نیز سخن‌ها گفته می‌شود و هر صاحبنظری با توجه به یافته‌های خود، تحلیلی ارائه می‌کند. لیکن در یک تحلیل واقع‌بینانه باید اندیشه شود عملکرد این شورا تا چه اندازه مورد تایید افکار عمومی قرار گرفته است و تا چه حد همه این نقدها با سنجه واقعیت همخوانی دارد. بدیهی است که نقد یک عملکرد یا نقد یک ساختار نیازمند داده‌های واقعی و صحیح از آن نهاد می‌باشد. بر این اساس باید ابتدا ترازوی نقد را توزیع نمود تا روشن شود که آیا نشانگر آن صحیح عمل می‌نماید یا خیر؟ گاهی اوقات در نقدها دیده شده که داده‌های تحلیل‌شده خود صحیح نبوده و به اصطلاح منطقیون، صغرای قضیه خود دچار بحران هویتی است. در این صورت نمی‌توان انتظار داشت که تحلیل نهایی، پاک حاصل شود. اما در آنجا که سنگ‌محک‌ها خود راستی‌آزمایی شده و این اطمینان را می‌دهند که ترازوی نقد به‌درستی کاستی‌ها را نشان می‌دهد، می‌توان اعتماد بر آن کرد و بر شورای نگهبان همانند سایر نهادهای مورد انتقاد، فرض است که تلاش کند کاستی‌ها رفع شده و عملکرد این نهاد عالی در طراز جمهوری اسلامی ایران جلوه‌گر شود. شورای نگهبان بر این باور است که نقد و انتقاد به‌مثابه امر به معروف و نهی از منکر می‌تواند منجر به رشد کارآمدی این نهاد شده و نواقصی که از درون دیده نمی‌شود را ناظران بیرونی با برجسته‌سازی به منظر اعضا برسانند و این خود موجبی خواهد بود برای اصلاح رویه و عملکرد. البته این شورا که عموما در هنگام انتخابات مورد نقد و انتقاد قرار می‌گیرد همیشه در نظر داشته تا با دقت لازم در تصمیم‌گیری‌های انتخاباتی (اعم از بررسی صلاحیت‌ها یا تایید صحت انتخابات) آنچه قانون مقرر داشته است را عمل کند که می‌توان انتخابات ریاست‌جمهوری 88 و 96 را شاهد خوبی بر آن دانست. انتخابات ریاست‌جمهوری به عنوان انتخاباتی مهم و قابل توجه عموم مردم، همیشه مورد کنکاش بوده و بررسی حداقل شش دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در گذشته بر این رویه صحه گذاشته که رویه شورای نگهبان فارغ از نگاه‌های سیاسی معطوف به منافع ملی کشور و اجرای وظایف قانونی بوده است. البته در هر کنش اجتماعی- سیاسی که عنصر اصلی آن انسان است، احتمال بروز تخلف نیز واقعی است که باید حسب‌مورد و با توجه به اهمیت آنها و طبق قانون با آن برخورد نمود؛ موضوعی که در هر انتخابات اتفاق می‌افتد و گزارش آن نیز برای قوه‌ قضائیه ارسال می‌شود. شورای نگهبان این اطمینان را به مردم شریف می‌دهد که در همه زمان‌ها توجه به اجرای قوانین داشته و تلاش می‌کند با در نظر گرفتن رهنمودهای رهبر بزرگوار انقلاب، آنچه صواب می‌پندارد عملی سازد، فارغ از اینکه چه کسی را خوش آید و چه کسی را ناخوش. به نظر می‌رسد مدنظر قرار دادن قانون به عنوان محک و میزان اصلی می‌تواند در آینده همچون گذشته مفید این مهم باشد؛ لذا لازم است اقتضائات قانونی انجام شود. در غیر این صورت نقد فاقد میزان را ضرورت آید که خود از ارزش و اعتبار آن می‌کاهد و جز درد سر چیزی نمی‌افزاید و مسیر روشنی را فراراه نهاد عالی نظام قرار نمی‌دهد. در این راستا شاید بتوان محورهای زیر را به عنوان الزامات نقدپذیری شورای نگهبان در نظر گرفت؛ نقد و انتقاد نسبت به عملکرد‌ها از الزامات جامعه امروزی ایران بوده و عنصری است در جهت افزایش کارآمدی همه نهادهای نظام جمهوری اسلامی ایران. پیش‌آمد نقدها، وجود داده‌های عمیق است تا نقد را اعتبار بخشد. در نقد و انتقاد به‌مثابه امر به معروف و نهی از منکر، وجود عنصر بی‌طرفی، امری است محترم که بدون آن، نقد به دشنام و کینه‌توزی تبدیل خواهد شد. پذیرش نقد صحیح و برآمده از نشانگرهای دقیق برای شورا الزامی است تا کارآمدی آن افزون شده و راه خود را صحیح بپیماید.

 عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان