کمیسیون مشترک در ایستگاه هشتم

تدبیر24»توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 از دومین سالگرد خود عبور می کند ، در شرایطی که اجرای کامل و با حسن نیت آن مطالبه شرکای برجام و جامعه جهانی است. درعین حال مهمترین چالش پیش روی آن تداوم بدعهدی های آمریکایی ها برای ممانعت از بهره مندی ایران از مزایای برجام است.
امروز شرکای برجام بر این نکته اذعان دارند که برجام با توجه به جمیع شرایط و گزینه های پیش رو بهترین توافق ممکن است و انتظاراتی که طرفین از این توافق داشته اند تا حدودی محقق شده است.
هرچند طرف آمریکایی در این مدت تلاش کرده با اقدامات ایذایی مانع بهره مندی ایران از مزایای مندرج در این توافق شود.با این حال جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ رویکردی هوشمندانه به دنبال دستیابی به اهداف متنی و فرامتنی برجام بوده است.

**اهداف فرامتنی برجام
واقع امر این است که ایالات متحده آمریکا طی دوازده سال گذشته به بهانه پرونده ساختگی هسته ای اجماع بی سابقه ای را علیه جمهوری اسلامی ایران ساماندهی کرد. گذشته از لغو قطعنامه های تحریمی علیه ایران، یکی از اهداف نانوشته جمهوری اسلامی شکستن این اجماع جهانی بوده است که امروز این هدف با توجه به سیاست هایی که ایران در پیش گرفته محقق شده است به طوری که تغییرات در مناسبات بین المللی و نحوه سیاست ورزی ترامپ و لفاظی های دولت آمریکا علیه ایران هم نتوانسته این اجماع را بر هم بزند.
نمود این موفقیت فرامتنی را می توان در گزارش های مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی از پای بندی ایران به تعهدات خود و هشتمین کمیسیون مشترک برجام در وین مشاهده کرد.همین شرایط بین المللی باعث شده است که دولت ترامپ از زمان به قدرت رسیدن دو بار تعلیق تحریم های هسته ای ایران را تمدید کند.
اجرای کامل و با حسن نیت برجام،تحولات مثبت در خصوص همکاریهای هسته ای،روند مستمر از شراکت اقتصادی با ایران از مهمترین مواردی بود که هماهنگ کننده اروپایی برجام بعد روز گذشته در وین بر آن تاکید کرده است.
در واقع آنچه از هشتمین کمیسیون مشترک در وین به جهان مخابره شد این بود که توافق هسته ای ایران و گروه1+5 از استحکام حقوقی و سیاسی لازم برخوردار است و هر حرکت مغایر با این توافق با مخالفت قاطع جامعه جهانی مواجه خواهد شد.
با این اوصاف دستگاه دیپلماسی در راستای افزایش و هم افزایی ظرفیت های جمهوری اسلامی با ظرفیت های نهفته در مناسبات بین الملل عمده ترین هدف خود را مقابله با دست اندازی ها و بدعهدی های آمریکایی ها در قبال برجام تعریف کرده اند.
در همین راستا سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه و رییس ستاد پیگیری اجرای برجام که در هشتمین کمیسیون مشترک برجام حضور یافته بود به تشریح مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال برجام و بدعهدی های آمریکایی ها پرداخت با این حال دستگاه دیپلماسی آن طور که رویترز گزارش کرده است از سازوکار اعتراض پیش بینی شده در برجام استفاده نکرده و ترجیح داده از شرایط بین الملل و ظرفیتهای موجود برای پیگیری اهداف جمهوری اسلامی بهره برداری کند.

**دیدار با آمانو
آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد فنی و تخصصی نقش مهمی در اجرای برجام به عنوان یک توافق جهانی دارد.گزارش های مکرر این نهاد و اذعان آن به اجرای تعهدات برجامی از سوی ایران شرایطی ایجاد کرده است که راه را برهر گونه اقدام خصمانه از سوی آمریکایی ها بسته است به طوری که علیرغم لفاظی های ترامپ نهادهای تصمیم گیر آمریکایی عملا امکان منطقی برای عدم ایفای تعهدات خود پیدا نکرده و برای بار دوم در دولت ترامپ تعلیق تحریم های هسته ای ایران را تمدید کردند.
در راستای همکاریهای ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی پنج شنبه گذشته سید عباس عراقچی رییس ستاد پیگیری اجرای برجام با یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی دیدار و در خصوص آخرین وضعیت روابط ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی رایزنی کرد.
عراقچی در حاشیه دیدار با آمانو با بیان اینکه جلسات مستمری میان کارشناسان ما و سازمان انرژی اتمی و آژانس وجود دارد اظهار کرد:برخی موارد هست که نیاز به تصمیمات در سطح سیاسی دارد و من در سفرهایی که به وین دارم در این زمینه گفت وگو می کنم و این مسائل هم حل و فصل می شود.
به گفته معاون وزیر امور خارجه در طول یک سال و نیمی که از اجرای برجام گذشته است ایران به گواهی آژانس همواره به تعهدات خود پایبند بوده اما طرف مقابل بخصوص دولت آمریکا در عملکرد خود بدعهدی، پیمان شکنی ها، تاخیرها و تعلل های زیادی داشته است.
وی با بیان اینکه این موارد در نشست های گذشته کمیسیون مشترک مورد بحث قرار گرفته و برخی از آنها جبران شده است،درعین حال گفت:جمهوری اسلامی ایران خودش در خصوص اینکه بدعهدی آمریکا و در نهایت نقض برجام توسط آمریکا با چه عکس العملی مواجه شود، تصمیم می گیرد و برجام چنین اختیاری به ایران داده است.
عراقچی تصریح کرد:اگر از مکانیزم های حل اختلاف در برجام نتیجه نگیریم، گزینه هایی در مقابل خود داریم که درباره ابعاد آنها بررسی های لازم را کرده ایم و با توجه به شرایط تصمیم می گیریم.
**در کمیسیون مشترک برجام چه گذشت
براساس گزارشی که وزارت امور خارجه منتشر کرده است در این نشست آخرین وضعیت اجرای پروژه های مدرن سازی راکتور آب سنگین اراک، احداث تاسیسات تولید ایزوتوپ های پایدار در فردو، موضوعات مرتبط با تولید سوخت هسته ای در ایران و جنبه های فنی و ایمنی مربوطه مرور شد و تدابیری برای تسریع و تسهیل پیگیری این فعالیت ها مورد توافق قرار گرفت.
استقبال و ابراز خرسندی همه هیئتها از شش گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی و پای بندی ایران به تعهدات خود،استقبال از همکاریهای گسترده دوجانبه و چندجانبه در حوزه همکاری های هسته ای صلح آمیز و تاکید بر توسعه و تعمیق این همکاریها از محورهای مطرح شده در این کمیسیون بوده است.
همچنین ارائه گزارش از سوی هماهنگ کننده کارگروه مربوط به کانال خرید با هدف برقراری دسترسی صنایع ایران به اقلام حساس دارای کاربری دوگانه و استقبال کمیسیون از فعالیت مطلوب این کانال از دیگر اتفاقات کمیسیون مشترک در وین بوده است.
بر اساس این گزارش در حوزه رفع تحریم ها، هیئت جمهوری اسلامی ایران به تفصیل و به شکل مستند به موضوع بدعهدی ها و کارشکنی ها و تعلل های ایالات متحده امریکا در اجرای تعهدات خود در برجام پرداخته است هیات آمریکایی تاکید کرده است که علیرغم تغییر دولت در آن کشور دولت آمریکا همچنان به برجام پایبند است و تمام اقداماتی که به لحاظ قانونی باید برای رفع تحریم های هسته ای صورت دهد را کماکان انجام داده است.

**حق ایران در قبال عدم پای بندی طرف آمریکایی محفوظ است
بر اساس این گزارش جمهوری اسلامی ایران موضوع عدم پایبندی کامل طرف آمریکایی به تعهدات خود در برجام را با جدیت در دستورکار پیگیری خواهد داشت و در پایان کمیسیون مشترک اعلام نمود که حق خود را برای هرگونه واکنش به این موضع آمریکا محفوظ می داند.
در عین حال معاون وزیر امور خارجه کشورمان در این نشست تاکید کرد است که در مورد بدعهدی آمریکا قانع نشده است،آمریکا باید مسئول شناخته شود و جمهوری اسلامی ایران حق هرگونه واکنشی را محفوظ نگاه می دارد.

**روایت اروپایی از آخرین وضعیت برجام/روند مستمر از شراکت اقتصادی با ایران
به گزارش ایرنا هلگا اشمید، به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام و رییس ششمین نشست کمیسیون از زمان اجرایی شدن برجام هم پس از پایان این نشست هم بیانیه ای رسمی به بیان مواضع خود در خصوص آخرین وضعیت اجرای برجام پرداخت.
بر اساس بیانیه اشمید طرف های برجام از گزارش اخیر آژانس که موید پایبندی مستمر ایران به تعهدات هسته ای خود بود استقبال کردند.
اشمید تحولات مثبت در مورد رآکتور آب سنگین اراک، روند جاری و آینده همکاری های صلح آمیز هسته ای و امور مرتبط با کانال خرید از دیگر محورهای مورد بحث در این کمیسیون عنوان کرده است.
تاکید بر ضرورت اجرای تمامی مفاد برجام با حسن نیت،و روند مستمر در شراکت اقتصادی با ایران به رغم برخی چالشها از دیگر موارد مندرج در بیانیه هلگا اشمید بوده است.
هماهنگ کننده اروپایی برجام همچنین در بیانیه خود آورده است:با توجه به اهمیت دومین سالگرد برجام، 'تمامی شرکت کنندگان'در این نشست بر پایبندی مستمر خویش به تعهدات برجام تاکید کرده و ضرورت حصول اطمینان از اجرای موثر و کامل برجام در یک فضای سازنده را مورد تاکید دادند.

**دیدار با هیئت آمریکایی
به گزارش ایرنا در حاشیه کمیسیون مشترک برجام دیدارهایی بین هیئتهای شرکت کننده برگزار شد از جمله هیئت ایرانی با هیئت آمریکایی دیدار کرده است و موضوع این دیدار هم شکایت طرف ایرانی از موارد نقض عهد آمریکایی ها بوده است.
سید عباس عراقچی در خصوص این دیدار گفته است که از توضیحات طرف آمریکایی برای جمهوری اسلامی ایران قابل قبول نیست.آن طور که معاون وزیر امور خارجه کشورمان گفته طرفین در این دیدار موضوع زندانیان را هم از بعد انسانی مورد بررسی قرار داده اند.

** راهی که پیش روست
واقع امر این اسست که ترامپ ونزدیکان وی کماکان دل خوشی از برجام ندارند و به نظر می رسد اختلافاتی بین کاخ سفید و وزارت امور خارجه بروز کرده است. در همین راستا«فارن‌پالیسی» گزارش داده رئیس‌جمهور آمریکا، کارکنان کاخ سفید را مأمور زمینه‌سازی برای حالت احتمالی عدم تأیید (پایبندی ایران به برجام) در دوره بررسی 90 روزه بعدی کرد که اکتبر به پایان می‌رسد؛وظیفه‌ای که او پیش از این به تیلرسون و وزارت دفاع محول کرده بود.
بر اساس گزارش فارین پالیسی رئیس‌جمهور به کاخ سفید گفته می‌خواهد 90 روز دیگر در موقعیتی باشد که عدم پایبندی (ایران به برجام) را اعلام کند و وظیفه آنها این است که او را به این نقطه هدف برسانند.
دولت ترامپ،همزمان در حال بررسی با مشارکت چندین نهاد در دولت آمریکا درباره سیاست‌های خود در قبال ایران است. نتایج این بررسی که احتمالاً تا پایان تابستان جاری اعلام خواهند شد ماندن یا خروج آمریکا از برجام را تأیید خواهد کرد.
اینکه ترامپ بالاخره چه رویکردی در قبال توافق هسته ای خواهد داشت وزارت امور خارجه آمریکا بر اساس منطق حاکم بر مناسبات سیاسی و حقوق بین الملل چاره ای جز تائید پای بندی ایران به برجام نداشته است برای همین است که معمولا در بیانیه هایی که در خصوص تمدید تعلیق تحریم ها از سوی این وزارتخانه منتشر می شود گریزی هم به سیاست های منطقه ای ایران زده می شود.در حالی که این رویه هیچ محمل منطقی و حقوقی در عرصه بین الملل ندارد و اضافه شدن مسائل غیر برجامی به گزارشهای برجامی نشان دهنده بد سلیقگی تحمیل شده از سوی ترامپ و نزدیکان وی به وزارت خارجه آمریکاست.
سه ماه آینده ترامپ وتیمی که وی تعیین کرده گزارش دیگری از برجام منتشر خواهد کرد؛ مادامی که ایران به تعهدات برجامی خود پای بند است و مادامی که جامعه جهانی و شرکای دیگر برجام به استناد گزارش های مکرر آژانس بین المللی انرژی اتمی از این توافق به عنوان توافقی بین المللی حمایت می کند هر اقدام نسنجیده ای از سوی ترامپ آمریکا را در موضع ضعف قرار داده و این کشور را در مناسبات بین المللی بیش از پیش منزوی می سازد.
اگرچه دولت ترامپ تلاش می کند با اقدامات ایذایی مانع از منتفع شدن جمهوی اسلامی ایران از مزایای برجام شود.با این حال با فروپاشی زیرساخت های حقوقی تحریم های ایران، سیاست هایی که ترامپ در عرصه مناسبات بین الملل در پیش گرفته و انسجام داخلی نهادهای مختلف قدرت در ایران باعث شده است که این اقدامات ایذایی هم نتیجه ای عاید آمریکایی ها نکند.
آخرین نمونه از تعامل اقتصادی جهان با ایران را می توان قرارداد 8/4 میلیارد دلاری توتال فرانسه با ایران برای توسعه فاز 11 پارس جنوبی عنوان کرد قراردادی که حاکی از عزم جامعه جهانی برای توسعه مناسبات با جمهوری اسلامی ایران و بی اعتنایی به سیاست های یکجانبه و خصمانه دولت ترامپ در قبال ایران است.