نگاهی بر وضعیت بارش‌ها

تدبیر24»در سال آبی ۱۳۹۶-۱۳۹۵ بیشترین بارش در حوضه خلیج فارس و دریای عمان ثبت شده؛ اما تفاوت این بارش در نیمه شرقی و غربی این حوضه بسیار معنادار است بر این اساس، از اول مهر ماه گذشته تا ۲۸ تیرماه جاری، مجموع بارش‌های شش حوضه آبریز اصلی کشور تا هفته گذشته ۲۲۷ میلی‌متر بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته، سه درصد و در مقایسه با مدت مشابه درازمدت با ۲ درصد کاهش داشته است.

در این مدت، ۳۲۷ میلی‌متر در حوضه آبریز دریای خزر، ۳۶۶ میلی‌متر در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان، ۲۰۶ میلی‌متر در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، ۱۵۹ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فلات مرکزی، ۶۲ میلی‌متر در حوضه آبریز مرزی شرق و ۱۸۱ میلی‌متر در حوضه آبریز قره قوم است که بجز حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان و فلات مرکزی که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته به ترتیب، یک و ۲۲ میلی‌متر افزایش بارش داشته‌اند بقیه حوضه‌های آبریز با کاهش ۲۸ تا ۳۶ درصدی بارش مواجه بوده‌اند.

نکته حائز اهمیت اینجاست که به‌رغم اینکه حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان با ۳۹ میلی‌متر بارش افزون بر میزان بارش حوضه دریای خزر از این حوضه پیشی گرفته است، لیکن با توزیع نامتناسب و ناهمگونی در حوضه‌های ۹ گانه فرعی خود مواجه است؛ به گونه‌ای که دقیقاً در ۴ حوضه آبریز دارای کاهش قابل توجه بارش‌ها و در ۴ حوضه نیز با افزایش بیش از حد بارش‌ها مواجه است؛ در حالی که در همین زمان میزان بارش‌ها در حوضه حله رود در مقایسه با بارش‌های سال قبل ثابت مانده و هیچ تغییری نداشته است.

از مجموع ۳۶۶ میلی‌متر بارش در حوضه آبریز اصلی خلیج فارس و دریای عمان حد فاصل تاریخ‌های اول مهرماه گذشته تا ۲۸ تیر ماه جاری، ۳۵۳ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی مرزی غرب، ۳۷۵ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی کرخه، ۴۹۶ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی کارون بزرگ، ۲۷۹ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی جراحی – زهره، ۲۶۳ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی حله رود، ۵۵۰ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی مند، کاریان و خنج، ۴۱۸ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی کل، مهران، ۳۰۶ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی بندرعباس، سدیج و ۱۱۰ میلی‌متر مربوط به حوضه آبریز فرعی رودخانه‌های بلوچستان است.

بارش‌ها در حوضه آبریز خلیج فارس و دریای عمان به صورت نامتقارن در بین حوضه‌های فرعی توزیع نمی‌شود به گونه ای که حوضه‌های آبریز فرعی غرب دارای بیشترین کاهش بارش و حوضه‌های آبریز شرق دارای بیشترین افزایش بارش تا حد جاری شدن سیلاب در رودخانه‌های بلوچستان بوده است.

همچنین با کمی بررسی مشخص خواهد شد که ۴ حوضه فرعی آبریزغرب شامل حوضه‌های مرزی غرب با ۴۱، کرخه با ۳۴، کارون بزرگ با ۲۰، جراحی - زهره با ۲۴ درصد کاهش، حله رود با صفر درصد، مند، کاریان و خنج با ۹۲، کل، مهران با ۱۰۸، بندرعباس، سدیج با ۴۲ و رودخانه‌های بلوچستان با ۲۲۴ درصد افزایش مواجه بودند.

ذکر این نکته ضروری است که بایستی تلاش شود تا ضمن مدیریت در بارش‌های شرق کشور بیشترین بازده و کارآمدی را از میزان بارش‌های این منطقه داشته و با توجه به وضعیت بحرانی سفره‌های آب زیرزمینی بتوان بیشترین و بهینه‌ترین استفاده را از روان‌آب‌ها داشته باشیم و مصارف از منابع آب زیرزمینی را محدود کنیم