بن بست غیرمجازهای بانکی

تدبیر24»در حال حاضر این موسسات غیرمجاز و اتفاق های پیرامون آن است که بیش از هر موضوعی  برشبکه بانکی سایه انداخته و به محلی برای بحث بین بانک مرکزی، دولت و مجلس نیز تبدیل شده است. گرچه طی دو تا سه سال اخیر موسسات بزرگی همچون "میزان" و "ثامن الحجج" منحل و ساماندهی شده و انجام تعهدات آنها به سپرده گذارن از طریق بانکهای بزرگ در دستور کار قرار گرفت اما طی چند ماه اخیر روند ساماندهی غیرمجازها پرحاشیه تر از گذشته پیش رفت. این هیاهو و شلوغی از جریان  موسسه اعتباری کاسپین شروع و همچنان ادامه دارد.

موسسه اعتباری کاسپین که بانک مرکزی مجوز فعالیت آن را با تجمیع هشت تعاونی غیرمجاز منحل شده صادر کرده بود در اواسط سال گذشته به دلایل متفاوت قدرت ادامه فعالیت خود را از دست داده و با هجوم سپرده گذاران تعاونی های زیرمجموعه به ویژه تعاونی منحله فرشتگان همراه شد. آنقدر کاسپین ماجرای پیچیده ای داشت که هر چه بیشتر جلو رفت به چالشی بزرگتر تبدیل شد جایی برای عدم رضایت سپرده گذاران، انتقادات و رفتارهای متفاوت و حتی در مواقعی متناقض از سوی برخی نمایندگان مجلس، محلی برای سواستفاده برخی افراد پیرامون جریان و البته در این بین مسایلی که با وجود برخی توضیحات بانک مرکزی همچنان مبهم باقی مانده و مقامات این بانک هنوز به صراحت از آنچه بر کاسپین و تعاونی های زیرمجموعه آن گذشته پرده برنداشته اند.    

اما در همین جریان بود که پای چند موسسه غیرمجاز دیگر نیز به حاشیه های بازار پول باز شد. خبری در رسانه ها چرخید که از ادغام بانکها و موسسات نظامی و شکل گیری بانکی قدرتمند حکایت داشت اما این خبر نه تنها به اتفاقی مثبت منتج نشد بلکه انتشار آن در فضایی که ماجرای کاسپین و غیرمجازها اعتماد نسبت به شبکه بانکی را تحت تاثیر قرار داده بود، موجبات هجوم سپرده گذاران آنها برای دریافت وجوه شد. "ثامن، مهر اقتصاد و کوثر" موسساتی بودند که اعلام شد قرار است ادغام شوند.

بهم ریختگی ایجاد شده برای این موسسات بعد از انتشار خبر ادغام، با واکنش تامل برانگیز بانک مرکزی که شرایط موجود این حاکم بر آنها را مورد حمایت قرار داده و اعلام کرد که در جریان ساماندهی قرار دارند همراه شد. این واکنش در حالی رخ داد که بانک مرکزی تاکید داشت هر گونه ادغامی با اطمینان نسبت به حفظ منافع سپرده گذاران خواهد بود. در نهایت نیز آرامش نسبی به این موسسات برگشت اما ثامن همچنان با مشکل پرداخت وجود و انتظارات سپرده گذارانش مواجه است. با این وجود هنوز مشخص نیست که قرار است ادغامی شکل گیرد یا اینکه مجوزی جداگانه برای این موسسات صادر شود.

"آرمان" دیگر غیرمجازی است که طی سالهای اخیر با ۱۰ تعاونی زیرمجموعه فعالیت می کرد اما در سال گذشته هشت تعاونی آن در کاسپین گرد آمده و دو تعاونی دیگر آن یعنی وحدت و البرز ایرانیان بلاتکلیف باقی مانند. این موسسه نیز در ماههای گذشته با موانعی در فعالیت مواجه شده و نتوانست پاسخگوی سپرده گذارانش باشد و در مسیر ساماندهی قرار گرفته است.

"افضل توس" دیگر موسسه ای است که بحث آن مطرح است. سپرده گذاران نگران و گمانه زنی ها در مورد نحوه ساماندهی آن بسیار است. اخیرا نیزشایعاتی در مورد ادغام این موسسه با بانک دی مطرح شد ولی از طرف این بانک مورد تکذیب قرار گرفت.     

در این فضا و با توجه به توافقات بین بانک مرکزی و مجلس برای پایان دادن به مشکلات موسسات غیر مجاز وجود داشته و تکلیفی که به عهده بانک مرکزی قرار گرفته، ولی الله سیف-رئیس کل بانک مرکزی- تاکید دارد که تا حداکثر دو تا سه ماه آینده تمامی مشکلات موجود پایان خواهد یافت. وی در تازه ترین اعلام خود گفته که در کنار کاسپین، به زودی سه تعاونی غیرمجاز به زودی تعیین تکلیف می شوند.

 از این  اعلام رئیس کل بانک مرکزی این گونه استنباط می شود که افضل توس، آرمان و ثامن  می توانند این سه تعاونی را تشکیل داده و به زودی وضعیت آنها مشخص خواهد شد. البته اخباری قبلی از این حکایت دارد که مذاکراتی با بانکهای بزرگ برای واگذاری تعدات این موسسات و ساماندهی آنها انجام شده و به در آینده ای نزدیک اتفاق خواهد افتاد.

با اینکه ادامه روند ساماندهی موسسات غیر مجاز با وجود تمامی موانعی که در این بین می تواند برای بانک مرکزی وجود اشته باشد از سیاستهای مثبت حاکم بر بازار پول به شمار می روند و می تواند پایان دهند سالها فعالیت پرحاشیه غیرمجازها و تخلف آنها و ذینفعان آنها باشد اما به هر حال ابهامات در رابطه با این موسسات و اقدامات در حال انجام وجود دارد که نیاز به زمانی برای مطرح شدن حواشی آنها و وجود توضیحاتی درباره ادعاهای مطرح شده از جانب ذینفعان و سپرده گذاران، از سوی بانک مرکزی و مسئولان مربوطه دارد.