سوء مدیریت کلان عامل عقب ماندگی صنعت گردشگری

تدبیر24»گردشگری در جهان امروز به‌عنوان یک صنعت شناخته می‌شود. صنعتی که علاوه‌بر تاثیر مستقیم و غیرمستقیم در اقتصاد، فعالیتي اشتغال‌زا محسوب مي‌شود. براساس گزارش‌های سالانه WTTC در سال 2016 ، 292 ميليون نفر به‌صورت مستقيم يا غيرمستقيم در اين صنعت مشغول به كار بوده‌اند. اين آمار بيانگر اين مساله است كه 10 درصد از تمامي افراد شاغل در جهان و به‌طور ميانگين در كشورهاي توریستی بيش از 10 درصد از توليد ناخالص داخلي را به خود اختصاص داده است .

درباره اهميت گردشگري مي‌توان اضافه كرد كه براساس ميانگين كشورهاي موفق در اين حوزه، بيش از چهار درصد از ارزش كل سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي آن كشورها، بر صنعت گردشگري متمركز بوده است كه حاصل آن علاوه‌بر رشد اقتصادي و اشتغال‌زایی، سهم هفت درصدي از صادرات سالانه به‌واسطه خريد و تهيه اقلام توسط گردشگران خارجي بوده است .

حال اگر با پيش فرض مطرح شده، به اوضاع و احوال گردشگري در كشورمان نگاه كنيم به وخامت اوضاع گردشگري كه در اثر سوء مديريت در دهه‌هاي گذشته ايجاد شده ،پي خواهيم برد. طبق آمار اعلام شده توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري و صنايع دستي، جذب گردشگر خارجي در سال گذشته كمتر از 6 ميليون نفر بوده است كه براي ایران كه از لحاظ جاذبه‌هاي گردشگری، جزو 10 کشور برتر جهان است و همچنين با توجه به وسعت و شرايط آب و هوای ويژه می‌تواند گزینه مناسبی برای سفر باشد، آماری بسیار ضعیف است .

گردشگری، فرصتی برای کارآفرینی است که این ارزش توسط جامعه و اشخاص تکمیل مي‌شود. اما نقش دولت برای ایجاد زمینه لازم برای این فعالیت، حیاتی محسوب‌مي‌شود؛ نقشی که تا به امروز بسیار ضعیف ایفا شده است . با نگاهی به آمار گردشگران داخلی به این نکته پی می‌بریم که در سال‌های گذشته، سازمان‌های برنامه‌ریز و دولت حتی در جذب این تعداد اندک گردشگر خارجی نیز نقش بسزایی نداشته‌اند. بخش بسياري از این آمار، مربوط به گردشگرانی است که برای زیارت به ایران می‌آیند و نزدیک به نیمی از آن، گردشگران عراقی و افغان و پاکستانی هستند که شاید برنامه‌ریزی خاصی برای جذب آنان صورت نگرفته باشد.به‌طوراساسي جذب این نوع گردشگر، تاثیر مثبت مطلوبی بر اقتصاد و فرهنگ و اشتغال زایی ندارد. بخش دیگری از این آمار، مربوط به افرادی است که برای انجام تجارت و امور اقتصادی به ایران سفر کرده‌اند که هرچند در تعریف رایج گردشگر محسوب می‌شوند ، اما آیا می‌توان این گردشگران را به حساب برنامه‌ریزی سازمان‌ها برای جذب گردشگر و پول خارجی به کشور دانست ؟ هرچند در چهار سال گذشته، تلاش خوبی برای بهبود اوضاع گردشگری صورت گرفته و آمار، وضعیت رو به رشد را نشان می‌دهند اما کماکان با وضعیت مطلوب، فاصله‌ای طولانی وجود دارد .

آن‌‌گونه که آمار‌ نشان می‌دهد، در کشورهای بزرگ مانند آمریکا ، چین و کشورهای اروپایی بیش از 70 درصد سفرها داخلی بوده و تنها 28درصد از این صنعت، مختص به گردشگران سایر کشورها ست.درحالي‌كه كه بسیاری از ایرانیان ترجیح می‌دهند با صرف هزینه‌های سنگین، تعطیلات خود را در خارج از كشور بگذرانند. این نشان‌دهنده ضعف مدیریت داخلی است که نتوانسته تفریحات جذاب ، هتل‌های با کیفیت با قیمتی مناسب و امکانات لازم جهت حمل و نقل با قیمتی مناسب را ایجاد کند.همان‌گونه‌که دیده مي‌شود، گاهی هزینه سفر به کشورهای خارجی بسیار ارزان‌تر از گردشگری داخلی است. عوامل گراني سفر در ايران، حضور افرادی سودجو در چرخه گردشگری و همچنین عدم برنامه‌ریزی‌های صحیح برای تقسیم سفرها در طول سال و ایجاد پیک‌هایی با قیمت های کاذب است که بحث در این موضوع خود موضوعی مفصل است .

نه‌تنها در گردشگری که به‌طور کل در بازاریابی، نيز بسیار موثر است زیرا افراد مختلف، تصویر متفاوتی از سفر دلخواه خود دارند؛ بنابراین لازم است در ابتدا به بخش‌بندی خدمات قابل ارائه در کشور بر اساس مناطق پرداخته و مناطق گردشگری را بر اساس امکانات ، ویژگی‌های جغرافیایی و تاسیسات موجود تقسيم‌بندي کرده و پس از آن به جذب گردشگر داخلی و خارجی بپردازند. اين جذب گردشگر مي‌تواند براساس عوامل تاثیرگذار مانند میزان درآمد، سن، فرهنگ، جنسیت و هدف از سفر باشد. در مرحله بعد بايد به روش‌های نوین گردشگری به زمینه‌سازی‌، معرفی مکان‌های گردشگری و امکانات تفریحی ، از بین بردن باورهای غلط درباره محدودیت‌های گردشگری ایران و در نهایت جذب گردشگر پرداخت؛چرا كه در زمانی زندگی می‌کنیم که حتی فرض بر اینکه با برگزاری همایش و چاپ بروشور و پوستر می‌توان برای محصول هر آنچه که باشد، جذب مخاطب کرد، بسیار ساده انگارانه و به دور از حقیقت است،که متاسفانه در بالاترین سطح تصمیم‌گیری این حوزه، شاهد این طرز فکر عقب‌مانده بوده‌ایم

بی‌توجهی به صنعت گردشگری در دهه گذشته ، استفاده از مدیران نا کارآمد ، عدم توجه به تجربیات کشورهای موفق ، عدم به کارگیری افراد متخصص در اتاق‌هاي فکر و عدم جوانگرایی، باعت عقب‌گردي گردشگری در ایران شد. هرچند خوشبختانه در دولت یازدهم تا حدی از این مشکلات کاسته شد ، اما کماکان با شرایط آرمانی فاصله بسیار زیادی وجود دارد که امید است در دولت دوازدهم با استفاده از مدیران جوان و با تجربه در این زمینه که پیش از این تجربه لازم را کسب کرده اند و علاوه بر آشنایی با علم روز این حوزه توان و اراده کافی برای بهبود امور را دارند، خون تازه ای به رگ‌های صنعت گردشگری ایران تزریق شود و به گونه‌ای محسوس، شاهد تاثیرات مثبت آن در اقتصاد و اشتغال و فرهنگ جامعه باشیم .