عکاسی با توله ببر به چه قیمت؟

درونزادگیری از گربه‌سانان در باغ وحش وکیل‌آباد مشهد که همواره با اعتراض متخصصان و فعالان حیات وحش مواجه بوده همچنان در این مرکز ادامه دارد: تولیدمثل گربه‌سانانی که خود حاصل چند نسل جفتگیری خانوادگی هستند و عدم تنوع ژنتیکی در جمعیتشان سبب شده توله‌هایی با مشکلات حاد ژنتیکی و عمری کوتاه و رنج‌آور به دنیا بیاورند. با این حال مسئولان باغ وحش مشهد که بخشی از درآمد این مرکز را از راه عکس گرفتن بازدیدکنندگان با این توله‌های نگون‌بخت تامین می‌کنند، به عقیم‌سازی گربه‌سانان در این مرکز تن نداده و بستری برای تولد توله ببرها و توله‌ شیرهایی فراهم می‌آورند که طی عمر کوتاهشان، به عنوان عروسکی برای عکس گرفتن در آغوش بازدیدکنندگان این باغ وحش مورد استفاده قرار می‌گیرند.

توله ببرهایی که در ادامه مشاهده می‌شوند، حاصل درونزادگیری از ببرهای باغ وحش وکیل‌آباد مشهد هستند که اردیبهشت 96 متولد شده و  بعد دست به دست شدن در آغوش بازدیدکنندگان باغ وحش، پس از تحمل مشکلات جسمی ناشی از اختلالات ژنتیکی تلف شده‌اند تا تصاویری جذاب را در صفحات مجازی بازدیدکنندگان این باغ وحش به یادگار گذاشته باشند. بازدیدکنندگانی که شاید اگر حکایت تلخی را که پشت عکس‌هایشان پنهان شده بدانند، از انتشارشان شرم می‌کنند.

توله‌گرفتن از ببر و شیر و تولید تایگون (ببشیر) که سالهاست اعتراضات فعالان محیط زیست را به همراه دارد همچنان در باغ وحش مشهد ادامه دارد. اقدامی که در کلیه مراکز استاندارد نگهداری از حیات وحش در سراسر جهان ممنوع اعلام شده. این اقدام البته در مراکز نگهداری از حیات وحش ایران هم تخلف محسوب می‌شود اما از آنجایی که باغ وحش وکیل‌آباد مشهد، تا کنون به رعایت ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست تن نداده و بنابراین، مجوزی از سوی این سازمان دریافت نکرده است، به عنوان باغ وحشی که به صورت غیرقانونی فعال است، ارتکاب به تخلفاتی از این دست را بدون الزام به پاسخگویی در برابر سازمان حفاظت محیط زیست ادامه می‌دهد. بدین ترتیب، عدم دریافت مجوز سازمان حفاظت محیط زیست، ظاهرا برای باغ وحش وکیل‌آباد مشهد، امتیاز محسوب شده و مصونیت در برابر هرگونه نظارت و اعمال نظر را به همراه آورده است.
 

از سوی دیگر، انفعال اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی، که علی‌رغم نامه‌های مکرر معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست مبنی بر لزوم تعیین تکلیف باغ وحش مشهد، تا کنون نه اقدامی جهت تعطیل کردن این مرکز انجام داده و نه تلاشی جهت ملزم کردن مسئولان این مرکز به رعایت ضوابط محیط زیست، حکایت از آن دارد که مسئولان محیط زیست این اداره، ترجیح می‌دهند به منظور جلوگیری از تقابل با این باغ وحش، حاشیه امن خود را حفظ کرده و با این توجیه که باغ وحش مشهد، مجوز نداشته و امکان نظارت بر عملکرد آن وجود ندارد، تخلفات پیاپی این مرکز را به فراموشی بسپارند.

اما ماجرا آنجا جالب توجه می‌شود که هفته گذشته به دنبال انتشار تصاویری دلخراش سیاه‌گوش باغ وحش مشهد، علی تیموری، مدیرکل حفاظت و مدیریت شکار و صید سازمان حفاظت محیط زیست اعلام می‌کند که گونه‌های امانی باغ وحش وکیل‌آباد مشهد یعنی حیواناتی که از سوی سازمان حفاظت محیط زیست به صورت امانت به این مرکز سپرده شده‌اند طی روزهای آتی ضبط و برای تعیین تکلیف، به پارک پردیسان تهران منتقل خواهند شد. حمید صالحی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی اما، در پاسخ به چرایی به تعویق افتادن این دستور، انتقال حیوانات امانی باغ وحش مشهد به تهران را مستلزم فراهم آمدن شرایطی خاص برای حمل‌ونقلشان عنوان می‌کند. این در حالی است که فعالان حیات وحش، با انتقاد از بهانه غیرقابل قبول صالحی، اعلام می‌کنند مخارج نقل و انتقال حیوانات باغ وحش مشهد به تهران را متقبل خواهند شد. مخارجی که به نظر نمی‌رسد آنقدر گزاف باشد که اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی برای تامین آن، بهانه‌تراشی کند.

اکنون سوال اینجاست که آیا مسئولان ستادی سازمان حفاظت محیط زیست خواهند توانست در برابر مقاوت باغ وحشی که در سایه مماشات اداره کل حفاظت محیط زیست استان خراسان رضوی، چهارمین سال فعالیت غیرقانونی خود را پشت سر گذاشته و در کمال ناباوری موفق شده از این اداره، گونه‌های بومی و ارزشمندی چون پلنگ و سیاه‌گوش و خرس و روباه و گرگ را به صورت امانی دریافت کرده و در قفس‌های غیراستاندارد خود جای دهد برخوردی قاطع به نمایش گذارند؟