خطر فراگیر شدن دوباره طاعون

"یـرسینیا پستیس" (Yersinia pestis) باکتری‌ای از سرده یرسینیا است که عامل بیماری طاعون می‌باشد. این باسیل در سال ۱۸۹۴، هنگام همه‌گیری در هنگ‌کنگ، توسط "الکساندر یرسین"، باکتری‌شناس سوئیسی-فرانسوی که برای انستیتو پاستور کار می‌کرد، کشف شد.
"یرسینیا پستیس" ابتدا "پاستورلا پستیس" نامیده شد و در سال ۱۹۶۷ به افتخار یرسین تغییر نام پیدا کرد.
این باکتری گرم منفی در لوله گوارشی کک‌ها دیده می‌شود و باعث بسته شدن آن می‌شود. بنابراین کک مجبور می‌شود تا برای رفع گرسنگی خود بیشتر نیش بزند. آنگاه باکتری‌ها از طریق نیش وارد بدن جانور دیگر شده و به این ترتیب باعث شیوع بیماری می‌شوند.
کک‌ها معمولاً به جوندگان، به خصوص موش‌ها حمله می‌کنند، ولی درصورتی که تعداد این جانوران به علت ابتلا به طاعون کم شود، موجود دیگری از جمله انسان را میزبان قرار می‌دهند. نقش موش‌ها در شیوع همه‌گیری‌های بزرگ طاعون در طول تاریخ بسیار مهم بوده است.

طاعون خیارکی متداول‌ترین حالت طاعون است که طی نیش کک یا گازگرفتگی توسط موش آلوده به باسیل به وجود می‌آید.
طاعون ابتدا باعث مرگ تعداد بسیار زیادی از موش‌ها می‌شود. بنابراین کک‌ها به عنوان میزبانی دیگر، به انسان‌ها یا حیوانات خانگی حمله کرده و باعث آلودگی آن‌ها می‌شوند.
دوره نهفتگی این بیماری بین دو تا شش روز طول می‌کشد. سپس علایم اولیه، یعنی لرز و تب بالا، سرگیجه، درد شدید عضلات و مفاصل، کوفتگی و سر درد ظاهر می‌شوند و پس از ۲۴ ساعت، خیارک‌هایی بر روی بدن بیمار به وجود می‌آید.
خیارک‌ها غدد لنفاوی هستند که متورم شده‌اند. این خیارک‌ها معمولا در اطراف ناحیه نیش کک ظاهر شده و به تدریج بزرگ می‌شوند و بسیار دردناک و حساس هستند.
از علایم دیگر می‌توان به کم‌شدن آب بدن و عطش دایمی بیمار اشاره کرد. درصورتی که بیمار به موقع تحت درمان قرار نگیرد، علایم هشدار دهنده‌ای همچون افزایش تعداد ضربان‌های قلب، آشفتگی و هذیان ظاهر می‌شوند.
در این صورت بیمار پس از ۳۶ ساعت خواهد مرد. البته بین ۲۰ تا ۴۰ درصد از این بیماران ممکن است به طور ناگهانی پس از یک دوره نقاهت طولانی، از مرگ نجات یابند.
مقامات از مردم خواستند اقدامات احتیاطی را برای کاهش قرار گرفتن در معرض این بیماری که می‌تواند توسط کک و خرگوش، جوندگان و شکارچیان مختلفی که میزبان کک هستند، منتقل شود، انجام دهند.

فراوانی سگ‌های دشتی (سنجاب‌های مرغزار) نشان می‌دهد که بیماری میان آنها در حال حاضر وجود ندارد. اما یک کاهش جمعیتی ناگهانی از سگ‌های دشتی و دیگر جوندگان ممکن است بیانگر طاعون باشد.
افرادی که متوجه مرگ ناگهانی جوندگان یا خرگوش می‌شوند باید با اداره بهداشت  شهر خود تماس بگیرند.
این بیماری می‌تواند هنگامی که انسان و دیگر حیوانات توسط کک‌های آلوده گزیده می‌شوند، گسترش یابد. همچنین می‌تواند با تماس مستقیم با یک حیوان آلوده منتقل شود.
طاعون می‌تواند از طریق مایعات بدن مانند قطرات تنفسی نیز منتقل شود. این بیماری ممکن است در سراسر جریان خون گسترش یابد (سپتی سمی)، یا ممکن است بر ریه‌ها تاثیر بگذارد (پنومونی).
سازمان بهداشت جهانی (WHO) گفت: از موارد انسانی با طاعون خیارکی، حدود ۱۰ درصد طاعون پنومونی به وجود می‌آید، به این معنی که عفونت ادامه می‌یابد تا در بدن گسترش یابد. افرادی که در تماس نزدیک با موارد پنومونیک هستند، می‌توانند به طور مستقیم با قطرات تنفسی از جمله سرفه آلوده شوند.
برای کسانی که نگرانند ممکن است در معرض این بیماری قرار داشته باشند باید گفت، علائم طاعون در انسان معمولا بین دو تا شش روز پس از قرار گرفتن در معرض این بیماری ظاهر می‌شوند. علائم شامل لرز، تب، ضعف، سردرد، درد عضلانی و غدد لخته در اندامها، زیر بغل و کشاله ران است.
این بیماری به عنوان "مرگ سیاه" شناخته می‌شود، بدین علت که قسمت‌های تیره ناشی از خونریزی زیر پوست به وجود می‌آورد.

این بیماری ۷۰۰ سال پیش از طریق اروپا فراگیر شد و حدود ۲۵ میلیون نفر کشته شدند. این تعداد برابر با یک سوم جمعیت اروپا است. این بیماری همچنین میلیون‌ها نفر را در هنگ کنگ و چین کشته است.

حتی قرن‌ها بعد، این بیماری به صورت دوره‌ای در برخی از نقاط جهان ظاهر می‌شود، گرچه در سطح نسبتا جزئی است. طاعون می‌تواند در جوندگان برای مدت طولانی بدون تأثیر بر انسان باقی بماند، اما همیشه این احتمال وجود دارد که بتواند به جمعیت انسانی منتقل شود. در سال ۲۰۱۵ سازمان جهانی بهداشت ۳۲۰ مورد از ابتلا به طاعون را ثبت کرد که از این تعداد، ۷۷ نفر را به کام مرگ کشید.

از طرفی موارد ابتلا به طاعون در آمریکا سالانه حدودا ۱۷ نفر است.

این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است.