تنفس دردناک سیستان

تدبیر24»آلودگی هوا و حرکت شن های روان ناشی از خشکسالی های 18 ساله، جزئی از شرایط سخت زندگی ساکنان شهرستانهای مرزی هیرمند، زهک، زابل، هامون و نیمروز واقع در شمال سیستان و بلوچستان شده و مردم این منطقه در سخت ترین شرایط آب و هوایی با بیماری های مختلف تنفسی بویژه سل دست و پنجه نرم می کنند.
شرایط امروزی حاکم بر سیستان در هیچ نقطه ای از کشور قابل تحمل نیست، اما مردم سخت کوش و مقاوم این منطقه با صبوری ذاتی خود به زندگی کردن در این وضعیت سخت عادت کرده اند.
بادهای موسمی 120 روزه سیستان که زمانی موهبت و گنج الهی محسوب می شد و مردم از وزش آن لذت می بردند از 18 سال پیش با بروز خشکسالی و خشکیده شدن بستر دریاچه هامون روز به روز وضعیت را بحرانی تر کرده و اکنون به 160 تا 180 روز در سال افزایش یافته و اگر در گذشته خنکای نسیم آن روح نواز بود امروز گرد و غبار و شن های روان آن نفس کشیدن و دیدن را برای مردم سخت کرده و بسیاری از ساکنان سیستان را به بیماری سل و بیماری های چشمی مبتلا کرده است.
خشکسالی، وزش بادهای موسمی، گرد و غبار ناشی از توفان های سهمگین بعضا با سرعت بیش از 100 کیلومتر در ساعت و همجواری با کشور افغانستان زمینه را برای گسترش بیماری سل در این منطقه فراهم کرده و دامنگیر بسیاری از مردم شده بطوریکه سیستان در ابتلا به این بیماری رتبه نخست کشوری را دارد.
یکی از کارشناسان بهداشت شهرستان زابل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سیستان بار کشوری سل را بر دوش می کشد به گونه ای که در این ناحیه نیازمند نگاه منطقه ای به بیماری سل هستیم.
جعفر بَزّی افزود: معضل ریزگردها در شهرستان های شمالی سیستان و بلوچستان نه تنها سلامتی افراد بویژه کودکان را در معرض آسیب جدی قرار داده بلکه خسارت های زیادی به تاسیسات و حتی منازل مسکونی مردم وارد کرده و عمر مفید ساختمان ها و تاسیسات را به نصف کاهش می دهد.
وی با اشاره به مشکل کمبود نیروی انسانی در حوزه بهداشت و درمان و تعدد روستاها در این منطقه گفت: تعدادی مراکز بهداشتی در منطقه محروم سیستان وجود دارد که به سبب کمبود نیرو تعطیل شده اند.
وی ادامه داد: منطقه سیستان به دلیل همجواری با افغانستان و مهاجرت مردم این کشور به سیستان بیشترین آمار سل را در کشور دارست و پس از این منطقه نیز گلستان در شمال کشور به دلیل مهاجرت مردم سیستان در رتبه دوم قرار دارد.
وی تصریح کرد: بیماری سل را باید جدی گرفت زیرا به راحتی قابل انتقال است و افراد باید برای درمان و جلوگیری از ابتلا به آن از محیط های نم ناک و تاریک دوری کنند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: تمام موارد مرگ و میرهای ناشی از سل به عنوان یک بیماری عفونی قابل پیشگیری است.
دکتر مهدی طباطبایی اظهار داشت: هم اینک بیماری سل با قدمتی از ابتدای آفرینش بشر تا حد زیادی کنترل شده است.
وی ادامه داد: پس از بیماری HIV بیشترین دلیل مرگ و میر ناشی از بیماری های عفونی بر اثر ابتلا به سل است که می توان با اقدامات پیشگیرانه از آن جلوگیری کرد.
وی تصریح کرد: سل یکی از پنج بیماری کشنده در دنیا معرفی شده و بیشتر زنان 15 تا 45 سال به آن مبتلا می شوند.
وی افزود: هدف سازمان جهانی بهداشت کاهش 50 درصدی مرگ و میر ناشی از این بیماری از سال 1990 تا سال 2015 بوده که بر اساس ارزیابی های صورت گرفته با کاهش 45 درصدی مرگ و میر ناشی از این بیماری تا سال 2013، در این بازه زمانی جان 37 میلیون نفر حفظ شده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اظهار داشت: ایران در جوار 2 کشور افغانستان با بیشترین آمار سل در دنیا و پاکستان که نمی توان به آمار اعلامی آن ها یقین داشت قرار گرفته است.
طباطبایی افزود: مرگ و میر ناشی از بیماری سل در ایران بین یک تا سه مورد در هر 100 هزار نفر گزارش شده در حالی که این آمار در افغانستان و پاکستان به 40 نفر در 100 هزار مورد می رسد.
وی گفت: هم اینک 80 درصد بار بیماری سل بر دوش 22 کشور جهان است که افغانستان و پاکستان به ترتیب رتبه های اول و چهاردهم این جدول را به خود اختصاص داده اند و میزان شیوع سل در این کشورها 10 برابر ایران است.
وی خاطر نشان کرد: بر اساس آمارهای موجود در سال 2014 در ایران به ازای هر 100 هزار نفر 21 مورد سل وجود داشته که این میزان در پاکستان 231 مورد،، افغانستان 189 مورد، ازبکستان 95 مورد، ارمنستان 52 مورد، عراق 45 مورد و ترکیه 22 مورد به ازای هر 100 هزار نفر بوده است.
وی ادامه داد: درمان نادرست یا درمان با تاخیر از جمله دلایل بروز سل مقاوم به حساب می آید که در این موارد هزینه و طول دوره درمان بسیار بالا و طولانی است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان اظهار داشت: سیستان و بلوچستان با 45 مورد در هر 100 هزار نفر بیشترین آمار بروز سل را در کشور دارد و پس از آن استان گلستان در رتبه دوم قرار گرفته است.
طباطبایی افزود: اقدامات خوبی برای ریشه کنی و درمان سل در این استان انجام شده که یکی از آن ها ساخت آزمایشگاه ریفرنس است که منطقه جنوب شرق کشور را پوشش می دهد.
وی تصریح کرد: هدف سازمان بهداشت جهانی حذف این بیماری تا سال 2050 است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل به خبرنگار ایرنا گفت: بیمارستان ویژه سل توسط خیران اواخر سال 93 در منطقه سیستان کلنگ زده شده و تا کنون 85 تا 90 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است که احتمال می دهیم امسال به بهره برداری برسد.
دکتر علی اکبر نصیری افزود: این بیمارستان 32 تختخوابی یک مرکز تحقیقاتی، پژوهشی و درمانی است که بیماران مسلول در آن مورد درمان قرار می گیرند.
وی اظهار داشت: آمار مبتلایان به بیماری سل در منطقه سیستان در چند سال اخیر به حدود 400 مورد در سال کاهش یافته است.
وی تصریح کرد: سیستان با پنج شهرستان زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون به عنوان کانون سل در ایران شناخته می شود که آمار مبتلایان به این بیماری در مقایسه با میانگین کشوری در این منطقه بالاست.
وی ادامه داد: در گذشته هر ساله 500 مورد جدید در سیستان به بیماری سل مبتلا می شدند که با اقدامات خوب صورت گرفته در چند سال اخیر این آمار به حدود 400 مورد در سال کاهش یافته است.
وی افزود: طرح بیماریابی خانه به خانه سل با هدف تشخیص زود هنگام و درمان موثر در مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت سیستان به صورت ویژه در حال انجام است که در صورت ادامه این روند تا سال آینده آمار مبتلایان در منطقه باز هم کاهش می یابد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زابل گفت: توفان، سوتغذیه و مراجعه نکردن مردم برای شناسایی از عوامل مهم ابتلا به سل در منطقه سیستان است.
نصیری اظهار داشت: بیماری سل از سالیان گذشته در شهرهای شمالی سیستان و بلوچستان وجود داشته و اکنون این منطقه به کانون سل ایران تبدیل شده است.
وی گفت: سرفه بیش از 2 هفته، تب، تعریق و سرفه های خلط آور از جمله علائم بیماری سل است و افراد مشکوک با مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی و خانه های بهداشت مورد نمونه برداری قرار گرفته و نمونه ها در قوطی ها مخصوص جمع آوری و به آزمایشگاه سل منتقل می شود.
وی افزود: پس از مثبت بودن نتیجه آزمایش دانشگاه علوم پزشکی زابل دوران درمان خود را به صورت رایگان بر روی بیمار مبتلا آغاز می کند.
محمد مهدی گویا رئیس مرکز مدیریت بیماری های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز چندی قبل در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از رفع تحریم و خرید دستگاه تشخیص سریع سل پس از برجام خبر داد و گفت: سال گذشته حدود 9 هزار بیمار مبتلا به سل در کشور شناسایی شدند.
گرچه سیستان این روزهای نفس هایی دردناک می کشد اما مردم آن به امید بهبود شرایط آب و هوایی با آبگیری هامون و یا روش های جایگزین از جمله طرح های نوین کشاورزی هنوز هم پایدار بر زمین های پدری ایستاده اند و با بیماری های تنفسی دست و پنجه نرم می کنند.