ابزار سیاسیِ منتقدان دولت

تدبیر24»از انتخابات خرداد ماه سال 1392 و پیروزی تفکر اعتدال به عنوان دوره جدیدی از فضای تعامل سیاسی در ایران یاد می شود. پیروزی جت الاسلام حسن روحانی در این انتخابات در شرایطی اتفاق افتاد که کشور با توجه به تحریم های یک طرفه غربی و برخی سوءمدیریت های داخلی در شرایط بحرانی قرار گرفته بود.
با پیروزی روحانی در انتخابات، منتقدان که در مقابل برخی ناکارآمدی های گذشته سکوت کرده بودند با طرح مطالبات گسترده و برجسته سازی برخی کاستی های کشور، دولت را در شرایط مختلف وارد چالش های متفاوتی کردند.
طرح گسترده مطالبات و بازتاب آن در صدا وسیما و رسانه های وابسته به این جناح، به یک حربه برای ناکارآمد جلوه دادن دولت تبدیل شد. برای بررسی واقعیت برجسته سازی برخی مسایل در دولت یازدهم و ادامه آن در دوازدهم ذکر چند نکته لازم است؛

1- یادآوری شعارهای انتخاباتی و وعده های رییس جمهوری مستقر یک امر رایج و قابل پذیرش در دنیای سیاست است زیرا مردم بر پایه این وعده ها به وی رای داده و انتظار دارند حداکثر مطالبات آنان برآورده کنند.
در این زمینه نخستین شرط برای اجرای مطالبات حداکثری جامعه فراهم بودن بستر و زمینه اجرایی شدن آنها است. اگر مجموعه شرایط لازم برای موفقیت یک برنامه شکل نگیرد به یقین برنامه های اجرایی هر دولتی با مشکل روبرو شده و این مشکلات موجب می شود برون داد طرح های دولت با اهداف تعیین شده متفاوت باشد.
نباید فراموش کرد منتقدان دولت در شرایطی از نخستین سال های دولت تدبیر و امید بحث ناکارآمدی این دولت را مطرح کردند که به ادعای بسیاری کارشناسان دولت یازدهم در بدترین شرایط ممکن سکان قوه مجریه را در دست گرفت. این شرایط موجب شد تا دولت روحانی به اعتقاد برخی صاحبنظران سیاسی و اقتصادی در چهار سال گذشته آوار برداری در زمینه حل مشکلات در دستور کار قرار دهد.

2- برجسته سازی موضوع جوانگرایی در کابینه دوازدهم، یکی از مهمترین محورهایی بود که رسانه های منتقد دولت در چند روز گذشته آن را به عنوان مطالبات مردمی برجسته کردند. این مهم در حالی تبدیل به مهمترین دغدغه برخی شخصیت ها و جناح های سیاسی شده که بررسی میانگین سنی و شیوه انتخاب مدیران برجسته کشور در11 دولت گذشته نشان از آن دارد که موضوع گردش نخبگان و تغییرات مدیریتی کلان در دولت های مختلف به سختی انجام وعموم وزیران دولت ها ، همان نسل اول انقلاب هستند.
بی شک در این باره باید به نوع نگاه جامعه و اعتماد به نیروی جوان توجه کنیم. اصرار بر استفاده از تجارب دیگران همواره در دولت وجود داشته و هر دولتی سعی کرده با فاکتورهای فکری و سیاسی مورد نظر خود اعضای کابینه را براساس عملکرد افراد پیش و پس از انقلاب اسلامی چینش کند.
مطرح کردن موضوع حضور زنان و اقلیت های دینی از دیگر مسایلی است که این روزها به شدت از سوی منتقدان دولت مطرح می شود. این مهم در حالی در دولت یازدهم و دوازدهم به مطالبه عمومی تبدیل شد که در دولت های پیشین تنها یک زن به عنوان وزیر معرفی شد که نتوانست تا پایان دوره مسوولیت دوام بیاورد.

3- پس از شکست اصولگرایان در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری راهبرد این جناح سیاسی از مخالفت با دولت به مدعی سهم خواهی از دولت تبدیل شد. آنان که در تبلیغات انتخاباتی طرح تخریب حسن روحانی را با راهبردهای متفاوت در دستور کار قرار دادند این روزها بدون توجه به پایگاه رای رییس دولت دوازدهم و خواسته های رای دهندگان، در قامت یک طلبکار از حسن روحانی و دولت وی ظاهر شدند.
این سهم خواهی که با عنوان طرح استفاده از ظرفیت های تمام افکار و جناح های سیاسی در دولت دوازدهم مطرح می شود در حالی است که کابینه دولت قطعا باید تیم منسجمی از همفکران رییس جمهوری باشد که براساس مطالبات اکثریت مردم برنامه ریزی کنند. آنان در پی این هدف هستنند که به صورت غیر مستقیم به طرفداران روحانی تلقین کنند که جناح فکری منتقد دولت فارغ از رای مردم می توانند همواره در دولت های مختلف سهمی برای خود نگه دارد. با این حربه است که سعی می شود حس بدبینی در طرفداران روحانی نسبت به اقتدار وی در تصمیم گیری ایجاد شود.

4- بزرگنمایی مطالبات از سوی منتقدان دولت باید در جهت نیاز و خواسته های اکثریت جامعه باشد. زمانی که منتقدان دولت کاستی های کشور را برجسته می کنند این کاستی ها بیشتر رنگ شعار تبلیغاتی به خود می گیرد زیرا برخی از این انتظارات نه تنها در حوزه اختیار دولت نیست بلکه باید نهادهای مختلف و سه قوا باید در جهت برآورده کردن آن همدل و همراه باشند.
تحلیل محتوا خواسته و مطالبات منتقدان دولت نشان از آن دارد که این گروه با نگهداشت مطالبات مردمی در فضای تبلیغات انتخاباتی سعی دارند که ضمن برجسته سازی برخی از مشکلات مردم را نسبت به اقدام های دولت ناامید کنند. هر چند که این راهبرد با رای 24 میلیونی روحانی در انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جممهوری با شکست مواجه شد اما این روزها همچنان طرح مطالبات از دولت به شیوه های گوناگون ادامه دارد. این راهبرد در شرایط کنونی بیشتر به یک حربه سیاسی برای تضعیف و ناکارآمد جلوه دادن دولت تبدیل شده است.