گاز ایران در مسیر دیپلماسی

تدبیر24»صادرات گاز از اولویت‌های اساسی برنامه ششم توسعه و سند چشم انداز به شمار می‌آید و با افزایش ظرفیت برداشت از میدان مشترک پارس جنوبی در دولت یازدهم روبرو شد.
ایران اکنون افزون بر ترکیه به عنوان مشتری قدیمی گاز خود، با جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، نخجوان، ارمنستان، گرجستان و عراق قراردادهایی در زمینه صادرات، واردات، سوآپ و مبادله گاز با برق دارد.
وزارت نفت با هدف دستیابی به سهم 10 درصدی از تجارت جهانی گاز بتازگی صادرات به منطقه بغداد عراق را آغاز کرده است و صدور این ماده به بصره نیز در آینده نزدیک تحقق می یابد.
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران بتازگی در این باره به نشریه وزارت نفت (مشعل) گفت: آغاز طرح صادرات گاز به عراق تا میزان 14 میلیون مترمکعب در روز تا پایان سال 1396 از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی معاون اول رییس جمهوری و وزیر نفت به شمار می‌آید که با گشایش اعتبارات اسنادی (ای.سی) و پایان فرایندهای قانونی، از سی و یکم خردادماه با ارسال روزانه هفت میلیون مترمکعب اجرایی شد.
«محمدرضا قدسی زاده» تاکید کرد «یکی از رویکردهای مهم اقتصاد مقاومتی، صادرات گاز است و صادرات گاز به عراق در اولویت ویژه شرکت ملی گاز ایران قرار دارد».
سند چشم‌انداز، برنامه پنجساله ششم توسعه و برنامه‌های سالیانه، توجه ویژه به صادرات کرده است.
قدسی زاده تصریح کرد: با توجه به طرح ‌های در دست اجرا و تکالیف اقتصاد مقاومتی، این آمادگی وجود دارد که ارسال گاز از مرز نفت شهر به بغداد تا پایان سال به روزانه 14 میلیون مترمکعب افزایش یابد.
وی عنوان کرد: بر پایه برنامه کوتاه مدت و با بهره‌گیری از شبکه موجود (خط انتقال گاز اهواز- خرمشهر) و اجرای خط لوله از خرمشهر تا مرز، اکنون زیرساخت‌های لازم برای آغاز صادرات گاز به منطقه بصره ایجاد شده و تا یک ماه آینده آماده ارسال روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز به این منطقه هستیم. در ادامه، خط اصلی تقویتی نیز ساخته و گاز بر اساس مفاد قرارداد ارسال می‌شود.
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران «متنوع کردن سبد صادرات و تامین منابع مالی مورد نیاز» را از رویکردها و اهداف اقتصاد مقاومتی دانست و یادآوری کرد: صادرات سالیانه گاز بر اساس برنامه پنج ساله ششم توسعه باید از 10 میلیارد مترمکعب کنونی به 68 میلیارد مترمکعب برسد، خوشبختانه این ظرفیت را داریم و کشورهای همسایه نیز به این گاز نیاز دارند.

** عمان و افغانستان؛ در صف دریافت گاز ایران
قدسی زاده تصریح کرد: آغاز صادرات گاز به عراق، نخستین گام بود و درباره عمان نیز، مذاکرات نهایی انجام شده است، کویت و افغانستان نیز علاقه خود را به دریافت گاز از ایران اعلام کرده‌اند.
وی تصریح کرد: صادرات گاز با خط لوله به شهر هرات افغانستان امکانپذیر و زیرساخت‌های آن نیز فراهم است. در مرحله بعد با توجه به وجود شبکه گاز، امکان ساخت نیروگاه در منطقه زابل وجود دارد تا کشورمان بتواند در بخش صادرات برق به افغانستان نیز ورود کند.
به گفته وی، تا 10 میلیون مترمکعب ظرفیت صادرات گاز طبیعی به افغانستان وجود دارد.
قدسی زاده عنوان کرد: بخش خصوصی افغانستان علاقه‌مندی خود را برای دریافت گاز از ایران اعلام کرده و در نمایشگاه بین‌المللی نفت نیز، مذاکراتی با معاون وزیر انرژی، رئیس اتاق بازرگانی و بخش خصوصی این کشور انجام شد، از سوی دیگر، صادرات گاز مایع (LPG) نیز به نیاز بازار این کشور بستگی دارد.
شرکت ملی نفت ایران صادرات ال.ان.جی (گاز مایع فشرده) را نیز پیگیری می کند.

** صادرات گاز به پاکستان
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد: بر اساس قرارداد، پاکستان باید از آغاز سال 2015 دریافت گاز را آغاز می‌کرد اما به دلیل تحریم، امکان ساخت خط لوله از مرز پاکستان تا نقاط مصرف داخل این کشور که حدود 700 کیلومتر است، مهیا نشد.
«طرف پاکستانی با توجه به مشکلات تامین مالی، خواست منابع اعتباری را به وسیله سیستم‌های مالی بین‌المللی تامین کند که در ایام تحریم، این کار اجرایی نشد».
قدسی زاده عنوان کرد: هم اکنون 900 کیلومتر از خط انتقال از عسلویه تا ایرانشهر و در ادامه تا زاهدان را برای گازرسانی به این منطقه اجرا کرده‌ایم اما با توجه به اینکه پاکستان هنوز عملیات اجرایی ساخت خط لوله را در خاک خود آغاز نکرده است، لازم نمی‌دانیم 160 کیلومتر خط انتقال باقیمانده را تا مرز اجرا کنیم. از سوی دیگر، عملیات ساخت خط لوله انتقال گاز ایرانشهر- چابهار برای تامین گاز نیروگاه‌های موجود و طرح‌های آینده پتروشیمی و فولاد در حال اجراست.
به گفته وی، انشعابی نیز از این خط به سمت مرز می‌رود و در صورت اطمینان از اینکه پاکستان عملیات احداث این خط لوله را آغاز می‌کند، ما نیز این طرح را تکمیل می کنیم.
«اکنون فعالیت‌های اجرایی خط لوله انتقال گاز ایرانشهر به چابهار آغاز و تعاملات اولیه با سرمایه‌گذار نیز، انجام شده است و از خط انتقال گاز ایرانشهر- چابهار برای صادرات گاز به پاکستان، انشعابی گرفته می شود».
وی افزود: خط انتقال گاز ایرانشهر به زاهدان به طور کامل اجرا شده است اما شبکه گذاری کامل در شهر بزرگی همچون زاهدان به زمان نیاز دارد. همچنین اکنون 2 نیروگاه ایرانشهر از گاز استفاده می‌کنند و تاکید بر این است که نیروگاه‌های بزرگ با مصرف بالای سوخت در دیگر شهرهای استان از جمله زاهدان (یک نیروگاه) و چابهار (2 نیروگاه) نیز به شبکه گاز متصل شوند.

** آینده صادرات گاز
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران بر حل و فصل قیمت گاز و تضمین‌های بانکی تاکید کرد و گفت: در مجموع در زمینه صادرات گاز چشم‌انداز مثبتی داریم و اگر در این زمینه به اهدافمان برسیم، منابع مالی خوبی به دست می‌آوریم که در امنیت ملی کشور تاثیری مستقیم دارد و در حل و فصل مسائل با همسایه‌ها از همه جنبه‌ها مثبت و به نفع کشور است.
قدسی زاده «امضای قرارداد صادراتی مطمئن گازی با طرف‌های اروپایی و کشورهای واقع در مرز غربی ترکیه» را مستلزم وجود قراردادهای محکم پشتوانه برای توجیه اجرای این خط دانست.
به گفته وی، اجرای خط یازدهم سراسری گاز با هدف تامین نیازهای داخلی به‌ویژه شرق کشور سبب رونق اقتصادی و رشد صنایع در این منطقه می شود.
وی افزود: تامین گاز یک منطقه سبب توسعه و رفع بیکاری از آن می‌شود، بر پایه برنامه‌های تعریف شده، در گازرسانی به استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و بخش‌هایی از استان‌های کرمان و غرب هرمزگان توجه ویژه خواهیم داشت و با تکمیل خطوط هفتم و یازدهم سراسری، زمینه خوبی برای رونق اقتصادی در شرق کشور فراهم می‌شود.
به گزارش ایرنا، وزیر نفت شامگاه دوشنبه در یک گفت و گوی رسانه ای که متن آن در تارنمای این وزارتخانه آمده است، گفت: بر اساس برنامه، همه میعانات گازی تولید کشور که تا 2 سال آینده به یک میلیون بشکه در روز می رسد در داخل کشور پالایش می‌شود و دیگر میعانات گازی برای صادرات نخواهیم داشت و میعانات تولیدی در پالایشگاه‌های کشور به نفت گاز، بنزین، نفتا و گازمایع تبدیل می‌شود.
بیژن زنگنه ادامه داد: در مجموع تصمیم ما این است ظرفیت پالایشی کشور را از یک میلیون و 700 هزار بشکه در روز به روزانه سه میلیون بشکه برسانیم که کار بزرگی برای جلوگیری از خام فروشی است.
زنگنه درباره افزایش هفت برابری صادرات گاز در چهار سال آینده گفت: به ما انتقاد می کنند که چرا گاز صادر نکردید؟ باید گفت کشوری که در سال‌های 92 و 93 برای مصارف داخلی کمبود گاز داشت از کجا گاز برای صادرات بیاورد؟
وی افزود: در سال 92 به دلیل کمبود گاز، معادل 18 میلیارد دلار سوخت مایع در نیروگاه‌ها مصرف کردیم در این سالها ما 100 میلیارد دلار در صنایع و نیروگاه‌ها به دلیل کمبود سوخت مایع مصرف کردیم.
زنگنه به صادرات گاز به عراق اشاره کرد و گفت: 2 خط لوله صادرات گاز به عراق داریم که یک خط لوله از نفت شهر و دیگری از بصره وصل می‌شود، صادرات گاز از نفت شهر به عراق (بغداد) طبق قرارداد آغاز شده است و صادرات گاز به بصره هم تا پایان سال آغاز می‌شود که در مجموع 25 میلیارد مترمکعب گاز به عراق صادر می شود.
وزیر نفت درباره قرارداد صادرات گاز به پاکستان هم گفت: قرارداد صادرات گاز به پاکستان 10 میلیارد مترمکعب در سال است که امیدواریم پاکستانی‌ها در این زمینه جدی شوند، نمی دانم چرا جدی نیستند؟!!
وی با بیان این که پاکستانی‌ها ابتدا بهانه تحریم داشتند، تصریح کرد: یک تا دو روز پیش از برکناری «نواز شریف» نخست وزیر پیشین پاکستان، از طریق مجاری دیپلماتیک به «شاهد خاقان عباسی» وزیر نفت پیشین پاکستان، نامه رسمی نوشتم و آمادگی ایران را برای صادرات گاز به پاکستان اعلام کردم. 2 روز بعد خاقان عباسی پس از برکناری نواز شریف، نخست وزیر موقت پاکستان شد. از این رو نتیجه و سرانجام نامه مشخص نشد. مسیر حقوقی این قرارداد نیز از سوی شرکت ملی نفت ایران پیگیری می شود.
زنگنه دیگر پروژه صادرات گاز را ایران ال.ان.جی عنوان کرد که 20 میلیارد مترمکعب برای آن برنامه ریزی شده است و گفت: برنامه صادرات گاز که 70 میلیارد متر مکعب تعیین شده کاملا عملیاتی است.
وزیرنفت درباره صادرات گاز به اروپا گفت: صادرات گاز به اروپا با خط لوله بسیار دشوار است اما صادرات به اروپا به صورت ال ان جی عملیاتی است.
به گفته وی، اروپایی‌ها بسیار تمایل دارند در زمینه ال.ان.جی با ایران همکاری کنند اما قیمت آن در اروپا به دلیل صادرات آن از روسیه و آمریکا به این قاره،خوب نیست.