بحران جدید برای خاورمیانه

تدبیر24»حسن هانی‌زاده کارشناس  مسائل عراق با این مقدمه در «جهان صنعت» نوشت: با توجه به اینکه قانون اساسی عراق با صراحت اعلام کرده همه استان‌ها و مناطق عراق جزیی از سیطره و وحدت اقلیمی عراق هستند بنابراین برگزاری این همه‌پرسی برخلاف قانون اساسی عراق است ضمن اینکه مجلس هم آن را هم منع کرده و مردود دانسته است.
در حقیقت از مدت‌ها قبل رهبران اقلیم کردستان پیش‌زمینه برگزاری این همه‌پرسی را فراهم کرده‌اند و حتی گفته می‌شود صدها هزار شناسنامه به افرادی خارج از اقلیم کردستان (تابعیت به افراد) داده شده تا در این همه‌پرسی شرکت کنند.
اگر این همه‌پرسی برگزار شود، اولا یک جنگ داخلی در خود اقلیم کردستان و ثانیا جنگی بین اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق و کشورهای همجوار آن به وجود خواهد آمد. در داخل اقلیم کردستان بسیاری از احزاب اسلامی مخالف برگزاری این همه‌پرسی هستند، حتی کردهای فعلی که جمعیت بالایی را در کردستان عراق تشکیل می‌دهند به کلی مخالف آن هستند. ضمن اینکه وضعیت کرکوک همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است.
ترکمن‌ها و اعراب کرکوک مایل نیستند این همه‌پرسی برگزار شود. از این‌رو رهبران اقلیم کردستان سعی می‌کنند با استفاده از شیوه‌های تهاجمی کرکوک را جزیی از اقلیم کردستان تلقی کنند چراکه کرکوک منطقه‌ای نفتخیز است و اقلیم به شدت نیازمند صادرات نفتی است. به همین دلیل اکنون یکی از موارد اختلاف‌برانگیز، همین منطقه کرکوک است که بیشترین جمعیت آن ترکمن و عرب هستند و حتی شیعیان در آنجا حضور دارند.
به نظر می‌رسد مسعود بارزانی قصد دارد با استفاده از قوه قهریه کرکوک را به اقلیم پیوند دهد و این با قانون اساسی عراق مخصوصا ماده ۱۴۰ منافات دارد.
این نکته مهم است که بدون کرکوک، اقلیم کردستان نمی‌تواند به یک اقتصاد پایدار دست پیدا کند اما برخی کشورهای عرب منطقه از جمله عربستان و امارات و حتی رژیم صهیونیستی این قول را به رهبران اقلیم کردستان داده‌اند که کمک‌های اقتصادی بالایی به آنها داشته ‌باشند. علاوه بر این در درجه اول اقلیم کردستان نیازمند نفت کرکوک است ولی به هر حال چون اقلیم کردستان به دریا راه ندارد، به صورت جزیره متروک باقی خواهد ماند و این مشکل بزرگ آینده اقلیم کردستان خواهد ماند.
امارات و عربستان تنها کشورهای عربی هستند که در تقابل با این اقلیم نیستند زیرا درصدد هستند عراق را تجزیه کنند تا این کشور ضعیف شود.
مرحوم ملامصطفی بارزانی، پدر مسعود بارزانی رویایی تاریخی برای جدایی اقلیم کردستان از عراق در سر داشت و آن تشکیل کردستان بزرگ از عراق تا ایران، ترکیه و سوریه بود که اکنون مسعود بارزانی درصدد عملی کردن آن رویاست. با این حال شرایط منطقه به‌گونه‌ای است که اجازه نمی‌دهد این رویا محقق و کردستان از پیکره عراق جدا شود. تشکیل کردستان بزرگ به نفع مردم کرد ساکن سوریه، عراق و ایران نیست و این مشکل بزرگی برای مردم کردستان عراق به وجود خواهد آورد.
کشورهایی مانند ایران، ترکیه و سوریه به شدت مخالف این همه‌پرسی هستند و رهبران اقلیم کردستان را نصیحت کردند که از برگزاری آن خودداری کنند اما به نظر می‌رسد رهبران این اقلیم درصدد جدا شدن از سیطره عراق هستند که این به یک فاجعه بزرگ منطقه‌ای بعد از جریان داعش در عراق تبدیل خواهد شد. تنها رژیم صهیونیستی است که برنده جدایی اقلیم کردستان از عراق خواهد بود. به نظر می‌رسد اگر رهبران اقلیم کردستان عقلانیت به خرج دهند و این همه‌پرسی را به تاخیر بیندازند یا لغو کنند راه همکاری میان اقلیم کردستان و دولت مرکزی فراهم خواهد شد و اقلیم جزیی از تمامیت ارضی عراق باقی خواهد ماند. بنابراین به نظر می‌آید جامعه جهانی و منطقه اکنون آماده پذیرش یک همه‌پرسی در اقلیم کردستان نیست.