برجام بازگشت‌پذیر نخواهد بود

تدبیر24» محمدجواد ظریف این مفاهیم را بدین معنا مطرح کرد که به آنها بفهماند سخنان آمریکایی‌ها به حدی امکان ناپذیر است که پاسخ آن نیز باید امری امکان ناپذیر باشد. وزیر امور خارجه سخن دیگری نیز گفت که رئیس جمهور نیز به درستی آن را تایید کرد که در شرایطی که اشخاصی بخواهند قراردادی بدین محکمی که بیش از 2سال مورد مذاکره گرفته و در همین حدود زمانی نیز طول کشیده تا کاربردی شدن آن اعلام شود، اگر دولتی بخواهد به سادگی برخلاف تعهدات خود عمل کند و چنین قراردادی را یک طرفه نقض کند، چنین دولتی نه تنها برای ایران بلکه نزد هیچ کشور دیگری اصلا قابلیت مذاکره و اعتماد مجدد را ندارد. از سوی دیگر اصل وفای به عهد یکی از اصول حقوق بین‌الملل و حقوق داخلی کشورهاست و مبنای کلیه دعاوی قضایی آنها وفای به عهد است و گرنه اگر قرارداد بدین مهمی بخواهد به هوس یک دولت نامتعادل برهم بخورد این اظهارات چندان جایگاهی نخواهد داشت. وزیر امور خارجه آمریکا که مردی مدیر و آگاه است خوب می‌داند که رئیس جمهور آمریکا شخصی نامتعارف، نامتعادل، کم‌سواد و صرفا سرمایه‌دار در بخش خصوصی است و در سازمان ملل رفتاری از خود به نمایش گذاشته که نه تنها کشورهای مخالف بلکه کل جبهه غرب در مقابل او ایستاده است. مسلما آقای ظریف هم این مطالب را به طنز بیان کرده و از این طنز می‌توان معانی متعددی را برگرفت چون برگشتن به حالت قبلی امکان‌پذیر نیست. بدین جهت شاهدیم که خانم موگرینی و رئیس جمهور فرانسه اعتراض خود را به سیاست‌ها و اظهارات آمریکایی‌ها اعلام کرده‌اند. صدر اعظم آلمان نیز نه تنها اعتراض خود را اعلام کرده بلکه اظهار داشته که توافق ایران و 1+5 باب جدیدی را در نحوه روابط دیپلماتیک گشوده که باید در حل و فصل مشکلات بین‌المللی دیگر نیز مورد استفاده قرارگیرد، باید این روش را فراگیریم و موررد استفاده قرار دهیم. از سوی دیگر اجماع جهانی که به موجب 6قطعنامه شورای امنیت بر علیه ایران تصویب شده با توافق برجام و قطعنامه جدیدی شورای امنیت ابطال و معلق شده و آمریکا نیز در حال حاضر قادر نیست اجماع جهانی علیه ایران صورت دهد، البته ایران نباید تعهدات خود را در قبال برجام زیر پا بگذارد. گرچه ایران خیلی زود می‌تواند به شرایط پیش از برجام بازگردد اما، این عمل کلیه آن 6 قطعنامه شورای امنیت را فعال کرده و تحریم‌ها بازهم بی‌جهت علیه ایران به راه خواهد افتاد. ممکن است برخی دلواپسان چنین سخنانی بگویند اما چنین اظهاراتی به زیان منافع ملی ایران خواهد بود. از طرف دیگر رفتار سخت و ناهنجار ترامپ در سازمان ملل و سخنرانی خام و گستاخانه به اندازه کافی او را به لحاظ دیپلماتیک منزوی ساخته و می‌سازد اما در روابط اقتصادی کشورها به منافع خود می‌اندیشند. اینکه سایر کشورها حق دارند که با ایران معامله کنند به جای خود اما اینکه آیا از این حق بتوانند استفاده کنند یا نکنند بستگی بدین موضوع دارد که تا چه حد نگران تحریم‌ بانک‌های آمریکایی با کسانی باشند که بخواهند با ایران معامله کنند. البته در حال حاضر ایران با چین، هند، روسیه، برزیل، آفریقای جنوبی، کره جنوبی و بسیاری از کشورهای دیگر معاملاتی دارد و توتال و پژو هم از اروپا در ایران مشغول فعالیت هستند. از این رو تا زمانی که ایران به همین رفتار اعتدالی خود ادامه دهد مصون از خطر خواهد بود و کشورهای دیگر نیز می‌توانند روی معامله با ایران و بهره‌مند شدن از این معاملات استفاده کنند.

 فریدون مجلسی، کارشناس مسائل بین‌الملل