استفاده از عنوان «سفارشی‌»

تدبیر24»این نویسنده دفاع مقدس در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بازتاب ادبیات دفاع مقدس ایران نسبت به ادبیات جنگ کشورهای دیگر، اظهار کرد: ادبیات دفاع مقدس ما خاص است و نقطه اوج آن در دوره جنگ عراق با ایران بود، ادبیات مدافع حرم نیز در ادامه ادبیات دفاع مقدس تعریف می‌شود. من ادبیات دفاع مقدس را نه ادبیات مقاومت می‌نامم، نه ادبیات پایداری و نه ادبیات جنگ.

او با تأکید بر این‌که ادبیات دفاع مقدس منحصر به فرد است، گفت:  باید بین ادبیات دفاع مقدس و ادبیات جنگ جهان تمایز قائل شد؛ تفاوت آن با ادبیات جنگ آمریکای لاتین یا جنگ جهانی اول و دوم این است که ادبیات دفاع مقدس ما برگرفته از  فرهنگ عاشورا است.

صحرایی درباره تأکید خود بر واژه «ادبیات دفاع مقدس» متذکر شد: ادبیات پایداری و یا ادبیات مقاومت نمی‌تواند فرهنگ دفاع مقدس ما را پوشش دهد. اگر ادبیات دفاع مقدس به سمت و سویی برود که ادبیات پایداری، جنگ و مقاومت نام بگیرد، نمی‌تواند معرف فرهنگ دفاع مقدس باشد. آبشخورهایی که ادبیات دفاع مقدس در ساحت مذهبی  خود بخصوص عاشورا دارد، دیدگاه‌ها، نظرات و اعتقادات شهیدان و جانبازان و  نوع نگاه آن‌ها به جنگیدن، جنگ هشت‌ساله کشور ما و در پی آن ادبیات دفاع مقدس ما را از جنگ سایر کشورها جدا می‌کند و باید بر روی واژه‌ «دفاع مقدس» کار شود.

او با بیان این‌که  برای معرفی ادبیات دفاع مقدس در سطح جهان کار نشده است، اظهار کرد:  در سطح کشور خودمان  برای معرفی  ادبیات دفاع مقدس تا حدودی کار شده است که کافی نیست اما برای معرفی در سطح جهان می‌توانم بگویم کاری نکرده‌ایم.  ادبیات حوزه جنگ ما در سوریه و عراق  و مدافعان حرم نشان می‌دهد  که نیاز داریم ادبیات دفاع مقدس‌مان  را در کشورهای مسلمان و حتی در بین آزادگان جهان معرفی کنیم. این موضوع باید خیلی وقت پیش اتفاق می‌افتاد، که نیفتاده است.  

نویسنده کتاب «خمپاره‌های خواب‌آلود» درباره این‌که ادبیات دفاع مقدس چقدر به واقع‌گرایی نزدیک است، گفت: باید ببینیم از چه دیدی به دفاع مقدس نگاه می‌کنیم، اگر منظور ما در حوزه تاریخ شفاهی باشد واقعیت را به خوبی نشان داده‌ایم. این موضوع در حوزه دفاع مقدس برگرفته از واقعیت‌هاست و معمولا  شامل خاطرات رزمنده‌ها و کسانی است که در جنگ حضور داشته‌اند.

او با بیان این‌که در حوزه ادبیات داستانی نسبت به تاریخ شفاهی کمتر کار شده است، افزود:  اگر منظور ما ادبیات داستانی باشد این حوزه کمی فرق می‌کند. در ادبیات داستانی دست‌ نویسنده باز است  و نویسنده می‌تواند داستان را به سمتی ببرد که بحث الگو و اسوه یا قهرمان‌پروری پیش بیاید. شخصا که در حوزه دفاع مقدس قلم زده‌ام، رمان‌ها و داستان‌هایم برگرفته از واقعیت‌ است.  معمولا  نویسندگان دیگر نیز واقعیت‌ها  را در نظر گرفته‌ و  توانسته‌اند شخصیت‌های زیادی خلق کنند. در کل  در این حوزه کم‌کار شده‌ایم و نیازمند سازماندهی و ایجاد یک سازمان هستیم و به برنامه‌ریزی استراتژیک در این حوزه نیاز داریم.

اکبر صحرایی با بیان این‌که سفارشی‌نویسی فی‌نفسه بد نیست گفت:  این کار می‌تواند حرفه‌ای باشد.  اگر برای نوشتن یک نویسنده را انتخاب می‌کنند یعنی نویسنده اعتبار دارد و می‌تواند از پس کار برآید. البته بحث سفارش‌نویسی در حوزه ادبیات در جهان نیز رایج است و برخی کارهای فاخر سفارشی‌نویسی هستند. ۶۰ درصد آثار من سفارشی‌نویسی است، مثلا کتاب «حافظ هفت»، اما این کتاب جایزه «جلال آل احمد» را برد و به چاپ ششم رسید که به نظرم قابل دفاع است.

او در ادامه افزود: مشکل در سفارشی‌نویسی جایی است که ارگان و  یا شخصی اعمال نفوذ کند و به نویسنده بگوید چگونه‌ بنویسد، هرچند نویسنده حرفه‌ای هیچ‌گاه به این سمت  که منفی را مثبت جلوه دهد، یا زیر بار این‌که به او بگویند چگونه بنویسد، نمی‌رود. البته نویسنده دفاع مقدس ناچار به سفارشی‌نویسی است.

 این نویسنده یادآور شد: خوشبختانه سفارش ارگان‌ها کمتر شده و وضعیت به سمتی پیش می‌رود که کار نویسنده باید به قدری درخشان و خوب باشد که ناشر را جذب کند. البته در کنگره‌ها که  نوشتن به صورت سفارشی بود،  نویسنده‌های متوسط انتخاب می‌شدند درصورتی که اگر نویسنده حرفه‌ای انتخاب می‌شد فرصت خوبی برای‌شان فراهم می‌کرد.

 او در پاسخ به این سوال‌ که استفاده از فرهنگ عاشورا و کربلا و شهادت در ادبیات دفاع مقدس چگونه بوده است، بیان  کرد:  الگوسازی  لازمه کار نویسنده است، بخصوص در حوزه عاشورا. می‌توانیم بگوییم عاشورا ریشه و بستر دفاع مقدس است که همه بر روی آن متفق‌القول هستند. در این‌صورت  باید از آن استفاده کرد. معتقدم حوزه دفاع مقدس به این بستر کمتر توجه کرده است و بیشتر شاهد آثاری هستیم که گویی  یک نویسنده و یا تشکیلات خاص آن‌ها را نوشته و بحث‌های مطرح‌شده  کلیشه‌ای شده‌ است. قهرمان‌پروری در ادبیات غرب همراه با تخیل است اما ما اسوه‌هایی داریم که حقیقی‌اند و بر روی  آن‌ها کار نشده و باید به آن‌ها توجه کرد.