بی‌تفاوتی اکثر بازارها

تدبیر24»در هفته‌ اخیر رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی‌ها و اظهارات خود به ویژه در جمعه شب به انتقاد، توهین و تخریب ایران پرداخت و خود را مخالف سرسخت برجام نشان داد که به قول خودش هر وقت بخواهد آن را لغو می‌کند. البته اظهارات مسئولان دولت ایران و کشورهای ۱+۵ نشان می‌دهد که ترامپ به گفته برخی تحلیلگران بین المللی تنها رجز خوانی کرده و به اصطلاح بلوف زده است که باید دید این صحبت‌های بی‌پایه ترامپ تا چه اندازه بر بازار ایران تاثیرگذار بوده است.

نگاهی به بازار ایران نشان می‌دهد که بورس نه تنها تاثیر منفی از این تهدیدها دریافت نکرده بلکه روند رو به رشد خود را ادامه داده است. بازار دلار نیز با نوسانات زیاد رو به رو شد؛ اما در روزهای پایانی هفته حدود ۷۰ تومان نسبت به ابتدای هفته افزایش قیمت داشت.

نرخ دلار در یک هفته اخیر با تغییر و تحولات زیادی همراه شد و قرار گرفتن در مسیر صعودی و عبور از مرز ۴۰۰۰ تومان به بالاترین نرخ در سال جاری رسید؛ چرا که دلار در ۱۵ مهر ماه با نرخ ۳۹۷۱ تومان در بازار آزاد داد و ستد می‌شد که در روزهای بعد با حرکت صعودی مواجه شد؛ به گونه‌ای که در شانزدهم مهر به ۳۹۷۸ تومان و در هفدهم مهر ماه رکورد سال جاری را شکست و ۴۰۴۱ تومان عرضه شد. در روزهای بعد تا حدودی مسیر دلار معکوس شد و در هجدهم مهر به ۴۰۲۴ تومان رسید و در روز بیستم مهر ماه دلار با شیب کند به سمت کاهش رفت و قیمت ۴۰۱۷ تومان را ثبت کرد و در بیست و دوم مهر ۴۰۰۷ تومان فروخته شد که بررسی نرخ دلار در این بازه زمانی هفت روزه نشان می دهد ۷۰ تومان افزایش نصیب دلار شده است.

البته باید در نظر داشت که افزایش قیمت دلار در ایران نه به دلیل اظهارات ماجراجویانه ترامپ بلکه مربوط به عوامل جهانی آن بود. برای تقویت دلار پنج عامل اصلی وجود دارد که بررسی آنها نشان می‌دهد ارقام اقتصادی بهتر از انتظار آمریکا به خصوص در روزهای ابتدایی هفته قبل، سیر صعودی دلار را کلید زد. از سوی دیگر بحث نرخ بهره آمریکا و احتمال افزایش آن مطرح بود؛ به گونه‌ای که تعداد بیشتری از اعضای کمیته سیاست باز فدرال رزرو از افزایش نرخ بهره آمریکا تا پایان سال جاری میلادی حمایت کردند که در اصل مهم‌ترین دلیل تقویت دلار در هفته اخیر به این موضوع برمی‌گردد. این در حالی است که در حال حاضر فعالان بازارهای مالی احتمال افزایش نرخ بهره کلیدی آمریکا در ماه دسامبر را تا ۸۳  درصد تخمین می‌زنند.

گرچه اخبار مایوس‌کننده اشتغال غیرکشاورزی در روز پایانی هفته تا حدی موجب ایجاد زمینه برای تضعیف ارزش دلار شد، ولی توجه بازار ارز به افزایش نرخ بهره آمریکا در حدی بود که این خبر مایوس‌کننده درباره اشتغال کشاورزی نتوانست روند تقویت دلار را معکوس کند.

عامل اثرگذار مهم دیگر بر تقویت دلار به جریانی در بانک مرکزی اروپا برمی‌گردد؛ به طوری که صورتجلسه ماه گذشته این بانک که نشان از دیدگاه بسیار محتاطانه اعضای شورای حکام در خصوص کاهش خرید اوراق قرضه داشت، موجب تضعیف یورو شد که بر تقویت دلار اثرگذار بود.

ضعف شاخص‌های مدیران خرید کارخانه‌ای و ساخت و ساز انگلیس و همچنین بروز ناآرامی‌ها پس از همه‌پرسی استقلال در ایالت کاتالونیای اسپانیا دو دلیل دیگری هستند که بانک مرکزی آنها را موجب تقویت دلار در بازارهای جهانی اعلام کرده است.

سکه و ثبت رکوردهای جدید

اما سکه تمام بهار آزادی رکورد گرانی خود را در پنج سال گذشته با قیمت یک میلیون و ۳۲۰ هزار تومان شکست. طی هفته اخیر سکه تمام طرح جدید مانند دلار حرکت صعودی داشت و با رسیدن به نرخ یک میلیون و ۳۲۰ هزار تومان به بالاترین نرخ در پنج سال گذشته رسید. سکه تمام در پانزده مهر یک میلیون و ۲۸۷ هزار تومان در بازار داد و ستد شد. یک روز بعد به یک میلیون و ۲۹۷ هزار تومان رسید و در هفدهم مهر از مرز یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان عبور کرد و به یک میلیون و ۳۱۲ هزار تومان رسید و نهایتا با ادامه نوسانات مثبت و منفی خود روی همین نرخ ماند. البته بررسی‌ها نشان می دهد که سکه تمام طرح جدید در یک هفته گذشته ۳۳ هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرده است.

بررسی‌ها از بازار طلا نشان می‌دهد که افزایش قیمت‌ها نه به دلیل اظهارات ترامپ بلکه به دلیل افزایش نرخ جهانی دلار بود. به گفته محمد کشتی آرای، در طول هفته گذشته برخلاف هفته قبل از آن که قیمت جهانی طلا آرام و ثابت بود، مسائل مختلفی در دنیا باعث شد که قیمت جهانی طلا در طول هفته حدود ۱۸ دلار نوسان داشته باشد که این نوسان به سمت افزایش بوده است.

هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز در این بازه زمانی با افزایش ۳۰۰۰ تومانی به بیش از ۱۲۵ هزار تومان و اونس جهانی طلا نیز با رشد ۲۶ دلاری به حدود ۱۳۰۳ دلار رسید.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر ادامه داد: هر اونس ۱۲۷۵ دلار بود تا ۱۲۹۸ دلار افزایش قیمت داشته است؛ یعنی به طور متوسط حدود ۱۸ دلار افزایش قیمت پیدا کرده است. در یک هفته گذشته برخلاف تصورات و پیش‌بینی ها که در ماه محرم داد و ستدها کاهش پیدا می‌کند و هم قیمت ها تعدیل می‌شود ولی با توجه به افزایش قیمت جهانی در چند روز گذشته و از طرفی افزایش قیمت ارز باعث شد که قیمت سکه بعد از پنج سال به بالاترین رقم یعنی به بالای یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان برسد.

وی ادامه داد: این درحالی است که رکورد قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار در هفته های گذشته که به بالای ۱۲۵ هزار تومان رسیده بود شکسته شده بود. در مجموع آنچه مسلم است این که با این افزایش قیمت‌ها مجددا نگاه خیلی از مردم به ارز و سکه معطوف شده است.

کشتی آرای افزود: از طرفی هم در بازار طلا و سکه اتفاق خاصی پیش نیامده و تقاضای اضافی ایجاد نشده است ولی افزایش قیمت‌ها ناشی از افزایش قیمت جهانی و نرخ ارز بوده است.  

بازار نفت و رشد قیمت‌ها

بازار نفت نیز در این مدت با رشد قیمت‌ها مواجه بود. بهای معاملات نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا روز جمعه در بالاترین قیمت دو هفته گذشته بسته شد و برای کل هفته بیش از چهار درصد رشد داشت که بزرگترین رشد قیمت در یک ماه اخیر بود. بهای معاملات نفت از ترکیبی از عوامل مختلف شامل آمار واردات مثبت چین و ریسک‌های ژئوپلیتیکی مربوط به مناطق نفت خیز در خاورمیانه و البته در پی امتناع ترامپ از تایید پایبندی ایران به برجام افزایش یافت.

ایران سومین تولیدکننده بزرگ نفت اوپک پس از عربستان سعودی و عراق است. ترامپ، توافق هسته ای با ایران را یکی از بدترین توافق‌ها می‌داند. وی در سخنرانی که روز جمعه داشت، از تایید پایبندی ایران به برجام خودداری کرد. برجام هر سه ماه یکبار بازبینی می‌شود. زمان بعدی تایید پایبندی ایران به برجام ۱۵ اکتبر برابر با یکشنبه ۲۳ مهر است. برجام توافق بین المللی سال ۲۰۱۵ برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران در قبال لغو تحریمهای اقتصادی بود و اجرای آن به برچیده شدن تحریمها در ابتدای سال ۲۰۱۶ منجر شد و به ایران امکان داد تولیدش را به حدود ۳.۸ میلیون بشکه در روز افزایش دهد. ترامپ برنامه‌هایی را برای یک استراتژی جدید در برخورد با ایران اعلام کرده که شامل تحریم‌های جدید خواهد بود.

به گفته تحلیلگران، این اقدام ممکن است بر ظرفیت صادرات ایران تاثیر داشته باشد اما احتمالا در کوتاه مدت تاثیری نخواهد داشت. فیلیپ فلاین، تحلیلگر ارشد بازار در گروه پرایس فیوچرز در این باره به مارکت واچ گفت: ترامپ برجام را به دست کنگره سپرده است؛ اما با دادن اختیار به کنگره، نگرانی نسبت به واکنش فوری از سوی ایران یا تحریم‌ها علیه بخش نفت این کشور فعلا کاهش پیدا کرده است.

بازار نفت پس از اینکه ترامپ به وضع فوری تحریم‌ها علیه ایران اقدام نکرد، از رشد چشمگیری که اوایل معاملات روز جمعه داشتند، عقب نشینی کرد. ترامپ به کنگره ۶۰ روز فرصت داده تا درباره وضع مجدد تحریم‌ها علیه ایران تصمیم بگیرد. به گفته تحلیلگران، بازار از اینکه آمریکا از برجام خارج نشد، اندکی آسودگی خاطر پیدا کرد اما عامل دیگری که رشد قیمتها را محدود کرد، گزارشی درباره احتمال انصراف غول نفتی آرامکوی عربستان از عرضه اولیه عمومی ۵ درصد از سهام این شرکت و در عوض فروش سهام به سرمایه گذاران خصوصی بود.

به گفته فلاین، برخی در بازار از این واهمه دارند که عربستان دیگر انگیزه سابق برای افزایش قیمت نفت را نداشته باشد اما اگر سعودی‌ها بخواهند سهام آرامکو را به صورت خصوصی به فروش رسانند، همچنان به قیمت‌های بالا برای فروش سهام آرامکو به قیمت خوب نیاز دارد.

ادامه سیر صعودی بورس تهران

در هفته گذشته شاخص کل با افت ۶۸۵ واحدی همراه بود و کانال ۸۵ هزار واحدی را ترک کرد اما با وجود صحبت‌های ترامپ در جمعه شب، بورس با واکنش منفی همراه نبوده و امروز رشد ۵۱۹ واحدی را تجربه کرد و شاخص وارد کانال ۸۵ هزار واحدی شد.