تشخیص مصلحت نظام در مجلس

اسباب‌کشی در سکوت خبری

ماجرای اثاث‌کشی مرکز پژوهش‌ها تقریبا مسکوت مانده بود اما دیروز صدای یکی از نمایندگان در صحن بلند شد که چرا نمی‌توانیم از نظر کارشناسی کارمندان مرکز پ‍ژوهش‌های مجلس بهره‌مند شویم؟ مرکز پ‍ژوهش‌های مجلس بناست اتاق فکر مجلس باشد. این که حالا تا چه اندازه از پس این مسئولیت برآمده، موضوع گزارش دیگری است اما برخی کارشناسان آن بر این باورند که دیدگاه کارشناسانه مرکز می‌تواند در کاهش خطاها در تصمیم مجلسیان تأثیرگذار باشد. علی لاریجانی که گویا در این مدت دل خوشی از این نقل و انتقال‌ها نداشته، در پاسخ به نماینده معترض شرح ماوقع داده و این که به جای مرکز پژ‍وهش‌های مجلس حالا مجمع تشخیص در ساختمان نیمه‌مرمت‌شده مجلس قدیم ساکن می‌شود. مرکز پژوهش‌ها بناست به ساختمان مجمع در نیاوران رفته و در برخی طبقات آن ساکن شوند.

نه شهرداری و نه وزارت آموزش و پرورش به ما ساختمان ندادند

به گفته علی لاریجانی «ما سال قبل به شهرداری نامه نوشتیم اما شهرداری گفت چنین ساختمانی نداریم. بعد از وزارت آموزش‌وپرورش خواستیم یکی از ساختمان‌هایشان را در اختیار ما قرار دهند که بعد از مدتی گفتند آن را برای کار دیگری در نظر گرفته‌اند. در صورتی که آن ساختمان خالی بود. ما مجبور شدیم ساختمان قدیم مجلس را تعمیر کنیم تا ساختمان پژوهش‌ها به آنجا برود تا راه‌ حلی بیندیشیم. مبالغی هم هزینه شد که آنجا تعمیر و در سه ماه آماده شود.»

رئیس مجلس چنین ادامه داده: «وقتی مرکز پژوهش‌ها می‌خواست به آن ساختمان نقل‌ مکان کند، مجمع تشخیص مصلحت که شکل جدید پیدا کرده تقاضایی از رهبری کرد که ساختمان مجلس را به مجمع بدهند. من هم خدمت رهبری نامه نوشتم که ما مفری به جز این که مرکز پژوهش‌ها را آنجا ببریم، نداریم. ایشان در نامه‌ای جواب دادند که این تغییر انجام شود و مجمع از ساختمان مجلس قدیم استفاده کند و ما ساختمانی در اختیار مرکز پژوهش‌ها قرار دهیم.»

ساختمان ٩طبقه‌ای با کارمندانی اندک

ساختمان نیاوران، ساختمانی در ٩ طبقه است که در تمام سال‌های گذشته تحت ریاست حسن روحانی و علی‌اکبر ولایتی در قالب مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام فعالیت می‌کرد. با فوت آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی و حسب تصمیم آیت‌الله هاشمی‌ شاهرودی بنا شد این مرکز به شکلی تغییر موجودیت دهد و ذیل دبیرخانه مجمع تشخیص مصحلت نظام فعالیت کند. تعداد کارمندان آن هم پس از فوت هاشمی رو به کاهش گذاشت و حالا شاید به حدود ٥٠ نفر نیروی رسمی و غیر رسمی برسد.

مجمع تشخیص مصلحت نظام سه ساختمان اصلی دارد؛ یکی ساختمان کاخ «مرمر» که نشست‌های اصلی مجمع در آن برگزار می‌شود و دیگری ساختمان نیاوران و ساختمان خیابان میرداماد. ساختمان میرداماد بر خلاف ساختمان نیاوران کم‌رفت‌وآمد نیست و نزدیک به ٥٠٠ کارمند دارد و تحت مدیریت محسن رضایی در اختیار دبیرخانه مجمع تشخیص قرار دارد. حتی به تازگی ساختمان مجاور آن خریداری شده و با اتصالات بنایی اتصالی میان این دو سازه ایجاد شده است. حالا ساختمان مجلس نیز به این متعلقات اضافه خواهد شد.

مجمع تشخیص گفتند ساختمان نیاوران را نمی‌دهیم

علی لاریجانی در صحن علنی از بی‌خانمانی مرکز پژ‍وهش‌ها در سال گذشته می‌گوید: «هر چه گشتیم ساختمانی که سیستم اداری داشته باشد، برای مرکز پژوهش‌ها پیدا نکردیم. بنابراین خدمت ایشان نامه نوشتیم که اگر این کار انجام شود، مرکز تحقیقات مجمع که در نیاوران است، به مرکز پژوهش‌ها داده شود که مشکل آنها حل شود و ما ساختمان مجلس را در اختیار آنها قرار دهیم. آقا نیز دستور دادند مرکز تحقیقات در اختیار مجلس قرار گیرد. در این بین دبیر مجمع تشخیص بحث‌هایی داشتند که ما مشکلاتی داریم و نمی‌توانیم ساختمان را بدهیم. همین مسئله باعث شد این کار طول بکشد.

حتی ایشان پیشنهاد داد مجلس دست خودتان باشد ما نیز گفتیم ما مشکلی نداریم. پیشنهاددهنده نبودیم ولی چون رهبری گفتند همه باید اطاعت کنیم نهایتا قرار بر این شد که ساختمان را به ما بدهند.»

مالکیت مجلس قدیم به مجمع منتقل نمی‌شود

در حال حاضر چهار، پنج طبقه از ساختمان پژوهشی مجمع در اختیار مرکز پژ‍وهش‌ها بوده و این نقل‌‌وانتقال در حال انجام است. لاریجانی همچنین گفته «الان کل ساختمان باید تخلیه شود اما فقط چهار، پنج طبقه تخلیه شده، برای همین کار طول کشیده است.»

علی لاریجانی همچنین تأکید کرده «بحث مالکیت مجلس قدیم مطرح نیست. مجمع تشخیص فقط از آن استفاده می‌کند ما اگر حتی در اینجا (ساختمان بهارستان) مشکلی پیدا کنیم از نظر آیین‌نامه باید به این ساختمان برویم و از آنجا استفاده کنیم.»

ساختمان نیاوران روزگاری نه‌ چندان دور در دوره ریاست آیت‌الله هاشمی‌ رفسنجانی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام محلی برای آمد و شد برخی اعضای خانواده او بود. پیگیری‌های «شرق» نشان از آن دارد که دیگر کمتر از رفت‌ و آمد فرزندان هاشمی در ساختمان مرکز استراتژیک مجمع به چشم می‌خورد، به جز رفت‌ و آمدهای گاه‌وبی‌گاه یاسر هاشمی.

از سنا تا مجمع تشخیص

میرزا حسین سپهسالار یکی از صدراعظم‌های ناصرالدین‌شاه، ساختمان مجلس را ‌حدودا ٢٥ سال قبل از جریان‌های مشروطه در باغ بهارستان ‎ساخت. بعد‌ها که مشروطه رخ داد، مجلس احتیاج به فضا داشت و آنجا را تبدیل به پارلمان کردند و جلسات در آنجا برگزار شد. این اولین ساختمان مجلس نمایندگی در ایران بود. اما به‌ موجب قانون اساسی ١٢٨٥، قرار بود مجلس سنایی هم تشکیل شود که تشکیل آن تا زمان به حکومت رسیدن محمدرضا پهلوی به‌ طول انجامید و سرانجام لایحه آن به سال ١٣٢٧ تقدیم مجلس شورای ملی شد. تعداد نمایندگان مجلس سنا ٦٠ نفر بوده که ٣٠ نفر از طرف مردم (١٥ نفر از تهران و ١٥ نفر از شهرستان) و نیمی دیگر از سوی شاه (١٥ نفر از تهران و ١٥ نفر از شهرستان) انتخاب می‌شدند. جلسات این مجلس در ابتدا در ساختمان مجلس شورای ملی تشکیل می‌شد و بعد از انحلال مجلس، با موافقت محمدرضا پهلوی کاخ علیرضا پهلوی اختصاص داده شد و در نهایت هم برای در نظر گرفتن محلی برای امورات اداری و کتابخانه و تشریفات، ساختمان جدیدی در کنار کاخ علیرضا احداث شد. این بنا تا سال ۱۳۵۷ برای جلسات مجلس سنا مورد استفاده قرار می‌گرفت. بعد از پیروزی انقلاب، ساختمان سنا به جهت نوسازبودن در اختیار خبرگان قانون اساسی قرار گرفت. تصویر معروفی از مرحوم طالقانی در ابتدای استقرار خبرگان قانون اساسی وجود دارد که او را نشسته به کف زمین و تکیه داده به صندلی‌ها نشان می‌دهد. این اعتراض انقلابی آیت‌الله بود. ساختمان مجلس سنا بعد از تشکیل مجلس شورای اسلامی در اختیار این قوه قرار گرفت. اما در دهه ٧٠ با گذشت شش دوره از عمر این مجلس و فرسوده‌شدن ساختمان سنا، طرح ساخت بنای جدید مجلس شورای اسلامی در بهارستان به تصویب رسید و نمایندگان مجلس از هفتمین دوره در ساختمان هرمی شکل حضور پیدا کردند.

و اما کاخ مرمر

رضا شاه در سال ١٣١٣ دستور احداث کاخ مرمر را صادر کرد و ساخت این بنا تا سال ١٣٢٦ به‌ طول انجامید. این ساختمان دفتر کار رضاشاه بود و پیش از تدوین قانون خزانه ملی، جواهرات ملی از کاخ گلستان به این کاخ انتقال پیدا کرد. سال‌های نخست حکومت محمدرضا پهلوی، این کاخ محل ملاقات‌ها و دفتر او به شمار می‌رفته است. حتی شاه و همسرش فوزیه در این کاخ ساکن بودند و نامزدی شاه با فرح دیبا هم در این کاخ صورت گرفت. همچنین محمدرضا در همین کاخ از سوی رضا شاه‌آبادی مورد سوءقصد قرار گرفت. بعد از آن دفتر محمدرضا به کاخ صاحبقرانیه منتقل شد و این کاخ تبدیل به موزه شد. بعد از انقلاب کاخ مرمر در ابتدا در اختیار کمیته انقلاب قرار گرفت و بعد از آن محل استقرار دادستانی انقلاب اسلامی شد و با ریاست آیت‌الله یزدی بر قوه قضائیه، او در این ساختمان حاضر شد. بعد از آن با بنیاد مستضعفان به عنوان مالک و سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی نگهداری اقدام به مرمت آن کرده و آن را تبدیل به موزه کردند. با پایان عمر ریاست‌جمهوری هاشمی و انتخاب او به عنوان ریاست مجمع تشخیص قرار شد برای حفاظت از چهره‌های حاضر در مجمع و با دستور نهادهای امنیتی جلسات در کاخ مرمر تشکیل شود و در اختیار مجمع قرار گیرد.»