چقدر پول به ایران‌ سرازیر می‌شود؟

تدبیر24: دبیرکل اتاق بازرگانی تهران تعادل بازار ارز، افزایش صادرات پتروشیمي‌و انتقال طلب‌های ارزی کشور را از نتایج توافقات ژنو عنوان کرد. ابراهیم بهادرانی در خصوص حذف تحریم‌های طلا گفت: وقتی که تحریم‌کنندگان سوئیفت را قطع کردند، یکی از راه‌ها برای دریافت طلب از سایر کشورها به شکل طلا بود لذا تحریم‌کنندگان جلوی طلا را هم گرفتند اما با برداشته شدن تحریم طلا امکان نقل وانتقال طلا فراهم می‌شود و در حقیقت با خرید و انتقال طلا می‌توان بخشی از طلب‌های ارزی را به کشور منتقل كرد.
 ایران به زودی مقصد دلارهایی خواهد بود که از اقصی نقاط جهان سرازیرش خواهند شد‌. تحریم‌های شدید اعمال شده طی دو سال گذشته سبب شده است ایران نتواند بخش مهمي‌از درآمدهای نفتی خود را وارد کشور کند‌. این ناتوانی، بحران ارزی نیمه سال 1391 را در پی داشت و سه برابر شدن قیمت ارز در طول یک هفته.حالا طبق آخرین گزارش‌ها ايران تنها از مشتریان آسیایی خود 43 میلیارد دلار طلب دارد‌. از چین، هند، کره جنوبی و ژاپن. آنكه پيش قدم پرداخت طلب‌هاي ايران شده است نه مشتري نفتي ايران است و نه مراوده‌اي طي اين سال‌ها داشته است.آمريكا در اولين ساعات، پس از اعلام توافق ژنو بخشي از بدهي خود را به ايران آزاد كرد و حالا ايران منتظر متحدين ديروز و بدهكاران امروز است. با آزاد شدن ذخایر ارزی ایران، می‌توان امیدوار بود گنجینه‌ای که از فروش نفت در سراسر جهان اندوخته شده است راهی ایران شود اما حجم مطالبات نفتی و در برخی موارد غیرنفتی ایران چندان روشن نیست و اعداد و ارقام متفاوت از سوی مقامات مسئول در حالی اعلام می‌شود که اقتصاد ایران عطش پول دارد.
 چین، بزرگ ترین بدهکار نفتی
چینی‌ها، مهم بودند اما وقتی صورت ایران به شرق چرخید اهمیتشان مضاعف شد. در دوره نه چندان طولانی تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا، چین خرید نفت از ایران را متوقف نکرد اما در این دوره زمانی پول چندان زیادی نیز تحویل این کشور نداد.هر چند علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامي‌حجم مطالبات نفتی ایران از چین را 22 میلیارد یورو اعلام می‌کند اما برخی دیگر از منابع پیش از سفر رسمي‌رئیس مجلس به چین از بدهی 30 میلیارد دلاری و 35 میلیارد دلاری چین به ایران سخن گفته بودند‌. برخی از اعضای اتاق بازرگانی ایران و چین نیز از وجود 50 میلیارد دلار دارایی ایران در چین خبر می‌دهند.کدام درست است، معلوم نیست اما آنچه مسلم است اینکه حداقل 22 میلیارد یورو ایران از چین بازخواهد گشت.
اما پول‌های ایران در چین کجا نگهداری می‌شود؟ ایران پول‌های خود را در بانک‌های چین به امانت نگذاشته است. بانکی کوچک با شعبه‌هاي اندك محل نگهداری پول‌های ایران است. این بانک که مهم‌ترين دارايي‌اش همان سرمايه‌هاي ايران است،"کونلون بانک" نام دارد.شعبه‌هاي اين بانك در چهار شهر شين، داچين، پكن و ارومچي قرار دارد. مالک کنونی این بانک شرکت نفت چین است. گفته می‌شود شرکت نفت چین بابت سر و سامان دادن به مطالبات نفتی ایران نسبت به خریداری سهام این بانک اقدام کرد و در حال حاضر حجم سرمایه‌های ایران در این بانک به 50 میلیارد دلار می‌رسد.
گزارش‌های رسمي‌و غیررسمي‌دلالت بر آن دارد که ایران در آستانه تنگ شدن حلقه تحریم‌ها بخشی از مطالبات نفتی خود را از دیگر کشورها به چین آورد تا بتواند از آنجا آن را به ایران منتقل کند اما به دلیل تحریم‌های سخت‌گیرانه مالی و تبعیت چین از آنها نتوانست راهی برای خروج آنها بیابد‌.اواخر سال 1390 بود كه ايران حدود 12 ميليارد دلار از دارايي‌هايش را از اروپا به چين آورد و به امانت گذاشت. پول‌هاي حاصل از فروش نفت و ديگر كالاهاي ايراني نيز بر اين پول اضافه شد و این چنین بود که ایران گنجینه‌ای 50 میلیارد دلاری را در سرزمین زردها به جا گذاشت و آن را در بانکی خاص ذخیره کرد، تجمیع پول‌ها در این بانک ترجیح ایران بود یا چین معلوم نیست‌. البته بانک‌های دیگر چینی تمایلی به سپرده‌گذاری ایران نداشتند چرا که می‌ترسیدند فعالیت‌هایشان با کشورهای اروپایی تحت تاثیر این موضوع قرار گیرد پس بانکی داخلی، کوچک و البته تحریم شده از سوی غرب مقصد دلارهای ایرانی شد.کونلون بانک شرایط متفاوتی را نسبت به بانک‌های دیگر چین دارد‌. مثلا برای انتقال پول از این بانک به حساب‌های دیگر شرایط ویژه‌ای را در نظر گرفته است.در حالی که بالاترین هزینه نقل و انتقال پول در جهان، 60 دلار است، این بانک برای انتقال هر حواله‌ای برای تاجران ایرانی نیم درصد کارمزد دریافت می‌کند‌. به این ترتیب کارمزد پرداختی توسط تاجران ایرانی بالاتر از استانداردهای بین‌المللی خواهد بود. برخی معتقدند حضور بدون رقیب این بانک در عرصه مراودات ایران و چین سبب اتخاذ چنین رفتارهایی شده است. از سوی دیگر این بانک در سال گذشته برای نگهداری پول‌های ایران درخواست یک درصد کارمزد کرده بود که بانک مرکزی هیچ گاه پاسخ نداد چنین درخواستی را پذیرفته است یا خیر‌. حالا قرار است پول‌ها به ایران بازگردد.آیا کونلون بانک چین می‌تواند از این دارایی عظیم چشم بپوشد؟تاجران ایرانی پس از آنکه تحریم‌های بانکی لغو شد می‌توانند از هر بانکی چه در چین و چه خارج از چین حواله دریافت کنند و پول انتقال دهند، آیا کونلون بانک به پایان امپراطوری‌اش رضایت خواهد داد و بی‌چون و چرا پول‌های ایرانی را راهی ایران خواهد کرد؟
 هند، برنج در برابر نفت
هند دومین بدهکار نفتی ایران محسوب می‌شود‌. هند دومین کشور پرجمعیت جهان و دومین خریدار عمده نفت ایران بود که در دو سال گذشته مانند چین حجم خرید نفت خود از ایران را کاهش داده است.هندی‌ها مشتریان خوش قولی برای ایران نبودند‌. وقتی بدهی نفتی‌شان به 8 میلیارد دلار رسید گفتند می‌توانید بخشی از پول خود را با روپیه ببرید و بخشی را با روبل. ایران اما در دوراهی روبل و روپیه، خرید برنج را ترجیح داد و انبارهای ایرانی پر شد از برنج‌های هندی که حالا معلوم است آلودگی دارند و استاندارد نمی‌تواند آنها را تایید کند.حجم واردات برنج از هند در دو سال گذشته به شدت افزایش یافته است،حجم تقاضای ایران به حدی بود که قیمت برنج هندی در بازارهای جهانی افزایش یافت اما با روی کار آمدن دولت یازدهم هندی‌ها کارت قرمز خود را دریافت کردند.زنگنه خواستار تادیه فوری مطالبات ایران شد و گفت: نه روبل می‌خواهیم و نه روپیه.دلار می‌خواهیم ، آن هم بدون کم و کاست.امتیازات نفتی هند در ایران لغو شد و دوباره بدقولی هندی‌ها در مورد خرید گاز از ایران یادآوری شد‌. هند می‌گوید ما بدهی خود را داده‌ایم و کمتر از یک میلیارد دلار به ایران بدهکاریم‌. چیزی که مقامات رسمي‌ایران درباره آن اظهارنظر نمی‌کنند‌. حال باید دید بانک «یو سی اُ» که محل نگهداری پول‌های نفتی ایران است، می‌تواند از دلارهای ایرانی دل بکند؟ می‌گویند 5.3 میلیارد دلار از پول‌های ایران در این بانک است.
 کره ، رفیق نیمه‌راه
 کره جنوبی ، هر چند در گذشته نه چندان دور دوست ایران بود و یادگاری دهه هفتادی‌اش هنوز در خودروسازی‌های ایران تولید می‌شود و در خیابان‌های ایران جولان می‌دهد اما در روز تنگی ، کنار ایران نماند.کره جنوبی یکی از مهم‌ترین خریداران نفت ایران است اما این کشور هم با اسم رمز" شما تحریمید" پول‌‌هایش را به موقع نداد. حجم بدهی کره جنوبی به ایران در حدود 5 میلیارد و 500 میلیون دلار اعلام شد.هر چند این رقم متعلق به ماه‌ها قبل است اما نه مقامات کره‌ای و نه مقامات ایرانی درباره رقم دقیق بدهی نفتی کره اظهار نظر تازه‌ای نکرده‌اند‌.کره‌ای‌ها که با تبعیت از تحریم‌های غربی مراودات خودرویی خود با ایران را به حداقل رسانده بودند، در این دوره خواهان معاوضه پول با کالا بودند، آن هم کالای غیرتکنولوژیکی. درخواستی که با چراغ سبز ایران رو به رو نشد‌. مي گويند ژاپني‌ها نيز در حد و اندازه چيني‌ها بدهكارند‌. اين بدان معناست كه فقط چشم‌بادامي‌ها بايد يازده ميليارد دلار به ايران تحويل دهند.
 آسیایی‌های بدهکار
هر چند مسئولان ايراني رسما درباره ميزان طلبشان از خارجي‌ها حرفي نمي‌زنند اما رويترز در گزارشي اعلام كرده است مجموع پول نفت ايران که در سه کشور هند، کره جنوبي و ژاپن نگهداري مي شود 15.3 ميليارددلار است. با توجه به رقم 22 ميليارد يورو ( برابر با حدود 28.6 ميليارد دلار) بدهي نفتي چين به ايران كه از سوي علي لاريجاني اعلام شده است ، مي‌توان نتيجه گرفت ايران تنها از چهار كشور آسيايي بيش از 43 ميليارد دلار طلب دارد‌. به اين ترتيب ماه عسل ايران با پول‌هاي در حال برگشتن كم كم آغاز خواهد شد‌.
منبع:روزنامه قانون
زهرا علی اکبری