خشکسالی در ایران و هشدارهایی که "سلامت" می‌دهد

تدبیر24»نزدیک به یک دهه است که پدیده خشکسالی به طور جدی در کشورمان خودنمایی می‌کند و طبعا عوارض آن اعم از عدم دسترسی به آب شرب تمیز و کافی، تکثیر سریع‌تر باکتری‌های محیطی و ... می‌تواند سلامت مردم‌مان را تحت تاثیر جدی قرار دهد و حتی هشدار بروز و شیوع مجدد بیماری‌های واگیر و عفونی از سوی کارشناسان امر را نیز دارد. بر این اساس باید پرسید در حال حاضر وضعیت کشور در این حوزه چگونه است؟، آیا بروز خشکسالی و پدیده‌هایی چون ریزگردها می‌تواند منجر به افزایش بیماری‌های قلبی، ریوی، عفونی و... شود؟ و سوال مهم‌تر آنکه برای کنترل شرایط چه باید کرد؟.  

دکتر غلامرضا معصومی، عضو هیئت بورد سلامت در بلایای وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به چالش خشکسالی در کشور، گفت: روند پدیده خشکسالی بیش از هفت-هشت سال است که در کشور ما آغاز شده است. البته پیش از آن هم کنفرانس‌های بین‌المللی متعددی در دنیا و در حد ریاست جمهورهای کشورها، درباره تغییرات آب‌وهوایی و بویژه خشکسالی در منطقه ما برگزار شده بود.

خشکسالی در ایران

وی با بیان اینکه ایران در منطقه‌ای قرار گرفته که از پدیده خشکسالی متاثر است، افزود: طبیعتا هر کشوری بر اساس برنامه‌ریزی‌هایش در این حوزه پیش می‌رود. برخی پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که دوره خشکسالی در ایران، دوره‌ای ۳۰ ساله است، تاکنون حدود ۱۰ سال از آن سپری شده و متاسفانه در این بازه زمانی ۱۰ ساله هم آسیب‌های زیادی به دلیل بروز خشکسالی متوجه کشورمان شده و بسیاری از منابع و ذخایرش را به نوعی از دست داده است.

معصومی با بیان اینکه اکنون ممکن است در برخی مناطق کشور به دلیل بروز خشکسالی، در زندگی روزمره هم مشکلاتی ایجاد شود، ادامه داد: این مشکلات بیشتر در قسمت‌های جنوب و جنوب شرق کشور دیده می‌شود. البته باید بدانیم که اینطور نیست که سایر مناطق کشور از این موضوع مستثنی شده باشند. هرچند که طبیعی است پدیده خشکسالی بر روی استان‌های شمالی کشور تاثیر کمتری داشته باشد، اما نسبت به گذشته وضعیت این مناطق نیز تغییر کرده‌اند و اگر شرایط کنونی آنها را با ۱۰ سال قبل‌شان مقایسه کنیم، می‌بینیم که شاید تفاوت زیادی با استانی مانند کرمان که از مناطق خشک کشور است، نداشته باشند.

"سلامت"هشدار می‌دهد

معصومی با بیان اینکه دانشگاه‌های علوم پزشکی هم از پدیده خشکسالی متاثرند، ‌ گفت: حوزه سلامت بعد از بروز پدیده‌هایی چون خشکسالی، از آن متاثر می‌شود و جز هشدارهایی که می‌دهد، سیستم خاص و پیشگیری‌کننده‌ای در دست وزارت بهداشت نیست. این درحالیست که متاسفانه عوارض پدیده خشکسالی دامن‌گیر وزارت بهداشت و حوزه سلامت نیز خواهد شد.

وی تاکید کرد: در حال حاضر شرایط کشور از نظر بروز پدیده خشکسالی به‌گونه‌ای است که باید کل بدنه دولت با تمام همت‌شان، به میدان بیایند و وارد فاز کنترلی شوند. البته بعید به نظر می‌رسد که بتوانیم به شرایط پیش از بروز پدیده خشکسالی در کشور بازگردیم.

ریزگردها و افزایش مراجعه به بیمارستان‌ها!

عضو هیئت بورد سلامت در بلایای وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره تاثیر پدیده‌هایی چون خشکسالی، ریزگردها و... در سلامت مردم، گفت: اولا باید توجه کرد که ایران خیلی شروع‌کننده و منشاء بروز ریزگردها نیست. هرچند که در قسمت‌های محدودی مانند خوزستان یا برخی مناطق جنوبی این پدیده وجود دارد. در کشور ما عمدتا مناطقی دچار ریزگرد می‌شوند که در گذشته تالاب یا آبگیر بودند و به دلیل حضور آب، خاک زیر آنها نرم بوده و اکنون متحرک است و ریزگردها را تولید می‌کند.

معصومی با بیان اینکه تاکنون مطالعه قوی در کشور در زمینه ارتباط بروز ریزگردها با افزایش بار بیماری‌های مختلف انجام نشده است، گفت: البته بحث‌هایی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه در زمان بروز  ریزگردها، مراجعه بیماران به بیمارستان‌ها و تعداد بیماران قلبی افزایش می‌یابد، اما از طرفی عوامل مخدوش‌کننده زیادی مانند ترس مردم و... در این زمینه وجود دارد که نمی‌توانیم قاطعانه بگوییم علت این مراجعات صرفا پدیده‌هایی چون ریزگردها بوده است. بر این اساس آمارها و گزارشات بسیاری از بیمارستان‌ها نشان می‌دهد که در این شرایط بیماری افزایش پیدا نکرده است، اما شخص فکر می‌کند به دلیل آلودگی، تنگی نفس گرفته است. درحالیکه قسمتی از این مشکل ناشی از استرس است.

وی با بیان اینکه انجام چنین مطالعاتی در زمینه ارتباط بروز بیماری‌ها با پدیده‌هایی چون خشکسالی و ریزگردها، نه‌تنها در ایران، بلکه در دنیا نیازمند مطالعه‌ای طولانی و آینده‌نگر است، گفت: اگر ۱۰ سال قبل که پدیده ریزگردها در کشورمان مطرح شد، یک مطالعه آینده‌نگر را آغاز می‌کردیم، در حال حاضر به نتایج خوبی رسیده بودیم، اما متاسفانه مطالعات ما به صورت مقطعی بوده و از نظر علمی نمی‌توان به آن استناد کرد.

تغییر اقلیم و بروز بیماری‌های عفونی

عضو هیئت بورد سلامت در بلایای وزارت بهداشت با بیان اینکه البته مساله قطعی این است که ما با پدیده تغییر اقلیم مواجهیم، اظهار کرد: این تغییر مشخصا بر روی زندگی روزمره مردم و افزایش بار بیماری‌ها و عمدتا بیماری‌های عفونی تاثیر خواهد داشت. زیرا با تغییر اقلیم، مایعی را از دست می‌دهیم که زندگی بشر به آن وابسته است و منطقی است که متعاقب این موضوع بیماری‌هایمان هم افزایش پیدا خواهد کرد. البته علم روز دنیا به راه‌های زیادی برای تامین آب شرب فکر کرده است و اتفاقات خوبی در دنیا افتاده است. گرفتن آب از رطوبت هوا و از فاضلاب از جمله راهکارهایی است که در دنیا در حال تحقیق و بررسی آن هستند و نتایج خوبی از بررسی‌های اولیه آن بدست آمده است. به طوریکه شاید بتوانیم امیدوار باشیم که اوضاع بهبود یابد.

معصومی تاکید کرد: در زمینه بروز خشکسالی و تبعات آن اکنون کشور ما به جایی رسیده که دیگر یک ارگان مسئول برای کنترل این موضوع وجود ندارد، بلکه کل کشور و دولت باید با همه توان‌شان جلو بیایند و در راستای بهبود وضعیت اقدام کنند؛ چراکه این پدیده در زندگی مردم تاثیراتش را نشان می‌دهد. در حال حاضر در بسیاری از روستاهای مرکزی ما کشاورزان آبی برای کشت و زرع ندارند و واقعا دچار مشکلات زیادی شده‌اند. به دنبال این موضوع ممکن است بیماری‌های قلبی، کلیوی و ... ایجاد شود. بنابراین برای پیشگیری از این پیامدها به یک حرکت تمام قد کشوری نیازمندیم و تمام ظرفیت‌های کشور و همه ارگان‌های آموزشی اعم از صداو سیما، مدارس و... باید به کار گرفته شوند.

بهداشت و درمان پاسخگو نیست، اگر...

وی با تاکید بر انجام اقداماتی مانند مدیریت مصرف آب به طور جدی و در همه حوزه‌های مصرفی، گفت: باید بدانیم که عدم توجه به این مسائل می‌تواند به بروز انواع بیماری‌ها و افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان منجر شود. به عنوان مثال وقتی که به دلیل عدم استفاده از آب تمیز، سیستم دفع به خوبی کار نکند و بدن ضعیف شود، قطعا شاهد بروز و افزایش بیماری‌های و افزایش هزینه‌های بهداشت و درمان خواهیم بود. این موضوع مساله‌ای ثابت شده و علمی است و در صورت بروز چنین اتفاقی، سیستم بهداشت و درمان ما ظرفیت پرداخت چنین هزینه‌هایی را ندارد.