نقد عملکرد رسانه‌ها

تدبیر24»حمید شکری‌خانقاه در گفت‌وگو با ایسنا درباره لزوم انتشار اخبار با ذکر منبع در بحران‌ها، خاطرنشان کرد: طبیعی است که در شرایط بحران مردم برای دریافت اخبار نیاز به یک منبع موثق دارند. قطعا در چنین شرایطی بهترین کاری که رسانه‌های رسمی می‌توانند انجام بدهند، همان بحث شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی درست و به موقع است.

این استاد ارتباطات با اشاره به شب وقوع زلزله در غرب کشور بیان کرد: در همان نخستین شب برخی از مسؤولان مطالبی را مطرح می‌کردند که اصلاً به صلاح نبود؛ مطالبی که به منظور آرام کردن مردم عنوان می‌شد، ولی در عمل بیشتر باعث نگرانی شد. این موضوع نشان داد که در ستاد بحران آشفتگی وجود دارد. هر یک از مسؤولان خودشان در گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف یا صداوسیما اظهارنظر می‌کردند و توضیحاتی ارائه می‌دادند. این در حالی است که از همان ابتدا باید یک ستاد مرکزی بحران تشکیل می‌شد و اطلاعات از این طریق در اختیار مردم قرار می‌گرفت.

شکری خانقاه با بیان اینکه «در شرایط بحران رسانه‌ها باید همگرایی داشته باشند»، گفت: رسانه‌ها باید علاوه بر اطلاع‌رسانی به نیازهای روانی و اجتماعی مردم چه آنهایی که درگیر حادثه هستند و چه آنهایی که حادثه را پیگیری می‌کنند، توجه کنند. آرامش روانی مردم در شرایط بحران بسیار حائز اهمیت است و این موضوع بر عهده رسانه‌ها است. البته که امروز دیگر رسانه‌ها تنها شامل رسانه‌های رسمی مثل خبرگزاری‌ها و صداوسیما نمی‌شود و هر فردی می‌تواند به عنوان شهروند خبرنگار اطلاع‌رسانی کند. امروز شرایط به گونه‌ای شده است که شبکه‌های اجتماعی با سرعت زیادی اطلاع‌رسانی می‌کنند و در این شرایط دیگر مخاطب فقط به منابع رسمی و رسانه‌های معتبر مراجعه نمی‌کند.

او ادامه داد: با وجود شبکه‌های اجتماعی این اطلاعات معتبر و موثق است که به جامعه حس امنیت و آرامش‌ می‌دهد. یک اصل ارتباطاتی در مواقع بحرانی وجود دارد مبنی بر اینکه «به همه آن را بگو، زود بگو و با صداقت بگو» که باید رسانه‌ها نسبت به آن اهتمام بورزند. اگر ستاد بحرانی وجود داشته باشد که بدون سیاسی‌کاری اطلاعات را سریع در اختیار رسانه‌های معتبر قرار بدهد، می‌توان گفت که آنگاه کار اطلاع‌رسانی در بحران به درستی انجام شده است. همچنین باید به ابعاد روانی اطلاعاتی که داده می‌شود توجه کرد. همکاری با رسانه‌های معتبر باعث می‌شود تا احتمال انتشار اطلاعات نادرست کاهش پیدا کند. الان خبرگزاری‌های قدرتمند آنهایی هستند که اخبار را با این سه معیار در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند و باعث می‌شوند که مردم خواسته یا ناخواسته در شرایط بحرانی برای دریافت اطلاعات به رسانه آنها مراجعه کنند.

این کارشناس رسانه با تاکید بر اینکه «رسانه‌ها باید در شرایط بحرانی بیشتر به اخبار بد بپردازند»، یادآور شد: طبیعتاً مردم در شرایط بحرانی انتظار شنیدن اخبار را خوب ندارند. در این شرایط باید اخبار بد را آن هم بلافاصله اعلام کرد تا باعث جلب اعتماد هر چه بیشتر مخاطبان شود. اخبار تلخ را باید با راه‌حل آنها بیان کرد؛‌ به عنوان مثال مسؤولان بگویند که آب قطع شده، اما در ادامه هم این خبر را بدهند که به‌زودی آبرسانی خواهد شد. حتی هیچ اشکالی ندارد که اگر حرف اشتباهی از سوی مسؤولان زده شده، سریع از مردم عذرخواهی و اطلاعات اصلاح‌شده را مطرح کنند.

شکری خانقاه بار دیگر در پایان سخنان خود بر لزوم تشکیل ستاد بحران برای اطلاع‌رسانی تاکید کرد و گفت: سخنگوی این ستاد به هیچ وجه نباید از افراد دولتی یا متعلق به جناح خاصی باشد تا اطلاعات را بدون پنهان‌کاری و سیاسی‌بازی در اختیار رسانه‌ها و مردم قرار بدهد.