فرهنگ‌سازی وسط زلزله

تدبیر24»ایران کشور زلزله خیزی است و تا کنون تجربه‌های تلخ بسیاری در این باره را پشت سر گذاشته است، تجربه‌هایی که با فرهنگ نوع دوستی و مهربانی مردم به خاطره‌ها پیوست، جمع آوری کمک های مردم از سوی پهلوان پر آوازه ایران - غلامرضا تختی برای حادثه دیدگان زلزله بوئین زهرا در سال ۱۳۴۱ هنوز از یاد مردم نرفته است، اما حالا شرایط کمی فرق کرده است.

در کنار افرادی که هنگام وقوع حوادث رفتاری پهلوانانه دارند، اشخاصی هم هستند که هر حادثه‌ را به تمسخره بگیرند و به سرعت شروع به ساختن جُک کنند یا درانتشار ویدیو و عکس‌های صحنه‌های دلخراش ازهم پیشی بگیرند. البته شهروندانی نیز وظیفه خود می‌دانند که نکته‌های مهمی از جمله چگونگی امدادرسانی به زلزله‌زدگان تا توصیه‌های ایمنی را به مردم جامعه یادآوری کنند که معمولا هم نقش و پیام‌هایشان در ازدحام لطیفه‌ها و شایعه‌ها گم می‌شود.

مثلا یکی از تصاویری که بعد از زلزله غرب کشور در شبکه‌های اجتماعی دست به دست شد، مربوط به چک کردن لوله بخاری قبل از خواب بود. در پایین این تصویر توصیه شده؛ «با توجه به وقوع زلزله، احتمال جدا شدن و نشتی در لوله‌های بخاری وجود دارد، لذا قبل از خوابیدن حتما لوله‌های بخاری را چک کنید.»

هرچند که مردم کشورمان همیشه در صحنه‌های تلخ حضور پررنگ داشته‌اند و آنچه را که در توان داشته‌اند برای امدادرسانی و کمک در نظر گرفته‌اند، همانند حادثه ساختمان پلاسکو که بسیاری از مردم به نحوی با مراجعه به محل حادثه سعی کردند وظیفه خود را در این زمینه انجام دهند، اما این اتفاق موجب اختلال در کار نیروهای امدادرسانی و آتش نشانی شد تا جایی که بارها از طریق رسانه‌ها اعلام شد که شهروندان به محل حادثه مراجعه نکنند.

این امر که از بی‌اعتمادی نسبت به نیرهای امدادی نشأت می‌گیرد در زمین‌لرزه‌های پیش از این که در شهرهای مختلف اتفاق افتاده، موجب شد تا بسیاری از شهروندان برای کمک به حادثه‌دیدگان با مراجعه به محل مربوطه از امکاناتی که به حادثه دیدگان تعلق داشت، استفاده کنند. یکی از مسوولان امدادرسان درباره تجربه‌اش از زلزله بم در شبکه اجتماعی نوشت: «یکی از بزرگترین چالش‌های زلزله بم اسکان افرادی بود که برای کمک آمده بودند و بدون سرپناه در سرما مانده بودند. بسیاری از چادرها به اسکان این افراد اختصاص داده شد. افرادی که فقط برای آوردن یک صندوق کنسرو یا ده پتو به محل حادثه مراجعه کرده بودند اما نیاز به سه روز جای خواب و غذا داشتند».

به گزارش ایسنا، حالا همان تجربه‌های گذشته باعث شده پیام‌هایی به نقل از برخی نیروهای امدادی منتشر شود تا امدادرسانی‌های مردم مسیر درست‌تری پیدا کند، مثل این پیام: «بدترین نوع کمک غیرنقدی، مواد غذایی است. کنترل سلامت این کمک‌ها و تاریخ انقضای آنها در شرایط بحران غیرممکن است. ‌در مورد نیازهای کالایی هم باید منتظر اطلاعیه‌های سازمان‌های امدادرسان و ستاد مدیریت بحران کشور ماند. نباید با توصیه‌های مبتنی بر تجربه شخصی مدیریت چنین حوادثی را دچار تشتت تصمیم‌گیری و مداخله‌گری فردی کرد. به هر حال این سازمان‌ها تجربه چند زلزله و بحران طبیعی را دارند.»