ریشه‌کن کردن فساد آرام و پیوسته

 تدبیر24»البته عمدتا اصولگرایان چنین اظهاراتی را فرافکنی علیه آقای محمدباقر قالیباف می‌دانستند اما برخی اعداد و ارقام مستند مطرح شده ربطی به شایعه‌سازی از سوی مخالفان سیاسی شهردار سابق ندارد. به طور نمونه 12 سال پیش و روزی که قالیباف وارد شهرداری تهران شد، تعداد پرسنل شهرداری حدود 35000 نفر بود اما امروز که شهرداری را تحویل داده، تعداد پرسنل شهرداری حدود 75000 نفر است. در حال حاضر حدود 4000 نفر و نیز بستگان و وابستگان برخی از شخصیت‌ها در مترو تهران استخدام شدند. 12 سال پیش شهرداری بدهی نداشت اما امروز 70000 میلیارد تومان بدهی روی دوش این نهاد سنگینی می‌کند. شهرداری تهران میلیاردها تومان از بودجه‌ای که برای خدمات شهری در اختیار داشته، بدون مجوز در موارد غیر مرتبط هزینه کرده است. نصب بیلبوردهای تبلیغاتی سیاسی با هزینه‌های بسیار در مناسبت‌های مختلف و مخالف با اصول مدیریت شهری، تبدیل به روالی معمول در شهرداری شد. شهرداری تهران در حال حاضر ماهی 550 میلیارد تومان حقوق می‌دهد و این مبلغ در حالی پرداخت می‌شود که مثلا کل بودجه سازمان محیط زیست کشور حدود 300 میلیارد تومان است. باید از جریان حامی قالیباف پرسید آیا شهرداری توکیو، نیویورک یا لندن چنین هزینه‌هایی می‌کنند یا مالیات مردمشان را خرج خدمات شهری می‌کنند؟ در این میان هم متاسفانه هیچ نهادی پیگیر حساب‌کشی از مدیریت سابق شهرداری نیست، چرا که در کشور ما آن‌چنان عنصر پاسخگویی قوی نبوده و به عبارت دیگر ارگانی نیست که از آقای قالیباف شهردار سابق بعد از 12 سال مدیریت بر شهرداری پاسخ بخواهد. طبعا اگر خلافی صورت می‌گرفت، باید کسانی که در آن مشارکت داشته‌اند، به مقام یا ارگانی پاسخگو می‌بودند، اما چنین نشانه‌هایی دیده نمی‌شود. در عین حال مقصر شرایط پیش آمده نه شورای شهر اصولگرا، نه آقای قالیباف و نه هیچ کس دیگری نیست، غیر از خود مردم تهران! روزی که انتخابات شورای شهر برگزار می‌شد در تهران با حدود 6 تا 8 میلیون رأی دهنده، برخی از اعضای شوراهای پیشین با 70 هزار رأی انتخاب شدند. اگر 10 درصد مردم تهران برای انتخاب اعضای شورای شهر تهران پای صندوق رأی می‌رفتند، چنان که در همین دوره اتفاق افتاد، دیگر افرادی مانند آقای چمران و دیگران وارد ساختمان بهشت نمی‌شدند و اگر این دوره هم مردم به روال پیشین خود عمل می‌کردند، کسانی وارد شورا می‌شدند که مانند گذشته چشم به فرمان قالیباف داشتند. احتمالا هم آقای قالیباف ابقا می‌شد و 4 سال بعد بدهی و تعداد پرسنل شهرداری دو برابر می‌شد. آنچه مسلم است اینکه دکتر محمدعلی نجفی به عنوان فردی سالم، شفاف و نزدیک به اصلاح‌طلبان شناخته می‌شود. سوال مهمی که مطرح است اینکه چه عواملی باعث می‌شود کسی مانند آقای نجفی تا این مقدار مماشات کند؟ چه کسانی و چه گروهی تلاش می‌کنند نه تنها به تخلفات دوران قالیباف رسیدگی نشود، بلکه شماری از کسانی که در چنین اقداماتی درگیر بوده‌اند در عین مجازات نشدن در پست‌های خود ابقا شوند؟ به نظر می‌رسد آقای نجفی در وضعیتی قرار دارد که خیلی جدی نمی‌تواند این‌گونه مسائل را مطرح کند، چراکه افراد متخلف قدرت زیادی داشته و به مراکز پر نفوذی وابسته هستند که می‌توانند مشکلات زیادی برای شهرداری نوپا ایجاد کنند. از همین رو آقای نجفی این‌گونه تشخیص داده که باید با این افراد مماشات کرده و کنار بیاید، چراکه در غیر این صورت کار شهرداری و شورای شهر را مختل خواهند کرد. نمی‌توان انتظار داشت که اکنون آقای محسن هاشمی، رئیس شورای شهر و آقای نجفی، شهردار با اصولگرایان در بیفتند و دست به افشاگری در مورد برخی اتفاقات بزنند. در اینکه نظارت بر گذشته و آینده شهر حق شورای شهر است شکی نیست اما اقدامات شتابزده در شرایط و موقعیت کنونی شهرداری تهران که در ابهام و عدم شفافیت غرق شده، می‌تواند اثرات منفی زیادی داشته باشد. اعضای شورای شهر در عین دقت در نظارت بر شیوه مدیریت شهردار، باید به او به عنوان فردی که صداقت و مدیریتش را طی موارد گوناگون در سال‌های سکانداری ثابت کرده، اعتماد کنند. نجفی حتما فردی است که به فساد و تخلفات مالی حساس است و تمام تلاش خود را به کار خواهد بست تا به بهترین شکل ممکن بتواند گلوگاه‌های آن را یک به یک ببندد. از سویی دیگر مردم و فعالان باید مداوما از شورای شهر اصلاح‌طلب و شهردار بخواهند که به مفاسد رسیدگی شده و تخلفات بر ملا شود. همان‌گونه که وظیفه شهردار انجام وعده‌ها با بررسی شرایط و محدودیت‌هاست، وظیفه شهروندان نیز یادآوری مطالبات به او و شورای منتخبشان است. شورا و شهرداری نمی‌توانند با یک حرکت ضربتی فساد را ریشه کن کنند و نباید هم چنین انتظاری داشت، اما این درک محدودیت‌ها از سوی مردم با مطالبه‌گری‌ آنها از مسئولان منافات ندارد. به عبارتی دیگر این اقدام می‌تواند تمرینی باشد برای یادگرفتن حفظ ارتباط با منتخبان پس از انتخاب و محدود نماندن کنش سیاسی و مدنی به بازه انتخابات. نباید فراموش کرد که همه شبهات حتما باید مورد رسیدگی و واکاوی قرار گیرد اما کلید موفقیت در شفاف سازی آن شیوه تدریجی در برخورد و نینداختن شهرداری در چالش فشار و دست بسته شدن از سوی ذی‌نفوذان است.

صادق زیباکلام، استاد دانشگاه