رسانه‌ها داغ مردم را بیشتر نکنند

تدبیر24»مهدی رحیمی در گفت‌وگو با ایسنا درباره نقش رسانه‌ها در بحران با اشاره به افزایش شایعه‌پراکنی در مواقع بحرانی اظهار کرد: اولین موضوعی که شایعه درباره آن زیاد می‌شود بحث آمار از تعداد کشته‌شدگان گرفته تا میزان ریشتر زلزله است. در همین چند روز اخیر دیده شد که به عنوان مثال صداوسیما آمار کشته‌شدگان زلزله غرب کشور را تا آن لحظه اعلام می‌کند و بعد از گذشت اندک زمانی در شبکه‌های اجتماعی گفته می‌شود که تعداد کشته‌شدگان چند برابر تعداد اعلام‌شده است. این موضوع تاثیر بسیار زیادی در ذهنیت مخاطب و میزان اعتماد او به رسانه‌ها می‌گذارد و متاسفانه باعث می‌شود تا اعتماد آنها به رسانه‌های اجتماعی بیشتر شود.

او ادامه داد: از طرفی دیگر در شرایط بحرانی اخبار جعلی نیز افزایش پیدا می‌کند. خبرهایی مانند اینکه در شهرهای دیگر هم زلزله آمده در صورتی که هیچ یکی از رسانه‌های رسمی این موضوع را اعلام نکرده‌اند و این دست اخبار بیشتر در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شوند. این اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی به گونه‌ای شده است که فیلم‌هایی که مربوط به گذشته است یا اصلا در کشور دیگری رخ داده شده را با اندکی فوتوشاپ منتشر می‌کنند و آن را به زلزله اخیر مناطق غرب کشور اختصاص می‌دهند.

این کارشناس و محقق رسانه تعداد اخبار جعلی از زلزله‌ اخیر کشورمان را در شبکه‌های اجتماعی بسیار زیاد دانست و با اشاره به نقش خبرهای حساسیت‌زا در مواقع بحرانی، خاطرنشان کرد: در شرایطی که ذهن مخاطب نگران است با یک اشاره هم بهم می‌ریزد. پس از بحران زلزله کرمانشاه اخباری در رسانه‌ها منتشر می‌شود که بحث وقوع زلزله در تهران را مطرح می‌کنند. اصل این بحث اصلا اشتباه نیست و اتفاقا هم باید به صورت ریشه‌ای به آن پرداخته شود، ولی الان زمانی مناسبی برای طرح این مسئله نیست. این موضوع شامل مقالات عمران و ساختمان نیز می‌شود. این دوستان کارشناس تمام مدت سال و درواقع در زمانی که باید، حضور ندارند و انتقاد نمی‌کنند، ولی الان در این شرایط بحرانی که عملاً حرف آنها نتیجه‌ای ندارد شروع به انتقاد می‌کنند و باعث افزایش نگرانی در جامعه می‌شوند. اصل طرح این موضوعات کاملاً درست است، اما باید زمانی به آنها پرداخته شود که در عمل نتیجه‌ای داشته باشد.

رحیمی با بیان اینکه «رسانه‌ها نباید در شرایط بحرانی باعث افزایش فشارها شوند»، یادآور شد: متاسفانه صداوسیما در این شرایط حال و هوای کلیه برنامه‌های خود را تا مدتی غمناک می‌کند. درست است که عزای عمومی اعلام شده و نباید برنامه‌های شاد پخش شود، اما دیگر غم جامعه را هم زیاد نکنند. اصلا قرار نیست خدای نکرده کسی به ساحت کشته‌شدگان در زلزله‌ جسارت کند، اما باید شرایط را به نوعی آرام کرد.

این کارشناس رسانه یادآور شد: باید اخبار خوب و بد درست اطلاع‌رسانی شود. همان‌طور که اخبار کشته‌شدگان در زلزله‌ باید بدرستی و دقیق اعلام شود، این را هم اعلام کنند که چه تعداد از بازماندگان اسکان و بهبود یافته‌اند.

او با بیان اینکه «متاسفانه الان فضای رسانه‌ای زلزله‌ ایجاد شده است»، گفت: برخی مردم با حضور در این فضای تخریب شده عکس، فلیم و سلفی می‌گیرند و منتشر می‌کنند. این اتفاقی است که در حادثه تروریستی مجلس و ریزش پلاسکو نیز شاهد آن بودیم. این شرایط فضای رسانه‌ای برای مردم عادی نیست، آنها اصلا نباید در این مکان‌ها حتی حضور داشته باشند و تنها باید رسانه‌های رسمی آنهم به منظور تسریع و تسهیل امور امدادرسانی و آواربرداری در محل حضور داشته باشند.

رحیمی خاطرنشان کرد: رسانه‌ها باید در این شرایط به اقداماتی که پس از زلزله باید انجام شود، توجه کنند؛ به عنوان مثال الان کمپینی راه‌اندازی شده که بعد از گذشت از مرحله آواربرداری تعدادی روان‌شناس را به مناطق زلزله‌رده اعزام کنند. رسانه‌ها و به‌ویژه صداوسیما به عنوان رسانه‌ ملی نیز باید به این بُعد از اقدامات پسابحران توجه کنند. الان باید رسانه‌ها به سمتی پیش بروند که با تولید چه محتواهایی می‌توانند زحم مردم را التیام بخشند.