اصلاحطلبي، فرصتطلبي نيست
كنش و عمل اصلاحطلبانه در فرهنگ اصلاحطلبي و اصلاح گرايي، شاخص و محك اين رويكرد است.
تدبیر24» اصلاحگر كسي
است كه به طور مرتب شرايط خود را براساس آرمانها و اهداف متعالي ميسنجد و
با نقد منصفانه با هدف اصلاح و بهبود شرايط، مواضع خود را تنظيم ميكند.
اصلاحات به مفهوم بهبود مستمر وضعيت از طريق نقد و ارزيابي و بازخوردهاي
مناسب، يكي از الزامات مدرن مديريت راهبردي و مديريت پروژه است. از آنجا كه
اصلاحطلبي قصد دارد با رفع كمبودها و نواقص مديريتي به سمت پيشرفت حركت
كند، بايد گفت اصلاحطلبي با نگاه آرمانگرايانه عجين است. اين مفهوم با
افزايش بهرهوري و كارآمدي و حمايت از نوآوري و خلاقيت همراه است.
«مردمسالاري» كه زمينه جابهجايي مسالمتآميز قدرت را فراهم و «آزادي» كه
امكان طرح مشكلات و نقد و بررسي شرايط را ايجاد ميكند، با مفهوم
اصلاحطلبي گره خورده است. شايد بتوان گفت كنش اصلاحطلبانه از نگاه امروزي
با نگرش توسعه پايدار مبني بر عدالت نسلي و فرانسلي با برنامهريزي براي
امروز و در نظر گرفتن حق دسترسي نسلهاي آينده به فرصتهاي برابر، كاملا
همخواني دارد. اين مفاهيم البته قبل از آنكه در سطح بينالمللي مطرح شود،
در فرهنگ و تمدن ايران اسلامي ريشه دارد و خرد جمعي بشري نيز به كاركرد
بسياري از اين مفاهيم براي پيشبرد و بهبود شرايط جوامع پي برده است. اين
رويكرد در ابعاد برنامهريزي، بودجهريزي كلان، تعيين اولويتها در
برنامهها و اقدامات، تعريف نقشه راه، سياستها و برنامههاي اجرايي بايد
منعكس شود. اگر بخواهيم با نگاه مصلحانه و نقد مشفقانه به امور كشور
بپردازيم، متوجه ميشويم كه برنامهريزي كوتاهمدت تحت فشارهاي اقتصادي و
سياسي مقطعي و نگرشهاي محدود محلي و مكاني به جاي اولويتهاي ملي، سد راه
پيشرفت پايدار كشور است. همچنين بهرهبرداري گروههاي خاص از موقعيت سياسي
يا اقتصادي خود در تعيين اولويتها – نگاهي كه گاه در مجلسها و حتي در
دولتها ديده ميشود - ضرورت ايجاد فضاي لازم براي نقد مشفقانه به دور از
جناحبنديها را ايجاب ميكند. كنش اصلاحطلبي با رويكرد گفتوگو و فرصت
شمردن تنوع و تكثر فرهنگي و اجتماعي همراه است. اصلاحطلبي همواره بايد از
فرصتطلبي، منفعتجويي و مصلحت فردي و جناحي احتراز كند، چرا كه هزينههاي
سنگيني براي حفظ اصول و سلامت بدنه اجتماعي خويش داده است؛ اين از
مولفههاي شاخص كنش اصلاحطلبانه است كه وقتي اصلاحطلبان در قدرت قرار
ميگيرند نبايد اجازه دهند به اين اعتبار عمومي خدشه وارد شود.
كنش مصلحانه چه از موضع دولتي، چه بخش خصوصي يا سازمانهاي مردم نهاد،
امروز به دنبال نشاط اجتماعي، زمينهسازي براي رونق اقتصادي و اشتغال، فضاي
باز سياسي و در عين حال تعامل هوشمندانه با دنيا در كنار تقابل مقتدرانه
با هرگونه دخالت و سلطه بيگانه است.
كنش اصلاحطلبانه تلاشي براي كاهش و رفع موانع و محدوديتهاي سياسي و در
عين حال ارتقاي سطح اخلاق عمومي و كاهش تنش و خشونت در سطح اجتماعي با نگاه
فرهنگي و انساني است. به تبع عناصر اعتدال و اصلاح در قالب سياستهاي دولت
و برنامههاي رييسجمهور روحاني سعي در ايجاد زمينههاي لازم براي رشد و
اعتلاي مشاركت مردم، بخش خصوصي و جامعه مدني در اين زمينهها دارند.
تجربه دوران دولتهاي يازدهم و دوازدهم نشان داده كه كنشگري اصلاحطلبي با
اعتدالگرايي، بيشترين همسويي را دارد و گرچه برخي نقاط تفاوت نيز وجود
دارد، اما همگرايي در نظر و عمل قابل توجه بوده است.
معصومه ابتکار،معاون امور زنان و خانواده رييسجمهوري