مذاكرات پشت پرده امريكا- تركيه

 تدبیر24»در سوريه يگان‌هاي خلق كرد (YPG) نقش مهمي را در سوريه براي مقابله با داعش ايفا كرد چرا كه آنها شاخه نظامي كردها در سوريه هستند و از نظر تركيه اين گروه شاخه سوري پ‌ك‌ك محسوب مي‌شود و بنابراين تركيه از اين طريق سعي دارد كه يك اتحاد منطقه‌اي عليه شاخه نظامي كردهاي سوريه و ايران ايجاد كند. لازم به ذكر است كه از سال ٢٠٠٥ توافقي ميان تركيه و امريكا بر سر مساله كردها وجود داشته است كه در اين نوشتار مجال پرداختن به آن نيست. اما بعد از سال ٢٠١١ و با شروع بحران سوريه و همچنين افزايش قدرت مانور پ‌ك‌ك در سوريه تبديل به يكي از اصلي‌ترين نگراني‌هاي تركيه شد. پس از حادثه سنجار در داخل تركيه يك نوع اتحاد بين كردها شكل گرفت كه حزب دموكراتيك خلق‌ راهپيمايي را سازماندهي كرد و بسياري جمع شدند و به سمت مرز تركيه با عراق رفتند تا بتوانند به كردها و ايزدي‌هايي كه تحت محاصره داعش بودند، كمك كنند. مجموعه اين مسائل نگراني‌هاي تركيه را بيشتر كرد. به خصوص اينكه روند صلح تركيه با كردها و به طور مشخص با پ‌ك‌ك عملا به شكست انجاميد. بعد از شكست روند صلح بين كردهاي تركيه و دولت مركزي، آنكارا همواره واشنگتن را متهم كرد كه از كردهاي تركيه و سوريه حمايت كرده است. در اينجا بايد تاكيد كرد كه از ديدگاه آنكارا كمك به كردهاي سوريه به نوعي كمك به كردهاي پ‌ك‌ك است. اما امريكايي‌ها اين تعريف را قبول ندارند. امريكايي استدلال مي‌كنند كه موضوع كردهاي سوريه، يك موضوع داخلي براي اين كشور است و ما به آنها كمك مي‌كنيم كه با داعش مبارزه كنند اما تركيه معتقد است كه هر نوع كمكي به يگان‌هاي خلق كرد سوريه در واقع كمك به پ‌ك‌ك و افزايش بي‌ثباتي و حملات تروريستي به مكان‌ها و نيروهاي دولتي تركيه است. در آخرين سفري كه آقاي اردوغان به امريكا داشت اين موضوع محور اصلي مذاكرات با دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده قرار گرفت. از طرفي ديگر همزمان با سفر ترامپ به شرق آسيا، بن‌علي ييلدريم، نخست‌وزير تركيه به واشنگتن سفر كرد و با مقام‌هاي اين كشورها بطور مفصل مذاكراتي داشت و اعلام كرد كه كمك نظامي به كردهاي سوريه خط قرمز تركيه است. چند روزبعد هم رجب طيب اردوغان اعلام كرد كه با تروريست‌ها پشت ميز مذاكره نخواهد نشست كه منظور اصلي وي يگان‌هاي خلق كرد سوريه بود. اما بايد توجه كرد كه تركيه در همكاري‌هاي خود با روسيه و ايران و حتي امريكا مساله كردها را خط قرمز خود تعريف كرده است. اكنون با وضعيتي كه در كردستان عراق در پي رفراندوم در اين منطقه به وجود آمد و نزديكي ديدگاه دولت‌هاي ايران، تركيه و عراق در موضوع كردها، مقداري شرايط را به نفع تركيه تغيير داده است. اكنون ايران نيز نگران آينده كردهاي سوريه است. زيرا الان مشاهده مي‌كنيم كه كردهاي سوريه پيش از رفراندوم اعلام كرده بودند در صورتي كه به اقليم حمله نظامي صورت گيرد آنها نيز با نيروهاي خود از دولت اقليم دفاع خواهند كرد.

بنابراين مساله رفراندوم موجب شد كه مواضع ايران و تركيه در موضوع كردها به هم نزديك‌تر شود. اما در سويي ديگر روسيه و به خصوص امريكا اختلاف نظر جدي با تركيه در اين زمينه داشتند. اكنون در چنين شرايطي كه بحث آزادي رضا ضراب و استرداد فتح‌الله گولن مطرح شده و مساله ويزايي كه بين تركيه و امريكا به وجود آمده؛ اتفاق روز گذشته مبني بر توقف كمك امريكا به كردهاي سوريه نشان‌دهنده آن است كه مذاكرات پشت پرده‌اي ميان واشنگتن و آنكارا در جريان است كه اين را مي‌توان يكي از نتايج اصلي آن دانست. همان‌طور كه مي‌دانيد در جريان تحقيق از كمپين ترامپ تعدادي از افراد كمپين مخفيانه با مقامات تركيه در ارتباط بودند و در ازاي پول وعده‌هايي نيز به آنها دادند. از همين رو مي‌توان گفت كه ارتباط ميان دولت اردوغان و دونالد ترامپ از زمان انتخابات رياست‌جمهوري آغاز شده بود، اما بعدها اختلافات طرفين در برخي مسائل حادتر شد، به خصوص در بحث فتح‌الله گولن، اردوغان بسيار اميدوار بود در سفرخود به واشنگتن بتواند اجازه استرداد وي از امريكا را دريافت كند كه اين اتفاق رخ نداد. در مجموع مي‌توان گفت كه اگر سياست اعلامي با اعمالي يكي باشد و از ارسال سلاح‌ها به كردهاي سوريه خودداري كند، نشان‌دهنده آن است كه تركيه در مذاكرات پشت پرده‌اي كه با واشنگتن داشته توانسته امريكا را متقاعد كند كه كمك‌ها را به كردها كمتر كند. البته شكي نيست كه شكست داعش در اين بين بسيار حايز اهميت است و در دوره پساداعش امريكا ديگر توجيهي براي ارسال كمك‌هاي تسليحاتي به كردهاي سوريه ندارد زيرا مشخص شده است كه اين سلاح‌ها در اختيار پ‌ك‌ك قرار گرفته است. از همين رو مي‌توان از اين موضوع دو نتيجه عمده گرفت. نخست اينكه توافق روز گذشته مي‌تواند نويد بهبود روابط واشنگتن-آنكارا را بدهد و دوم آنكه امريكا در حال شفاف‌سازي در سياست‌هاي خود پس از داعش است كه نخستين گام آن قطع كمك تسليحاتي به كردهاي سوريه است.

رحمان قهرمان پور،كارشناس مسائل تركيه