خاطره‌ در ادبیات ما گل کرده است

تدبیر24»این نویسنده دفاع مقدس در گفت‌وگو با ایسنا درباره جایگاه خاطره‌نویسی در ادبیات ایران اظهار کرد: با توجه به اتفاقاتی که در سال‌های اخیر در بخش خاطره افتاده و کتاب‌های بسیاری در این ژانر منتشر شده و به اصطلاح در بازار گل کرده و تیراژ برخی از این خاطرات در ادبیات کشور ما بی‌سابقه بوده است، می‌توانیم بگوییم ژانر خاطره جایگاه ویژه‌ای در ادبیات‌مان پیدا کرده است. خاطرات دفاع مقدس حتی از مرزهای این حوزه هم فراتر رفته و این ژانر در کشورمان به عنوان یک ژانر موفق مورد توجه قرار گرفته است.

او با بیان این‌که طیف‌های سنی مختلفی مخاطب این ژانر هستند، گفت: جوانان، نوجوانان و خانواده‌ها از این کتاب‌ها استقبال و آن‌ها را مطالعه می‌کنند. این گونه ادبی تحول بزرگی را در ادبیات کشور ما بخصوص ادبیات دفاع مقدس ایجاد کرده است. به خاطر نوع ادبیات و فرهنگ ما  مخاطبان راحت‌تر با این نوع ادبی ارتباط برقرار و همذات‌پنداری ‌می‌کنند. راویان این نوع ادبی مثل جانبازان و خانواده شهدا و کسانی که در جنگ بوده‌اند، برای مردم  ملموس‌تر هستند و این خاطرات بیشتر از گونه‌های دیگر توانسته‌اند در ادبیات جا باز کنند. 

بابایی خاطرنشان کرد: با توجه به آمار و ارقام می‌توانیم بگوییم ژانر خاطره‌نویسی در مقایسه با دیگر ژانرها اقبال بیشتری داشته است؛ اما این نوع ادبی جای کار بیشتری دارد. با توجه به وقایعی که در زمان‌های مختلف پیش می‌آید، به‌طور مثال اکنون که از دفاع مقدس گذشته‌ایم، بحث شهدای مدافع حرم و جنگ داعش با نیروهای مقاومت مطرح  شده‌ است که در آینده می‌تواند بستر خوبی برای بیان خاطرات و ناگفته‌های این جنگ نیابتی باشد.

این نویسنده درباره فواید خاطره‌نویسی نیز اظهار کرد: گفتن خاطره در واقع بیان بخشی از تاریخ کشور است و دانستن آن‌چه بر مردم گذشته یک حس کنجکاوی  است و همه می‌خواهند بدانند در گذشته چه اتفاقی افتاده است؛ به طور مثال در جنگ ایران و عراق چه رخدادی پیش آمده است. در واقع حسی است که در انسان‌ها وجود دارد و  می‌خواهند درباره زندگی گذشتگان اطلاعاتی داشته باشند. خاطرات نیز بازگوکننده همان گذشته هستند؛ مثلا خاطرات یک رزمنده بیان‌کننده اتفاقات هشت‌ساله است.  

او درباره ارزش ادبی خاطرات نیز اظهار کرد: خاطره‌نویسی نوعی ادبیات منحصر به فرد است که به یک نویسنده خلاق نیاز دارد. خاطرات اگر به صورت خام و کارنشده ارائه شوند مسلما مخاطب از آن‌ها استقبال نمی‌کند. آن‌چه خاطرات را برجسته می‌کند و باعث می‌شود این کتاب‌ها در ادبیات جا باز کنند، هنری است که نویسنده به کار می‌برد. نویسنده از خلاقیت ادبی خود استفاده می‌کند و با رنگ و لعاب هنری که به  خاطرات رزمنده می‌دهد این گونه ادبی را به شکل زیباتری  و با نثر بهتری به مردم ارائه می‌کند که خود هنر ادبی است.

گلعلی بابایی همچنین درباره وضعیت خاطره‌نویسی در کشور ما در مقایسه با کشورهای دیگر گفت:  اگر بخواهم با کشورهای همجوار مقایسه کنم به طور مثال درباره  کشوری که با آن هشت سال درگیر  جنگ بودیم،  باید بگویم با مراجعاتی که داشتم،  دیدم خیلی کم  بر روی آن کار شده است و فقط کسانی خاطرات خود را گفته‌اند که از عراق مهاجرت کرده و در کشورهای دیگر ساکن شده‌اند و خاطرات خود را در مخالفت یا حمایت از صدام بیان کرده‌اند؛ اما به شکلی که خاطرات در کشور ما وجود دارد، نیست. 

این نویسنده در ادامه اضافه کرد: اما احوالات و خاطرات  سربازان و فرماندهان جنگ جهانی اول و دوم بسیار دیده می‌شود و  می‌توانیم بگوییم ژانر خاطره‌نویسی مبدایی برای تولید آثار سینمایی و فیلم در این کشورها شده است. خیلی از فیلم‌های موفق دنیا پیشینه‌اش خاطرات سربازان حاضر در جنگ جهانی اول و دوم و یا جنگ ویتنام است.  می‌توانیم بگوییم کشورهای غربی بر روی این نوع ادبی کار کرده‌اند و خاطره‌نویسی در این کشورها مرسوم بوده است. شاید ادبیات کشورهای درگیر با جنگ با ادبیات جنگ‌شان مستحکم شده‌ است مانند روسیه، آمریکا، آلمان و فرانسه.