زمینه ظهور پوپولیست دیگر مهیاست!

تدبیر24»طبق گمانه‌زنی‌ها روحانی و اصولگرایان میانه‌رو برای انتخابات 1400 قصد دارند علی لاریجانی را به‌عنوان نامزد مورد نظر ائتلاف خود معرفی کنند تا در پی حمایت احتمالی آقای روحانی از کاندیداتوری وی متقابلا اصولگرایان میانه‌رو از او (روحانی) در دوره ریاست جمهوری و موقعیت‌های پس از آن حمایت کنند. در نامه سرگشاده‌ای پس از سخنان رئیس‌جمهور با مردم و گزارش 100 روزه متذکر شدم که برخی تصور می‌کنند آقای روحانی از اهداف، مطالبات و آرمان 24میلیونی فاصله گرفته و تحلیل می‌کنند که طی توافقی با علی لاریجانی قصد حمایت از او در انتخابات 1400 را دارد. هم روحانی و هم لاریجانی در صورتی که چنین تصمیمی اتخاذ کرده باشند، اشتباه استراتژیک کرده‌اند، چراکه در صورت عدم‌موفقیت دولت فعلی به هیچ‌عنوان زمینه برای موفقیت لاریجانی و اصولگرایان معتدل فراهم نخواهد شد. در چنین شرایطی، به‌تبع ناامیدی در بخش عمده‌ای از 24‌میلیون حامیان روحانی‌، درصد مشارکت در انتخابات بعدی پایین خواهد آمد و در سمت مقابل راه برای بهره‌برداری یک جریان پوپولیست از عدم موفقیت رئیس‌جمهور باز می‌شود. بسیاری از 24‌میلیون رأی‌دهنده به روحانی فعلا احساس مثبتی از عملکرد دولت ندارند. البته باید متذکر شوم که شکست دولت روحانی موجب ضرر هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرایان میانه‌رو خواهد بود، اما در مقابل بیشترین سود نصیب تندروهایی خواهد شد که در حال آماده‌کردن نامزد پوپولیست خود هستند. اتفاقی که در تیر 84 رخ داد، می‌تواند بار دیگر در خرداد 1400 رخ دهد و مطمئنا عدم‌موفقیت روحانی نه‌تنها موجب مطرح‌شدن لاریجانی نمی‌شود، بلکه بهترین فرصت برای احمدی‌نژاد یا فردی مانند او خواهد بود، همچنان که سرخوردگی بخشی از 22‌میلیونی که به رئیس دولت اصلاحات رأی دادند، موجب جمع‌آمدن بخشی از رأی 17‌میلیونی احمدی‌نژاد شد. در فضای مجازی، دانشگاه‌ها و... شعار عبور از روحانی مطرح است؛ از همین‌رو امکان تکرار اتفاقی مانند احمدی‌نژاد محتمل است. نمی‌توان تصور کرد کسانی که سرخورده شده و شعار عبور از روحانی می‌دهند، چهار سال بعد لاریجانی را گزینه مطلوب خود ببینند. لاریجانی در بهترین حالت تنها چند‌میلیون رأی به‌اندازه تعداد آرای ولایتی در انتخابات 92 از بدنه اجتماعی اصولگرایان سنتی و میانه‌رو خواهد داشت و نه اصلاح‌طلبان، نه بسیاری از اصولگرایان، نه ناامیدشدگان از انتخابات و نه اقشار فرودست جامعه به او رأی نخواهند داد. اگر دیر تدبیر کنیم نخستین آثار و نتایج ناکامی مجموعه اصلاح‌طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان میانه‌رو در تشکیل دولت دوازدهم به هنگام انتخابات مجلس سال 98 در تهران و مراکز استان‌ها دیده خواهد شد و همان‌گونه که ناامیدی از دولت اصلاحات موجب واگذاری انتخابات مجلس هفتم، شورای شهر دوم و ریاست‌جمهوری نهم گشت، مجددا مردم چنین پاسخی خواهند داد.

صادق زیباکلام؛استاد دانشگاه