بیش از یک ماه از زمین لرزه ۷.۳ ریشتری که در ساعت ۲۱ و ۴۸ دقیقه و ۱۶ ثانیه ۲۱ آبان ماه کرمانشاه را لرزاند گذشته است، زلزله ای که بهنظر میرسد همچنان ناگفته های زیادی ازآن باقیمانده که تا سالها بیان خواهد شد، یک ماه پس از این زلزله رییس سازمان مدیریت بحران به شایعات، حواشی و برخی ابهامات این حادثه پاسخ داده است.
تدبیر24»اسماعیل نجار در گفتوگو با ایسنا، هم با زبان آمار از زلزله کرمانشاه گفت و هم به شایعات مختلف پاسخ داد، او که نام سازمان تحت امرش یعنی مدیریت بحران با مجموعه عملیات هایی که تمام دستگاه ها در حوادث غیرمترقبه باید انجام دهند مشابه است از همین تشابه نامی نیز می گوید و معتقد است که سازمان مدیریت بحران کشور وظیفه سیاستگذاری، هماهنگی و نظارت را برعهده دارد و در عین حال به مجموعه دستگاه های تحت سیاستگذاری و هدایت سازمانش نمره بالا را در زلزله کرمانشاه می دهد.
نجار برخی انتقادات مطرح شده درمورد زلزله کرمانشاه را نیز انتقاداتی به جا می داند و می گوید: اقدامات تمامی دستگاه ها در زلزله کرمانشاه آسیب شناسی می شود و پذیرفته نیست که در حوادث احتمالی آینده چنین اشتباهاتی تکرار شود.
رییس سازمان مدیریت بحران کشور به شایعات هم پاسخ داده از تصاویر منتشر شده از کانکسهای واژگون شده در باران تا حواشی حضور در یک جشن تولد هنگام وقوع زلزله و حضور سلبریتیها و .... . نجار از پرداخت کمک بلاعوض به خانواده جانباختگان زلزله نیز خبر داد و در گفت وگو با ایسنا مبلغ آن را اعلام کرده است.
متن کامل گفت وگوی ایسنا با اسماعیل نجار، معاون وزیر کشور و رییس سازمان مدیریت بحران کشور در ادامه آمده است:
انتقادات زیادی به عملکرد مدیریت بحران در زلزله کرمانشاه وجود دارد، شما چقدر از این انتقادات را قبول دارید؟
- ما به همه انتقادات و منتقدین احترام می گذاریم و البته منظور ما از منتقد افرادی است که مشکلات را بیان میکنند تا زودتر و بهتر به زلزلهزدگان رسیدگی شود وگرنه فردی که خودش مشکل و حواشی ایجاد کند تا در روند امدادرسانی اخلال ایجاد شود دیگر منتقد نیست. اما در مورد مدیریت بحران باید بگویم که بحث مدیریت بحران تنها مربوط به یک سازمان نیست که آن سازمان بیاید و تمام امورات را شخصا انجام دهد. بلکه سازمان مدیریت بحران متولی هماهنگی میان دستگاههای مختلف است. تشابه اسمی میان سازمان مدیریت بحران و وظیفهای که مسئولیتی که هرمدیر باید در حوزه مسئولیت خود به هنگام حوادث غیرمترقبه انجام دهد وجود دارد. اما بههرحال زمین لرزه کرمانشاه حادثه بزرگی بود و علیرغم تمام اقدامات انجام شده تجربیاتی هم برای ما داشت، این زلزله در وسعت بسیار زیاد، روستاهای فراوان و در تاریکی شب رخ داد.
اما دقایقی پس از زلزله، حضور نیروهای مسلح اعم از سپاه و ارتش در پوشش امدادی این حادثه تاثیرگذاربود. قرارگاه خاتم حضور فعال و مثبتی در منطقه داشت و ارتش نیز به دلیل وجود چندین پادگان در آن منطقه و همچنین شناخت خوبی که از منطقه داشت به سرعت در محل حاضر شد که سبب تاثیرگذاری سریع در منطقه در دقایق پس از وقوع زلزله شد و نتیجه آن را هم دیدیم که مردم چطور قدردان ارتش بودند. مردم منطقه و مسئولان محلی نیز به سرعت در مناطق زلزله زده حاضر شده و امدادرسانی آغاز شد.
سازمان مدیریت بحران چه کار کرد؟
- اول اینکه بسیاری از همین اقدامات انجام شده درپی هماهنگیها و تفاهمنامههای همکاری مشترک میان سازمان مدیریت بحران کشور و دستگاههای دیگر بود، ما از قبل ابلاغیههایی را درباره اقدامات دستگاههای مختلف اعم از نیروهای مسلح و دیگر نهادها به هنگام بروز حوادث صادر کرده بودیم. اما دقایقی پس از وقوع زلزله نیز در تهران جلسه شورای مدیریت بحران به ریاست وزیرکشور در وزارت کشور برگزار شد و مسئولان و کارشناسان در آن حاضر شدند، در این جلسه ابعاد حادثه از طریق مقامات و مسئولان محلی پیگیری و به تمامی دستگاهها آماده باش داده شد. ساعتی بعد نیز با اولین پرواز به مناطق زلزلهزده رفتیم تا از نزدیک در جریان روند آنچه که در این مناطق میگذرد قرار بگیریم.
رکوردشکنی در امدادرسانی زلزله کرمانشاه
امدادرسانیها ادامه داشت و طبیعتا با روشن شدن هوا سرعت بیشتری به خود گرفت، ما نیز در جلسات استان شرکت کرده و دستورات لازم در این خصوص صادر شد. شما ببینید در حالیکه که کمتر از ۲۴ ساعت از وقوع زلزله گذشته بود، کار جستجو در زیرآوار در ساعت ۱۵ به پایان رسید و از نظر من این یک رکورد است چرا که هم در داخل و هم در خارج از کشور موارد مشابهی را می توان یافت که امدادرسانی چندین روز نیز به طول انجامیده است. پس از زلزله تقسیم کاری میان دستگاههای مختلف صورت گرفته و مقررشد که ارتش به دلیل حضوری که درسرپل ذهاب و روستاهای دشت ذهاب داشت امدادرسانی را در این مناطق انجام دهد و سپاه نیز در دیگرروستاها مستقر شود. هلال احمر نیز امکانات را تهیه کرده بود و تیمهایی از دیگر نهادها و دستگاهها نیز اقدامات خود را آغاز کردند.
خسارت زلزله به بیش از ۸۴ هزار واحد مسکونی
بیشتر از یک ماه از حادثه گذشته است، از آمار قطعی خسارات بگویید، چند نفر بی خانمان شدند و چند واحد تخریب شد؟
- درباره رقم کلی خسارات وارد شده به واحدهای روستایی و شهری باید منتظر اعلام نظر نهایی تمامی دستگاه ها باشیم، اما در مورد عدد واحدهای مسکونی آسیب دیده ، این واحدها به دو گروه با دو اولویت بندی تقسیم شدند. گروه اول مربوط به واحدهای شهری است و بر همین اساس اولویت اول در واحدهای شهری مربوط به واحدهای تخریب شده بود که ۶۲۳۹ واحد تخریب شده است، اولویت دوم نیز مربوط به واحدهای شهری است که امکان استفاده از بخشهایی از آن وجود دارد و بطور صددرصد تخریب نشده و نیازمند مقاوم سازی هستند که تعداد آنها ۲۴۶۴ واحد است و در مجموع ۸۷۰۳ واحد شهری در این زلزله باید بازسازی شود که ابتدا واحدهای اولویت اول و سپس واحدهای اولویت دوم در دستورکار قرار خواهند گرفت.
در بخش روستایی نیز اولویت اول به ۱۲ هزار و ۳۰۹ واحد که تخریب شده است تعلق میگیرد و اولویت دوم نیز به ۱۴هزار و ۷۰۸ واحد تعلق میگیرد و مجموعا ۲۷ هزار و ۱۷ واحد باید نوسازی شود.واحدهای شهری آسیب دیده که جزو این گروه ها قرار می گیرند شش میلیون تومان وام بلاعوض و ۴۰ میلیون تومان وام کم بهره دریافت خواهد کرد، واحدهای روستایی نیز پنج میلیون تومان وام بلاعوض و ۳۰ میلیون تومان وام کم بهره دریافت خواهند کرد.
علاوه بر اینها تعدادی از واحدها نیازمند تعمیر است که در مجموع در شهر و روستا ۴۸ هزار و ۴۰۶ واحد نیازمند تعمیر شناخته شده اند که به این واحدها تا ۱۲ میلیون تومان تسهیلات برای ترمیم داده خواهد شد. در مجموع می توان گفت که خسارت زلزله به بیش از ۸۴ هزار واحد مسکونی وارد شده است.
افراد متاثر از زلزله چطور؟
در روزهای نخست وقوع حادثه افراد زیادی تحت تاثیر قرار گرفتند و تعدادشان به حدود یک و نیم میلیون نفر میرسید. چراکه پس لرزهها مردم را نگران کرده و بسیاری از آنها جرات نمیکردند که وارد منازل خود شوند. اما با گذشت زمان بسیاری از این افراد وارد منازل خود شدند، پس از آرامش زمین بسیاری به خانههای خود بازگشتند و تنها افرادی که خانههایشان غیرقابل سکونت بود در چادرها اسکان داده شدند.
در اینزلزله حواشی زیادی حول محور چادر به وجود آمد و بحثهای زیادی درباره آن مطرح شد، از کمبود چادر غافلگیر شدید؟
- هلال احمر موظف به توزیع چادر در مناطق بود. در روز اول تمام تلاش و توان ما معطوف به موضوع نجات بود و امکاناتی هم که به مناطق زلزله زده میرسید در اختیار مردم قرار میگرفت که در این زمینه مقداری ناهماهنگی به خصوص در شهر سرپلذهاب و مسیرهای منتهی به آن وجود داشت.
یعنی بین دستگاهها ناهماهنگی وجود داشت؟
- نه. ناهماهنگی در توزیع وجود داشت و در مجموع اتفاقاتی رخ داد که جزو آسیبها محسوب میشود و باید آن را احصا کنیم وبررسی شود تا از تجربیات آن استفاده کنیم و در حوادث احتمالی آینده شاید چنین مواردی نباشیم.
اینها مربوط به روز نخست زلزله است؟
- بله. در روز دوم پیام مقام معظم رهبری و لبیک مردم در تامین امکانات سبب شد تا کمکهای مردمی قابل توجه به این مناطق برسد. اما نکته قابل توجه همین بود که مردم میخواستند خودشان سریعتر کمکها را به مناطق زلزله زده برسانند و به همین دلیل برخی شخصا به این محل آمده بودند که نشان دهنده عواظف انسانی آنها بود.
ظاهرا رکورد کمکهای مردمی پس از این زلزله شکسته شد.
- آنچه که میتوانم بگویم این است که کمکهای مردمی بسیار قابل توجه بود.
بهنظر شما اینکه مردم شخصا به مناطق زلزلهزده رفتند، بهدلیل بیاعتمادی نسبت به عملکرد بعضی از دستگاهها نبود؟
- نخیر، اول اینکه در بسیاری از زلزلهها مردم حضورپررنگی دارند، بحث بی اعتمادی مطرح نیست و مردم و دولت وهمه دستگاهها در کنار هم مشغول فعالیت و امدادرسانی بودند